Στη μεγιστοποίηση της αξίας της δημόσιας περιουσίας στοχεύει πρωτίστως το στρατηγικό σχέδιο της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας (Υπερταμείο) - (ΕΕΣΥΠ) το οποίο δόθηκε χθες στη δημοσιότητα. Αποτελώντας ένα από τα κομβικά προαπαιτούμενα του τρίτου προγράμματος προσαρμογής, το σχέδιο καταγράφει επιγραμματικά τις παρεμβάσεις στις εταιρείες που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία της, ενώ δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στις αρχές της ορθής Εταιρικής Διακυβέρνησης για τη διασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής διαφάνειας και λογοδοσίας.
Από την έντυπη έκδοση
Tων Σταμάτη Ζησίμου, Φάνη Ζώη και Κώστα Δεληγιάννη
Στη μεγιστοποίηση της αξίας της δημόσιας περιουσίας στοχεύει πρωτίστως το στρατηγικό σχέδιο της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας (Υπερταμείο) - (ΕΕΣΥΠ) το οποίο δόθηκε χθες στη δημοσιότητα. Αποτελώντας ένα από τα κομβικά προαπαιτούμενα του τρίτου προγράμματος προσαρμογής, το σχέδιο καταγράφει επιγραμματικά τις παρεμβάσεις στις εταιρείες που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία της, ενώ δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στις αρχές της ορθής Εταιρικής Διακυβέρνησης για τη διασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής διαφάνειας και λογοδοσίας.
Παράλληλα προσδιορίζει το πλαίσιο αναφορών και τις διαδικασίες παρακολούθησης της απόδοσης των θυγατρικών και δημοσιοποίησης όλων των σχετικών πληροφοριών.
Στην ΕΕΣΥΠ υπάγονται σήμερα τρεις εταιρείες ως άμεσες θυγατρικές, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας («ΤΧΣ»), το Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου («ΤΑΙΠΕΔ») και η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου («ΕΤΑΔ»), καθώς και οι λεγόμενες «Λοιπές Θυγατρικές», που περιλαμβάνουν τις συμμετοχές του Δημοσίου σε δημόσιες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΕΛΤΑ, ΟΑΣΑ (και οι θυγατρικές ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ), ΟΚΑΑ, ΚΑΘ, Ελληνικές Αλυκές, Διώρυγα Κορίνθου και ΔΕΘ/HELEXPO. Επίσης, υπάγονται και οι εταιρείες ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών και Folli Follie ΑΕ, στις οποίες η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας αποτελεί μέτοχο μειοψηφίας. Τέλος, το Ολυμπιακό Αθλητικό Κέντρο Αθηνών (ΟΑΚΑ) θα μεταβιβασθεί στην Εταιρεία εφόσον μετατραπεί σε κεφαλαιουχική εταιρεία.
Το στρατηγικό σχέδιο θα αποτελέσει οδηγό για τη σύνταξη ή επικαιροποίηση των Επιχειρηματικών Σχεδίων των θυγατρικών της Εταιρείας, και ειδικά των δημοσίων επιχειρήσεων, με ευθύνη των διοικήσεών τους. Εξαιρούνται από την υποβολή επιχειρηματικών σχεδίων το ΤΧΣ, οι εταιρείες στις οποίες η ΕΕΣΥΠ αποτελεί μέτοχο μειοψηφίας, καθώς και το ΤΑΙΠΕΔ ως προς τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία περιλαμβάνονται στο επιχειρησιακό πρόγραμμα αξιοποίησής του.
Η ΕΤΑΔ
Για την Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ), η οποία έχει ενταχθεί στην ΕΕΣΥΠ ως άμεση θυγατρική, το στρατηγικό σχέδιο προβλέπει την καθιέρωση της ΕΤΑΔ ως του κύριου φορέα διαχείρισης των ακινήτων του Δημοσίου, την επιτάχυνση της πλήρους καταγραφής, ωρίμανσης και αξιοποίησης του χαρτοφυλακίου και την αύξηση των εσόδων και της αποδοτικότητας της εταιρείας.
Το ΤΑΙΠΕΔ
Σχετικά με το ΤΑΙΠΕΔ, στις προβλέψεις του σχεδίου υπάρχουν μέτρα και στόχοι αναδιοργάνωσης για την καλύτερη διαχείριση του προγράμματος αξιοποίησης που υλοποιεί το ΤΑΙΠΕΔ, καθώς και πρωτοβουλίες για την επικαιροποίηση ή συμπλήρωση του εσωτερικού κανονισμού της εταιρείας με στόχο τη διαφάνεια, την πρόληψη σύγκρουσης συμφερόντων, αλλά και τη βέλτιστη συνεργασία με τη δημόσια διοίκηση, όπου αυτό απαιτείται.
Ευκαιρίες και προκλήσεις
Εντός του στρατηγικού σχεδίου καταγράφεται επίσης αναλυτικά η σημερινή εικόνα των δημόσιων επιχειρήσεων του χαρτοφυλακίου της ΕΕΣΥΠ, το περιβάλλον των αγορών στις οποίες δραστηριοποιούνται, καθώς και οι βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες ευκαιρίες και προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Θα επικαιροποιείται περιοδικά ώστε να είναι πάντοτε εναρμονισμένο με τις συνθήκες που επηρεάζουν την οικονομία και τους κλάδους που δραστηριοποιούνται οι δημόσιες επιχειρήσεις.
Μηχανισμός συντονισμού
Επίσης, στο σχέδιο περιγράφεται ο Μηχανισμός Συντονισμού, ο οποίος καθορίζει τις σχέσεις μεταξύ Κράτους, Εταιρείας και Δημόσιων Επιχειρήσεων, και ειδικότερα τις διαδικασίες σχετικά με: α) τη διατύπωση της Αποστολής των Δημοσίων Επιχειρήσεων, β) τη σύναψη Συμβάσεων Στόχων και Απόδοσης, και γ) την εκπόνηση Δηλώσεων Δεσμεύσεων των δημοσίων επιχειρήσεων αναφορικά με ποσοτικούς και ποιοτικούς στόχους.
Μελλοντικά οφέλη
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η ΕΕΣΥΠ δόμησε το συγκεκριμένο στρατηγικό σχέδιο στη βάση σύγχρονων πρακτικών διοίκησης, ώστε με τη συνεργασία, στοχοθέτηση και προσπάθεια των διοικήσεων και εργαζομένων των επιχειρήσεων οι εταιρείες του χαρτοφυλακίου της να προσφέρουν στο μέλλον ωφέλειες με τρόπο ουσιώδη και αποτελεσματικό, και ειδικότερα:
«Γνωρίζουμε τις δυνατότητες»
Αναφορικά με την κατάθεση του στρατηγικού σχεδίου, η διευθύνουσα σύμβουλος της ΕΕΣΥΠ Ράνια Αικατερινάρη δήλωσε: «Η χώρα μας καλείται να δημιουργήσει ένα σύγχρονο και βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης και Εταιρικής Διακυβέρνησης για την αξιοποίηση του εθνικού της πλούτου και των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων. Το στρατηγικό σχέδιο υπηρετεί αυτόν τον στόχο και συμβάλλει στην προσπάθεια να κάνει η Ελλάδα το άλμα προς τα εμπρός. Γνωρίζουμε πολύ καλά τις δυνατότητες της χώρας μας. Έχουμε διαγνώσει επίσης τα δυνατά σημεία κάθε επιχείρησης, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και τις αδυναμίες που έχουν συσσωρευτεί επί σειρά ετών, αλλά και τις ευκαιρίες που μπορούν να εκμεταλλευτούν προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και της οικονομίας. Για τους λόγους αυτούς, το στρατηγικό σχέδιο αποτελεί το πρώτο σημαντικό ορόσημο και μια σταθερή βάση για την οργανωμένη και με ρεαλιστικό τρόπο λειτουργία των Δημόσιων Επιχειρήσεων. Πιστεύουμε στους στόχους μας και ξέρουμε ότι πρέπει να εργαστούμε σκληρά και μεθοδικά για να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση της αλλαγής. Στον πρώτο χρόνο λειτουργίας της, η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας έχει ολοκληρώσει σημαντικό έργο».
Επτά κατευθύνσεις για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΔΕΗ
Επτά κατευθύνσεις θέτει το Υπερταμείο για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΔΕΗ, στις οποίες συγκαταλέγονται η βελτίωση της χρηματοοικονομικής θέσης και η διασφάλιση της αναχρηματοδότησης, η εφαρμογή των ρυθμιστικών παρεμβάσεων, η ενίσχυση της εισπραξιμότητας και η διαμόρφωση κατάλληλης εμπορικής πολιτικής, η είσοδος στη λιανική αγορά φυσικού αερίου και η παροχή συνδυαστικών προϊόντων εντός 2018, καθώς και η σταδιακή ανάπτυξη ενεργειακών υπηρεσιών.
Στις υπόλοιπες κατευθύνσεις περιλαμβάνονται η ενίσχυση του χαρτοφυλακίου ΑΠΕ και οι επενδύσεις για την αύξηση της ωφέλιμης ζωής των θερμικών μονάδων, η επιτάχυνση εγκατάστασης έξυπνων μετρητών, η εξασφάλιση της οικονομικής και περιβαλλοντικής αποδοτικότητας μέσω κατάλληλων δράσεων, καθώς και η παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών και διασφάλιση ασφάλειας εφοδιασμού και ηλεκτροδότησης για τη χώρα.
Πάντως, αρκετοί από τους παραπάνω άξονες εντάσσονται ήδη στις στρατηγικές επιλογές της διοίκησης της επιχείρησης, που επίσης περιγράφονται στο Επιχειρησιακό Σχέδιο του Υπερταμείου. Έτσι, για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή βρίσκεται στις τελευταίες φάσεις της η εκπόνηση του business plan για την «είσοδό» της στην αγορά φυσικού αερίου, έχει ξεκινήσει η περιβαλλοντική αναβάθμιση του ΑΗΣ «Αγ. Δημητρίου», ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη ο σχεδιασμός για τη στρατηγική διαχείριση ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων, την τιτλοποίηση απαιτήσεων και την επιτάχυνση ενεργειών είσπραξης. Επίσης, με στόχο τον οργανωτικό μετασχηματισμό της εταιρείας, έχει ολοκληρωθεί το νέο σύστημα αξιολόγησης προσωπικού και βρίσκεται σε εξέλιξη το έργο επιχειρησιακού σχεδιασμού, ενώ στο πλαίσιο της συμμόρφωσης στις κανονιστικές υποχρεώσεις, η ΔΕΗ προετοιμάζει την πώληση του 40% του λιγνιτικού της παραγωγικού δυναμικού και εξετάζει την πώληση χαρτοφυλακίου πελατών.
Στο Επιχειρησιακό Σχέδιο εκτίθεται επίσης αναλυτικά το «προφίλ» της επιχείρησης, όπως τα χρηματοοικονομικά της μεγέθη και η εξέλιξη του μεριδίου παραγωγής και εισαγωγών της έναντι της συνολικής ζήτησης. Παράλληλα, γίνεται αναφορά στο νέο ενεργειακό περιβάλλον στο οποίο πρέπει να προσαρμοστεί η επιχείρηση, όπως η στροφή στις ΑΠΕ και η επιβαλλόμενη μείωση του μεριδίου της στη λιανική αγορά έως το 49% μέχρι τον Δεκέμβριο του 2019.
Τέλος, σε ό,τι αφορά τον κλάδο της ενέργειας γενικότερα, το Υπερταμείο επισημαίνει πως μπορεί να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη της οικονομικής και κοινωνικής ανάκαμψης της χώρας, όχι μόνο γιατί παρουσιάζει από μόνος του μία πολύ σημαντική οικονομική δυναμική, αλλά κυρίως γιατί η ανταγωνιστικότητα πολλών κλάδων της οικονομίας εξαρτάται σημαντικά από το ενεργειακό κόστος. Σύμφωνα με το σχέδιο, οι βασικοί πυλώνες της ενεργειακής στρατηγικής είναι η ασφάλεια εφοδιασμού, η οικονομική αποτελεσματικότητα, και ανταγωνιστικότητα της εγχώριας αγοράς ενέργειας και η αειφορία.
Κρίσιμοι μήνες για ΔΑΑ και ΕΕΣΣΤΥ, Απρίλιος και Μάιος
Το 1 δισ. ευρώ αποτελεί στόχο του ΤΑΙΠΕΔ για το 2018 σε ό,τι αφορά τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις που αφορούν τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ) και την εταιρεία συντήρησης τροχαίου σιδηροδρομικού υλικού (ΕΕΣΣΤΥ). Κλειδί για την επίτευξή του είναι ο ΔΑΑ, καθώς εάν η επέκταση παραχώρησης της σύμβασης και η περαιτέρω ιδιωτικοποίηση δεν ολοκληρωθούν, τότε ο στόχος δεν πρόκειται να επιτευχθεί. Ο Απρίλιος και ο Μάιος θα είναι οι πιο κρίσιμοι μήνες για την επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί από το Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων. Την περίοδο αυτή αναμένεται να υπάρξει συμφωνία με την Κομισιόν σχετικά με την 20ετή παράταση παραχώρησης του ΔΑΑ (έσοδα 1 δισ.), προκειμένου στη συνέχεια να προχωρήσει η περαιτέρω ιδιωτικοποίηση κατά 30%.
Για την αποκρατικοποίηση της ΕΕΣΣΤΥ το ΤΑΙΠΕΔ θα προχωρήσει και σε δεύτερο γύρο για τη βελτίωση του τιμήματος στον διαγωνισμό πώλησης. Ο γύρος αυτός δεν αλλάζει την έκβαση του διαγωνισμού, αλλά δεν απαγορεύει στο ΤΑΙΠΕΔ να ζητήσει από τον προτιμητέο επενδυτή, που θα ανακηρυχθεί τις επόμενες 10 έως 15 μέρες, να βελτιώσει περαιτέρω το τίμημα. Ο μοναδικός ενδιαφερόμενος για την ΕΕΣΣΤΥ, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, έχει κληθεί να υποβάλει βελτιωμένη δεσμευτική προσφορά την Πέμπτη 12 Απριλίου. Η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ, λόγω Πάσχα, επέλεξε να δώσει σχεδόν τρεις εβδομάδες περιθώριο στην ιταλική εταιρεία για να καταθέσει βελτιωμένη προσφορά.
Έμφαση σε ταχυμεταφορές και αποστολή δεμάτων για τα ΕΛΤΑ
Να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους ζητεί κατ’ αρχάς από τη διοίκηση των ΕΛΤΑ η ΕΕΣΥΠ, σημειώνοντας ότι έχουν ως αντικείμενο την παροχή ταχυδρομικών υπηρεσιών (διανομή και συλλογή πέντε ημέρες την εβδομάδα) και αποτελούν τον Φορέα Παροχής Καθολικής Υπηρεσίας στην Ελλάδα έως το 2028, ενώ διατηρούν επαρκή αριθμό σημείων πρόσβασης σε όλη την επικράτεια. Σύμφωνα με την ΕΕΣΥΠ, η ελληνική ταχυδρομική αγορά συρρικνώνεται, με τις ταχυμεταφορές να καταλαμβάνουν σημαντικό μερίδιο. Τα ΕΛΤΑ δεν έχουν καταφέρει να αποκομίσουν μεγάλο μερίδιο στις ταχυμεταφορές. Μάλιστα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο όγκος αλληλογραφίας έχει υποστεί σημαντική μείωση. Ταυτόχρονα, ο όγκος δεμάτων και ταχυμεταφορών παρουσιάζει αντίθετη πορεία στην πλειονότητα των χωρών, λόγω της σημαντικής ανάπτυξης που παρατηρείται στο ηλεκτρονικό εμπόριο.
Σημαντικά σημεία της σημερινής λειτουργίας του Οργανισμού κατά την ΕΕΣΥΠ είναι:
Τέλος, από την ΕΕΣΥΠ προτείνονται ενέργειες όπως:
Στόχος η αύξηση διελεύσεων για τη Διώρυγα Κορίνθου
Στη βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων της Ανωνύμου Εταιρείας Διώρυγος Κορίνθου Α.Ε. και στη διασφάλιση της ικανότητας της εταιρείας για παροχή περισσότερων υπηρεσιών στοχεύει η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, όπως αναφέρει στον στρατηγικό της σχεδιασμό.
Η Διώρυγα Κορίνθου είναι ένας διεθνής κόμβος θαλάσσιων συγκοινωνιών, που εξυπηρετεί πλοία όλων των εθνικοτήτων. Αποτελεί τη συντομότερη και πιο ασφαλή θαλάσσια οδό για πλοία ερχόμενα από λιμάνια του Ιονίου πελάγους, της Αδριατικής, της νότιας Ιταλίας, αλλά και για πλοία που περνούν από τον πορθμό της Μεσσήνης με κατεύθυνση λιμάνια της ανατολικής Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας και αντίστροφα. Η πλοήγηση διά μέσου της διώρυγας μειώνει κατά σημαντικό βαθμό τα ναυτικά μίλια που απαιτούνται για την ολοκλήρωση ενός ταξιδιού, μειώνοντας αντίστοιχα και το κόστος του ταξιδιού, καθώς και τον χρόνο παράδοσης των φορτίων. Ο υπολογισμός του τέλους διέλευσης επηρεάζεται από πλήθος παραμέτρων και η τιμολογιακή πολιτική απαιτεί μελέτη επί όλων των ιστορικών και στατιστικών στοιχείων που αφορούν τις διελεύσεις μέσω του ισθμού, καθώς και της τάσης της εμπορικής ναυτιλίας στην εγγύς περιοχή. Το Υπερταμείο προτείνει στη διοίκηση της εταιρείας να επικαιροποιήσει την εμπορική της πολιτική, να κάνει έργα συντήρησης και εκβάθυνσης ώστε να αυξηθούν οι διελεύσεις, αλλά και να αξιοποιήσει τα ακίνητά της, μέσω μακροχρόνιων παραχωρήσεων και ενοικίασης ακινήτων.
ΟΑΣΑ: Ανάθεση συμβάσεων, τηλεματική και e-εισιτήριο
Οι βασικές κατευθύνσεις που δίδονται από την ΕΕΣΥΠ για τον όμιλο ΟΑΣΑ, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την οργάνωση, εκτέλεση, παρακολούθηση και έλεγχο των επίγειων και υπόγειων μέσων μαζικής μεταφοράς στην Αττική (ΟΣΥ Α.Ε. και ΣΤΑΣΥ Α.Ε.), είναι:
Υπενθυμίζεται ότι προβλέπεται θεσμικά η δυνατότητα κάλυψης λειτουργικού ελλείμματος μέσω επιδότησης, σε ποσό ίσο με το 40% του λειτουργικού κόστους (προ αποσβέσεων) και επιχορήγησης επενδυτικών προγραμμάτων των εταιρειών του ομίλου ΟΑΣΑ. Σημαντικό είναι και το ότι δικαίωμα μετακίνησης με μειωμένο κόστος ή/και ελεύθερης μετακίνησης παρέχεται μόνο εφόσον το αρμόδιο υπουργείο έχει προβλέψει την εγγραφή αντίστοιχης πίστωσης στις κατηγορίες δαπανών του προϋπολογισμού του και έχει υπογράψει σύμβαση με τον ΟΑΣΑ.
Για τη ΣΤΑΣΥ και την ΟΣΥ σημαντικό ζήτημα αποτελεί η εφαρμογή ρυθμιστικού πλαισίου Ανάθεσης Υποχρεώσεων Δημόσιας Υπηρεσίας, σε συνδυασμό με τις προβλέψεις του Μηχανισμού Συντονισμού.
Σύμφωνα με την ΕΕΣΥΠ οι ευκαιρίες που δίδονται αφορούν:
Οι ενέργειες που προτείνεται να γίνουν από την ΕΕΣΥΠ αφορούν: