Τέσσερα μέτρα για το ιδιωτικό χρέος

Το ιδιωτικό χρέος στην Ελλάδα δεν αφορά τόσο τις οφειλές προς την εφορία, όσο τα χρέη προς τις τράπεζες και τον ΟΑΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχουν παρεμβάσεις οι οποίες διευκολύνουν τον οφειλέτη χωρίς να επιβαρύνουν κεφαλαιακά τις τράπεζες, αποτρέποντας συγχρόνως τη μετατροπή ιδιωτικού χρέους σε δημόσιο χρέος. Ο αναλυτής Γιώργος Στρατόπουλος, στο πλαίσιο workshop της δεξαμενής σκέψης ekyklos, παρουσίασε την πρόταση για έναν τετραμερή μηχανισμό ελάφρυνσης του χρέους των ιδιωτών, επισημαίνοντας την αδράνεια της κυβέρνησης προς αυτήν την κατεύθυνση.

Επανυπολογισμός των εισφορών OAEE

«Να δοθεί η δυνατότητα στους ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ επανυπολογισμού (σε εθελοντική βάση) των εισφορών αναδρομικά από 1/1/2008 επί τη βάσει του νέου ασφαλιστικού νόμου που ισχύει από 1/1/2017. (Ο νέος νόμος υπολογίζει το ύψος των εισφορών ως % του πραγματικού-φορολογητέου εισοδήματος). Αντίστοιχη προσαρμογή των οφειλόμενων (καταβληθείσες εισφορές δεν επιστρέφονται). Για πολλούς ασφαλισμένους που ήταν υπόχρεοι απόδοσης μηνιαίων εισφορών 400-600€ με το παλαιό σύστημα υπολογισμού, ο επανυπολογισμός με το νέο τρόπο θα αναπροσαρμόσει τις μηνιαίες εισφορές της περιόδου 2008-2016 σε πολύ πιο χαμηλά επίπεδα αντίστοιχα των μειωμένων εισοδημάτων της κρίσης(Έως 158€ μηνιαίως). Έτσι:

• Προκύπτει σημαντική ελάφρυνση για πολλούς ασφαλισμένους.
• Τα δημόσια ταμεία δεν χάνουν, απλώς θα διαγράψουν ανείσπρακτες οφειλές.
• Η διαγραφή είναι δίκαιη, καθώς πρόκειται για οφειλές που κακώς καταλογίστηκαν.
• Δεν προκύπτει ηθικό ζήτημα, διότι δεν χαρίζονται χρήματα στους μη ενήμερους ασφαλισμένους. Με το νέο ασφαλιστικό σύστημα το ύψος της σύνταξης συναρτάται με το σύνολο των εισφορών του εργαζομένου κατά το σύνολο του ασφαλιστικού βίου. Λιγότερες εισφορές -> μικρότερη σύνταξη.
• Δεν ενθαρρύνονται ούτε ανταμείβονται οι κακοπληρωτές. Αποκαθίστανται αδικίες.

Αυτό το μέτρο δεν έχει ταξικό πρόσημο, δεν είναι δεξιό ούτε αριστερό. Είναι απλώς ορθολογικό και δίκαιο! Και, ειλικρινά, απορώ γιατί δεν εφαρμόζεται ήδη!».

Επιδότηση επιτοκίου για στεγαστικά δάνεια

«Ο δανειολήπτης που σταματά να εξυπηρετεί ένα υπόλοιπο στεγαστικού της τάξης των 20-30 χιλ.€ δεν είναι στρατηγικός κακοπληρωτής ούτε λαμόγιο. Διακινδυνεύει να χάσει το υποθηκευμένο ακίνητο, ενώ, πιθανότατα, αξίζει πολύ περισσότερο από την οφειλή και το έχει σχεδόν εξοφλήσει. Οι δανειολήπτες αυτοί αδυνατούν. Και είναι ομάδα πολυάριθμη (240.000 ή το 60% των δανειοληπτών με κόκκινα στεγαστικά δάνεια).

H πρόταση: ένας κρατικός φορέας (π.χ. ο ΟΕΚ/ΟΑΕΔ) σε συνεργασία με τις 4 συστημικές τράπεζες δημιουργεί ένα μαζικό προϊόν αναδιάρθρωσης κόκκινων στεγαστικών δανείων με τα εξής χαρακτηριστικά:

Α) διάρκεια 25 έτη,

Β) επιδοτούμενο επιτόκιο από τον ΟΕΚ για 6-9 έτη,

Γ) διαγραφή εξωλογιστικών τόκων,

Δ) επιτόκιο Euribor μηνός + 1%.

Προϋπόθεση ένταξης στο πρόγραμμα είναι να έχει σταματήσει η εξυπηρέτηση του δανείου πριν τη 31/12/2016 και η οφειλή να είναι χαμηλότερη από κάποιο όριο.

Αν το όριο τεθεί στις 50.000€, μπορούν να ενταχθούν έως 240.000 δανειολήπτες στεγαστικών (~60% του συνόλου) με συνολική οφειλή ύψους 5,5 δις.€.

Αν το όριο τεθεί στις 100.000€, μπορούν να ενταχθούν έως 350.000 δανειολήπτες (~85% του συνόλου) με συνολική οφειλή ύψους 13 δις.€.

Με ένα τέτοιο πρόγραμμα:

• Οι τράπεζες θα μειώσουν γρήγορα και συντεταγμένα τα κόκκινα δάνεια των χαρτοφυλακίων τους.
• Τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά θα ανακουφιστούν. Τα πρώτα 9 χρόνια, για δάνειο 30.000€ -> μηνιαία δόση100 €, για δάνειο 60.000€ -> μηνιαία δόση 200 €)
• Πολιτεία και ΟΕΚ θα εκπληρώσουν την αποστολή τους με λελογισμένο κόστος και εντός των ήδη θεσμοθετημένων ορίων (εισφορά 1% υπέρ ΟΕΚ).

Οι όροι της ρύθμισης είναι παρόμοιοι με τη ρύθμιση αναδιάρθρωσης των δανείων του Μαρινόπουλου, όπως συμφωνήθηκε από τις 4 συστημικές τράπεζες. Οι τράπεζες έχουν κάθε λόγο να συνεργαστούν σε μια τέτοια ρύθμιση. Το κέρδος τους από τη μείωση των κόκκινων δανείων (την εξυγίανση του δανειακού τους χαρτοφυλακίου) είναι πολύ μεγαλύτερο από την πολύ μικρή ετήσια ζημιά (διαφυγόν κέρδος) που προκαλεί το χαμηλό επιτόκιο (η μείωση του επιτοκιακού περιθωρίου)».

Προστασία 1^ης κατοικίας από χρέη πιστωτικών καρτών

«Πρέπει να νομοθετηθεί απόλυτη προστασία της 1^ης κατοικίας από χρέη πιστωτικών καρτών και μικρών - χωρίς εξασφάλιση- καταναλωτικών δανείων. Προϋπόθεση ένταξης: δάνεια και κάρτες που σταμάτησαν να εξυπηρετούνται πριν την 31/12/2016.

Στην πραγματικότητα, αυτή η προστασία ήδη υπάρχει. (Ν. 3714/2008, άρθρο 5: «Δεν επιτρέπεται επιβολή κατάσχεσης για ικανοποίηση απαιτήσεων πιστωτικών ιδρυμάτων και εταιριών παροχής πιστώσεων από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες, επί ακινήτου του οφειλέτη, το οποίο αποδεδειγμένα αποτελεί τη μοναδική κατοικία του … εφόσον η απαίτηση της τράπεζας δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000 ευρώ …»

Χρειάζεται, όμως, να γίνει πιο ισχυρή, ειδικά για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά της κρίσης, χωρίς αστερίσκους υποσημειώσεις.

Οι τράπεζες χάνουν μεν ένα μοχλό πίεσης για την ανάκτηση των οφειλομένων αλλά το μέτρο δεν έχει καμία επίπτωση στην κεφαλαιακή τους επάρκεια, στα εποπτικά κεφάλαια, στους εποπτικούς δείκτες αποτίμησης & αξιολόγησης των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών».

Δραστικός περιορισμός των ενοχικών εξασφαλίσεων

«Οι ενοχικές εξασφαλίσεις προσφέρονται έμμεσα από το δανειολήπτη και τους εγγυητές κατά την υπογραφή της δανειακής σύμβασης. Και παρέχεται στο πιστωτικό ίδρυμα η δυνατότητα να διεκδικήσει τα οφειλόμενα εκπλειστηριάζοντας όχι μόνον τις εμπράγματες εξασφαλίσεις, δηλαδή το ακίνητο που υποθηκεύθηκε, αλλά όλα τα περιουσιακά στοιχεία του δανειολήπτη και των εγγυητών μέχρι πλήρους ικανοποίησης των απαιτήσεων της τράπεζας.

Για τα στεγαστικά δάνεια που δόθηκαν την περίοδο που προηγήθηκε της κρίσης, όταν πολλοί δανειολήπτες είχαν διπλάσια εισοδήματα από τα σημερινά, προτείνεται ένας απλός κανόνας.

Να μοιράσουμε το ρίσκο μεταξύ τραπεζών και δανειοληπτών με τον τρόπο που το κάνουν στην πρωτεύουσα του καπιταλισμού, τις ΗΠΑ: παραχωρείς στην τράπεζα το ακίνητο που υποθηκεύτηκε με το στεγαστικό δάνειο και «καθαρίζεις». Δε οφείλεις τίποτα άλλο. Κι ας έχει πέσει η αξία του ακινήτου χαμηλότερα από το ύψος του υπόλοιπου του δανείου!

Επεκτείνοντας αυτήν τη λογική, υπάρχουν τρεις προτάσεις περιορισμού των ενοχικών εξασφαλίσεων:

Α. Εθελοντική παράδοση ακινήτου Ι (Στεγαστικά δάνεια)

Ο δανειολήπτης στεγαστικού δανείου μπορεί να προσέλθει και να δηλώσει πρόθεση παράδοσης του ενυπόθηκου ακινήτου στην τράπεζα. Η παράδοση του ακινήτου συνεπάγεται αυτόματα πλήρη διαγραφή της λογιστικής οφειλής του στεγαστικού δανείου και όλων των τόκων και προσαυξήσεων που συνδέονται με την οφειλή. Αυτό είναι το σύστημα που ισχύει στην Αμερική για τα στεγαστικά δάνεια.

Β. Εθελοντική παράδοση ακινήτου ΙΙ (Επιχειρηματικά δάνεια)

Όταν ένα επαγγελματικό ή επιχειρηματικό δάνειο θεωρείται «επαρκώς εξασφαλισμένο», ο δανειολήπτης μπορεί να προσέλθει και να δηλώσει πρόθεση παράδοσης του ενυπόθηκου ακινήτου. Η εθελοντική παράδοση του ακινήτου συνεπάγεται αυτόματα πλήρη διαγραφή της λογιστικής οφειλής του συνδεόμενου με το ακίνητο επαγγελματικού ή επιχειρηματικού δανείου και όλων των τόκων και προσαυξήσεων που συνδέονται με αυτήν την οφειλή.

Γ. Αίρονται όλες οι υποχρεώσεις των εγγυητών σε όλα τα «επαρκώς εξασφαλισμένα» δάνεια

Eπαρκώς εξασφαλισμένο δάνειο θεωρείται κάθε ενυπόθηκο δάνειο, για το οποίο είχε προσημειωθεί/υποθηκευθεί ακίνητο ως εξασφάλιση του δανείου, εφόσον, η αξία του ακινήτου, όπως προκύπτει από την εκτίμηση της τράπεζας κατά την σύναψη της δανειακής σύμβασης, ήταν μεγαλύτερη από το αρχικό ύψος του δανείου.

Ο περιορισμός των ενοχικών εξασφαλίσεων με τον προτεινόμενο τρόπο δεν έχει καμιά επίπτωση στην κεφαλαιακή επάρκεια, στα εποπτικά κεφάλαια και στους εποπτικούς δείκτες αποτίμησης & αξιολόγησης των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών. Διότι για τον υπολογισμό των εποπτικών δεικτών, των δυνητικών ζημιών και των δεικτών κάλυψης του δανειακού χαρτοφυλακίου, οι ενοχικές εξασφαλίσεις είναι σαν να μην υπάρχουν. Και ο περιορισμός τους δεν έχει καμία επίπτωση, δεν επιβαρύνει με κανέναν τρόπο ούτε τον φορολογούμενο ούτε τον συνεπή δανειολήπτη».

naftemporiki.gr