Ο «χάρτης» διαχείρισης κόκκινων δανείων 19 δισ.

Από την έντυπη έκδοση 

Της Ειρήνης Σακελλάρη
[email protected]

Θα ξεπεράσει κατά πολύ το ποσό των 10 δισ. ευρώ, το εγχείρημα διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων που έχουν προετοιμάσει οι τράπεζες και τα οποία αφορούν χαρτοφυλάκια με διασφαλίσεις και χωρίς. Η επαναφορά των δεικτών μη ενήμερων δανείων σε χαμηλότερα επίπεδα είναι ένα σημαντικό στοίχημα για τα πιστωτικά ιδρύματα που δίνουν μάχη με τον χρόνο. Οι τράπεζες προχωρούν σε παντός τύπου αναδιαρθρώσεις, πωλήσεις, διαχείριση «κόκκινων» δανείων ύψους 19 δισ. ευρώ.

Με στοιχεία Δεκεμβρίου 2017, το ύψος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (ΜΕΑ) μειώθηκε κατά 4,8% και 10,0%, συγκριτικά με το τέλος του Σεπτεμβρίου 2017 και του Δεκεμβρίου 2016 αντίστοιχα, αγγίζοντας τα 95,7 δισ. ευρώ ή το 43,1% των συνολικών ανοιγμάτων. Tα NPL αντιστοίχως διαμορφώνονται στα 66 δισ. ευρώ.

Η αποτελεσματικότητα με την οποία οι τράπεζες διαχειρίζονται τα «κόκκινα» δάνεια είναι αυτό που θα κρίνει και την επανάκαμψη ή μη της οικονομίας το αμέσως προσεχές διάστημα. Τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας προχωρούν σε:

• Πωλήσεις «κόκκινων» δανείων
• Διαγραφές
• Ρυθμίσεις - Αναδιαρθρώσεις.

Το κατ’ αρχήν πλάνο που έχουν στείλει οι συστημικές τράπεζες στους θεσμούς μιλά για «κόκκινα» δάνεια 10 δισ. ευρώ, τα οποία θα «καθαρθούν» με κάποιον από τους παραπάνω τρόπους από τα χαρτοφυλάκιά τους. Στην πραγματικότητα, όμως, οι συστημικές τράπεζες έχουν προχωρήσει σε ενέργειες που αφορούν δάνεια ύψους 17 δισ. ευρώ και συνεχίζουν.

Ιδιαίτερη επιμονή έχουν επιδείξει στο συγκεκριμένο θέμα οι θεσμοί, οι οποίοι και εκτιμούν πως η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων θα κρίνει εν πολλοίς και τις κεφαλαιακές ανάγκες των πιστωτικών ιδρυμάτων, τις τρέχουσες και τις μελλοντικές.
Εφόσον οι τράπεζες δεν καταφέρουν να καθάρουν επαρκώς τα χαρτοφυλάκιά τους θα είναι περίπου αδύνατον να χρηματοδοτήσουν την οικονομία με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν και στις ίδιες νέα προβλήματα. Αυτός άλλωστε είναι ο φαύλος κύκλος στη δίνη του οποίου βρίσκονται τα πιστωτικά ιδρύματα αδιάλειπτα από το 2010.

Σε κάθε περίπτωση το ενδιαφέρον των ειδικών για «κόκκινα» δάνεια είναι μεγάλο και δημιουργεί μία σημαντική νέα αγορά.

Μη διασφαλισμένα δάνεια

• Την έναρξη στις πωλήσεις μεγάλων χαρτοφυλακίων «κόκκινων» δανείων άνοιξε η Eurobank, με τη μεταβίβαση στη σουηδική Intrum μη εξυπηρετούμενων καταναλωτικών δανείων χωρίς εξασφαλίσεις -unsecured loans- (220.000 καταναλωτικά και κάρτες), συνολικής αξίας 2,8 δισ. ευρώ μαζί με τους τόκους.
  Το τίμημα πώλησης διαμορφώθηκε στο 3%, δηλαδή στα 45 εκατ. ευρώ, ενώ επιπλέον όφελος αναμένεται να προκύψει για την τράπεζα από τη διαχείριση του σχετικού χαρτοφυλακίου, την οποία αναλαμβάνει η θυγατρική της Eurobank Financial Planning Services (FPS). Πρόκειται για την εξειδικευμένη εταιρεία διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων που έχει συστήσει η τράπεζα και η οποία έλαβε πρόσφατα άδεια από την ΤτΕ.
• Τη σκυτάλη έλαβε η Εθνική Τράπεζα με μη εξυπηρετούμενα δάνεια άνευ διασφαλίσεων ύψους 5,2 δισ. ευρώ, το επονομαζόμενο και ως project Earth. To χαρτοφυλάκιο αφορά περίπου 200.000 δανειολήπτες και δάνεια τα οποία δεν διαθέτουν εξασφαλίσεις. Από την αρχική (πριν τους τόκους) ύψους 2 δισ. ευρώ οφειλή, στον ισολογισμό της τράπεζας βρίσκονται λιγότερα από 1 δισ. ευρώ δάνεια για τα οποία ήδη έχουν ληφθεί οι αναγκαίες προβλέψεις. 
• Τη σύναψη οριστικής συμφωνίας με τον επενδυτικό όμιλο B2Holding για την πώληση χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων λιανικής άνευ εξασφαλίσεων ύψους 3,7 δισ. ευρώ ανακοίνωσε τον Μάρτιο η Alpha Bank. To τίμημα της συναλλαγής διαμορφώθηκε στα 90 εκατ. ευρώ, δηλαδή στο περίπου 4,5% του συνολικού οφειλόμενου κεφαλαίου του χαρτοφυλακίου που ανέρχεται στα 2 δισ. ευρώ. Τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου την είχε αναλάβει η Cepal, η εταιρεία διαχείρισης «κόκκινων» δανείων που έχει ιδρύσει η Alpha Bank μαζί με την ισπανική Aktua.
• Σε ό,τι αφορά την Τράπεζα Πειραιώς, αυτή τρέχει τη διαδικασία για την πώληση χαρτοφυλακίου 200.000 μη εξυπηρετούμενων δανείων συνολικής αξίας 2,3 δισ. ευρώ, τα οποία είχαν χορηγηθεί, χωρίς εξασφαλίσεις, σε 130.000 δανειολήπτες. Η ονομαστική αξία των δανείων είναι 1,1 δισ. ευρώ και τα υπόλοιπα 1,2 δισ. ευρώ προήλθαν από τόκους. Το χαρτοφυλάκιο των «κόκκινων» δανείων έχει την κωδικοί ονομασία «Arctos» και περιλαμβάνει ανεξόφλητες οφειλές από καταναλωτικά δάνεια (σε ποσοστό 70%) και πιστωτικές κάρτες (σε ποσοστό 30%) που είχαν χορηγηθεί από την Τράπεζα Πειραιώς αλλά και άλλες Τράπεζες που απορρίφθηκαν από την ίδια τα τελευταία χρόνια. (ΑΤΕ, Λαϊκή, Κύπρου κ.λπ.).

Σε ό,τι αφορά τα μη διασφαλισμένα δάνεια, αξίζει να σημειωθεί πως έχει ξεκινήσει μία συζήτηση για μεταβολή του θεσμικού πλαισίου, προκειμένου πριν από την πώληση του δανείου σε κάποιο fund να είναι δυνατή η πρόταση πώλησης στον ίδιο τον δανειολήπτη με πιθανότατα τους ίδιους όρους.

Δάνεια με διασφαλίσεις
Το μεγάλο όμως κεφάλαιο που προετοιμάζουν οι τράπεζες είναι αυτό της πώλησης ή της διαχείρισης δανείων με διασφαλίσεις κυρίως επιχειρηματικών χορηγήσεων ύψους 1,8 δισ. ευρώ. 

Ο διαχειριστής προβληματικών δανείων στην Ιταλία, η doBank, θυγατρική της Fortress, είναι αυτή που ανέλαβε να διαχειριστεί 300 περιπτώσεις δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσεων όλων των οικονομικών κλάδων με έκθεση 5-15 εκατ. ευρώ.

Επειδή η πλατφόρμα αυτή διαχειρίζεται δάνεια διαφορετικών τραπεζών (συμμετέχουν και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες) οι κανόνες που θα ισχύσουν δεν θα είναι ενιαίοι, παρατηρούν ρυθμιστές των δανείων, μολονότι τα περισσότερα δάνεια έχουν χορηγηθεί από κοινοπραξίες τραπεζών. Η πλατφόρμα, όταν τελικώς μεταβιβαστούν σε αυτήν όλα τα δάνεια, κάτι που αναμένεται να γίνει τους προσεχείς τρεις μήνες, θα κινηθεί προς την κατεύθυνση ρευστοποιήσεων μη βιώσιμων επιχειρήσεων, ρυθμίσεων δανείων και αναδιαρθρώσεων. 

Σε εξέλιξη βρίσκεται ο διαγωνισμός της Τράπεζας Πειραιώς με την κωδική ονομασία Amoeba, που η ίδια η τράπεζα το έχει χαρακτηρίσει καταλύτη για την εγχώρια αγορά. Πρόκειται για δάνεια με εξασφάλιση εμπορικά ακίνητα. Στον διαγωνισμό έχουν περάσει 4 υποψήφιοι: Πρόκειται για τους Davidson Kempter, Kildare, Apollo, Bain. Τα δάνεια είναι κάτι λιγότερο από 2 δισ. ευρώ, καθώς στον τελικό γύρο προστέθηκαν στα 1,6 δισ. ευρώ του αρχικού ποσού άλλα 300 εκατ. ευρώ.

Aντίστοιχο project ύψους 1 δισ. ευρώ ετοιμάζει και η Alpha Bank. To πρόγραμμα με την κωδική ονομασία Jupiter αφορά επιχειρηματικά δάνεια με τις αντίστοιχες διασφαλίσεις και εκτιμάται πως ο σχετικός διαγωνισμός θα προκηρυχθεί τον Μάιο.

Stress tests: Γερμανική επιβεβαίωση επιτυχίας

Ανακουφισμένη εμφανίζεται η Αθήνα όπως περιγράφει η «Handelsblat» σε άρθρο της επικαλούμενη τραπεζικές πηγές. «Η Τράπεζα Πειραιώς, η Eurobank, η Εθνική Τράπεζα και η Alpha Bank περνούν τη δοκιμασία προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων που διεξάγει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA) για συνολικά 37 ευρωπαϊκές τράπεζες» αναφέρει η εφημερίδα.

«Αυτό δεν είναι μόνο καλά νέα για τις ελληνικές τράπεζες και τους μετόχους τους, αλλά και ένα σημαντικό βήμα προς την έξοδο της Ελλάδας από τα προγράμματα βοήθειας» σημειώνει το σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας.

Όπως επίσης λέει η εφημερίδα, το διάστημα που επελέγη για τα stress tests των ελληνικών τραπεζών είναι το τρέχον αντί του φθινοπώρου, ώστε να είναι ξεκάθαρο πως τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας δεν έχουν πρόβλημα πριν από την ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος διάσωσης, τον Αύγουστο. Τα αποτελέσματα του τεστ αντοχής θα δημοσιευθούν από την ΕΚΤ στις 5 Μαΐου. Ωστόσο, σημειώνεται ότι είναι ήδη σαφές ότι κανένα από τα τέσσερα πιστωτικά ιδρύματα δεν θα αποτύχει. Έτσι δεν θα απαιτηθούν κεφάλαια ύψους σχεδόν 20 δισ. ευρώ, τα οποία διατέθηκαν για δράσεις διάσωσης από το τρίτο ελληνικό πακέτο διάσωσης.

Η εφημερίδα θυμίζει ότι κορυφαία στελέχη των τεσσάρων τραπεζών μετέβησαν στη Φραγκφούρτη την περασμένη εβδομάδα, για να συζητήσουν με τον μηχανισμό εποπτείας της ΕΚΤ (SSM) τις προσομοιώσεις έκτακτων κατασχέσεων και σημειώνει πως «οι πληροφορίες τους θέλουν» να επέστρεψαν με καλές ειδήσεις στις βαλίτσες τους.

Και καταλήγει με ιστορικά στοιχεία βάσει των οποίων υπενθυμίζεται πως οι τράπεζες της χώρας έχουν ήδη ανακεφαλαιοποιηθεί τρεις φορές. Ωστόσο δεν παραλείπει ο συντάκτης του άρθρου να προσθέσει ότι πλέον οι τέσσερις συστημικές τράπεζες είναι άρτια θωρακισμένες σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.