Πρώτο βήμα για την Ένωση Κεφαλαιαγορών

Από την έντυπη έκδοση 

Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]

Δέσμη προτάσεων για τα καλυμμένα ομόλογα, τη διανομή επενδυτικών κεφαλαίων και τη διασυνοριακή μεταβίβαση διεκδίκησης χρέους παρουσίασε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο των μέτρων για τη δημιουργία της Ένωσης Κεφαλαιαγορών μέχρι το 2019.

Παράλληλα, η Κομισιόν έκανε έκκληση στα κράτη-μέλη να επιταχύνουν τις διαπραγματεύσεις για την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δεδομένου ότι από τις 12 προτάσεις που έχουν υποβληθεί 9 παραμένουν ακόμη σε εκκρεμότητα.
Ειδικότερα, οι τρεις νομοθετικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπουν τα εξής:

• Ευρωπαϊκά καλυμμένα ομόλογα: Η Κομισιόν προτείνει κοινούς κανόνες, μια οδηγία και έναν κανονισμό, για τα καλυμμένα ομόλογα, τα οποία με ανεξόφλητο υπόλοιπο που ανέρχεται συνολικά σε 2,1 τρισ. ευρώ αποτελούν σήμερα μια από τις μεγαλύτερες αγορές τίτλων χρέους στην Ε.Ε. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες βρίσκονται στην παγκόσμια πρωτοπορία σε αυτή την αγορά, που αποτελεί σημαντική πηγή μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης σε πολλά κράτη-μέλη της Ε.Ε. 

Τα καλυμμένα ομόλογα είναι χρηματοδοτικά μέσα που εξασφαλίζονται από διακριτή ομάδα δανείων. Θεωρείται ότι είναι επωφελή όχι μόνο διότι παρέχουν χρηματοδοτικούς πόρους στα πιστωτικά ιδρύματα για τη χορήγηση δανείων με ικανοποιητική σχέση κόστους-απόδοσης, αλλά και διότι είναι ιδιαίτερα ασφαλή. Ωστόσο, η αγορά της Ε.Ε. είναι επί του παρόντος κατακερματισμένη με βάση τα εθνικά σύνορα και υπάρχουν διαφορές μεταξύ των κρατών-μελών. 

Οι προτεινόμενοι κανόνες βασίζονται σε υψηλής ποιότητας πρότυπα και βέλτιστες πρακτικές. Στόχος τους είναι να αυξήσουν τη χρήση καλυμμένων ομολόγων ως σταθερής και φθηνής πηγής χρηματοδότησης για τα πιστωτικά ιδρύματα, ιδίως όταν οι αγορές είναι λιγότερο ανεπτυγμένες. Επίσης, θα παρέχουν στους επενδυτές ένα ευρύτερο και ασφαλέστερο φάσμα επενδυτικών ευκαιριών. 

Ταυτόχρονα, η πρόταση έχει ως στόχο να μειώσει το κόστος δανεισμού για την ευρύτερη οικονομία. Η Επιτροπή εκτιμά ότι η δυνητική συνολική ετήσια εξοικονόμηση πόρων για τους δανειολήπτες της Ε.Ε. κυμαίνεται μεταξύ 1,5 δισ. και 1,9 δισ. ευρώ. 

• Διανομή επενδυτικών κεφαλαίων: Τα επενδυτικά κεφάλαια αποτελούν σημαντικό εργαλείο για τη διοχέτευση των ιδιωτικών αποταμιεύσεων στην οικονομία και την αύξηση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης των επιχειρήσεων. Η αγορά επενδυτικών κεφαλαίων της Ε.Ε. ανέρχεται συνολικά σε 14,3 τρισ. ευρώ.

 Ωστόσο, η συγκεκριμένη αγορά δεν έχει ακόμη αναπτύξει πλήρως το δυναμικό της, δεδομένου ότι μόνο το 37% των οργανισμών συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ) και περίπου το 3% των οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων (ΟΕΕ) έχουν λάβει άδεια διάθεσης επενδυτικών προϊόντων σε περισσότερα από τρία κράτη-μέλη. Η κατάσταση αυτή οφείλεται επίσης σε ρυθμιστικά εμπόδια που δυσχεραίνουν σήμερα τη διασυνοριακή διανομή επενδυτικών κεφαλαίων.

Η χθεσινή πρόταση αποσκοπεί στην άρση των εμποδίων αυτών για όλα τα είδη των επενδυτικών κεφαλαίων, καθιστώντας τη διασυνοριακή διανομή απλούστερη, ταχύτερη και λιγότερο δαπανηρή. Ο αυξημένος ανταγωνισμός θα παράσχει στους επενδυτές περισσότερες επιλογές και καλύτερες τιμές, διασφαλίζοντας παράλληλα ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των επενδυτών, αναφέρει η Επιτροπή.

• Εκχώρηση τίτλων και απαιτήσεων: Η εκχώρηση μιας απαίτησης αναφέρεται σε μια κατάσταση κατά την οποία ο πιστωτής μεταβιβάζει το δικαίωμα διεκδίκησης χρέους σε άλλο πρόσωπο έναντι πληρωμής. Οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν αυτό το σύστημα για να αποκτήσουν ρευστότητα και πρόσβαση σε πιστώσεις. 

Σήμερα δεν υπάρχει νομική βεβαιότητα ως προς το ποια εθνική νομοθεσία εφαρμόζεται για τον προσδιορισμό του κατόχου της απαίτησης μετά την εκχώρησή της στο πλαίσιο διασυνοριακής υπόθεσης. 

Οι νέοι κανόνες που πρότεινε χθες η Επιτροπή διευκρινίζουν ότι κατά γενικό κανόνα ισχύει η νομοθεσία της χώρας στην οποία οι πιστωτές έχουν τη συνήθη κατοικία τους, ανεξάρτητα από το ποιου κράτους-μέλους τα δικαστήρια ή οι αρχές εξετάζουν την υπόθεση. Η παρούσα πρόταση θα προωθήσει τις διασυνοριακές επενδύσεις, την πρόσβαση σε φθηνότερες πιστώσεις και την πρόληψη των συστημικών κινδύνων. 

Η Επιτροπή εξέδωσε επίσης ανακοίνωση για να διευκρινιστεί ποιας χώρας η νομοθεσία ισχύει για τον προσδιορισμό της κυριότητας κινητών αξιών στο πλαίσιο μιας διασυνοριακής συναλλαγής. Η μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου θα προωθήσει τις διασυνοριακές επενδύσεις, την πρόσβαση σε φθηνότερη πίστωση και την ολοκλήρωση της αγοράς. 

Η Ένωση Κεφαλαιαγορών αποτελεί μία από τις προτεραιότητες της Επιτροπής Γιούνκερ για την ενίσχυση της οικονομίας της Ευρώπης και την προώθηση των επενδύσεων με στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Αποσκοπεί στην κινητοποίηση κεφαλαίων και στη διοχέτευσή τους σε όλες τις επιχειρήσεις της Ε.Ε., ιδίως τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (μμε) που χρειάζονται πόρους για να αναπτυχθούν και να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους.

Το σχέδιο αυτό διαρθρώνεται γύρω από τις ακόλουθες βασικές αρχές: 

• Εμβάθυνση της χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης και τόνωση του ανταγωνισμού
• Δημιουργία περισσοτέρων ευκαιριών για τους επενδυτές
• Σύνδεση της χρηματοδότησης με την πραγματική οικονομία, μέσω της προώθησης των μη τραπεζικών πηγών χρηματοδότησης
• Εξασφάλιση ενός ισχυρότερου και ανθεκτικότερου χρηματοπιστωτικού συστήματος 

Η επίτροπος Δικαιοσύνης Βιέρα Γιούροβα επισήμανε ότι οι νέοι κανόνες θα διευκολύνουν την πρόσβαση των μμε σε πιστώσεις και θα προωθήσουν τις διασυνοριακές επενδύσεις. «Θέλουμε να εγγυηθούμε ασφάλεια δικαίου και να εξαλείψουμε τους νομικούς κινδύνους στο πλαίσιο διασυνοριακών εκχωρήσεων απαιτήσεων, καθώς και συναλλαγών που είναι σημαντικές για τη χρηματοδότηση των μμε», κατέληξε η επίτροπος.

Ευρω-σήματα, κοινοί κανόνες και εποπτεία
Σύμφωνα με τον αρμόδιο αντιπρόεδρο της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόβσκις, για να υπάρχει μια πραγματική Ένωση Κεφαλαιαγορών στην Ευρώπη έως το 2019, πρέπει να προχωρήσουμε σε τρεις κατευθύνσεις: ευρωπαϊκά σήματα και «διαβατήρια» για χρηματοοικονομικά προϊόντα, εναρμονισμένοι και απλουστευμένοι κανόνες για την εμβάθυνση των κεφαλαιαγορών και μια πιο συνεπής και αποτελεσματική εποπτεία.