Το συνταξιοδοτικό πρέπει να αντιμετωπιστεί ως πρόβλημα της οικονομίας που απαιτεί αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων, συναρτώντας το σχετικό μοντέλο με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την προώθηση κινήτρων, καθώς και θαρραλέων μειώσεων φόρων και εισφορών. Συνδυαστικά επενδύσεις βασισμένες σε ΣΔΙΤ Υγείας θα μπορούσαν να φέρουν ανάπτυξη 3,5%-4% μέχρι το 2030. Στόχος τους η αναβάθμιση των υπηρεσιών του κρατικού συστήματος υγείας, η εξοικονόμηση κόστους για το δημόσιο ταμείο, η βέλτιστη διαχείριση του κόστους για την κάλυψη από τον ΕΟΠΥΥ των περίπου 1,5 εκατ. ανασφάλιστων και η ανάπτυξη νέων εργασιών για τις ασφαλιστικές εταιρείες
Από την έντυπη έκδοση
Των Στέλιου Παπαπέτρου και Σοφίας Εμμανουήλ
Το συνταξιοδοτικό πρέπει να αντιμετωπιστεί ως πρόβλημα της οικονομίας που απαιτεί αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων, συναρτώντας το σχετικό μοντέλο με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την προώθηση κινήτρων, καθώς και θαρραλέων μειώσεων φόρων και εισφορών. Συνδυαστικά επενδύσεις βασισμένες σε ΣΔΙΤ Υγείας θα μπορούσαν να φέρουν ανάπτυξη 3,5%-4% μέχρι το 2030. Στόχος τους η αναβάθμιση των υπηρεσιών του κρατικού συστήματος υγείας, η εξοικονόμηση κόστους για το δημόσιο ταμείο, η βέλτιστη διαχείριση του κόστους για την κάλυψη από τον ΕΟΠΥΥ των περίπου 1,5 εκατ. ανασφάλιστων και η ανάπτυξη νέων εργασιών για τις ασφαλιστικές εταιρείες.
Τα παραπάνω αποτελούν προτάσεις/συμπεράσματα του 2ου Ασφαλιστικού Συνεδρίου της «Ναυτεμπορικής» για την ιδιωτική ασφάλιση «4 + 1 βήματα προς το μέλλον», που έλαβε χώρα χθες 7 Μαρτίου, στο Royal Olympic Hotel. Οι απαραίτητες πολιτικές και κοινωνικές συναινέσεις για την επίλυση των προβλημάτων του ασφαλιστικού, σε συνδυασμό με τη σύνδεση των δημόσιων συντάξεων (πρώτος πυλώνας) με τις πραγματικές αντοχές της οικονομίας και την πλήρη ανάπτυξη των επαγγελματικών ταμείων (δεύτερος πυλώνας), καθώς και των ιδιωτικών ασφαλιστηρίων (τρίτος πυλώνας), αποτέλεσαν τους βασικούς άξονες συζήτησης για «το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος στην Ελλάδα», που συντόνισε ο Στέλιος Παπαπέτρου, δημοσιογράφος στη «ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ».
Σε μια περίοδο που η χώρα δοκιμάζεται ακόμη από τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας ύφεσης, οδηγείται ταχύτατα στη δημογραφική γήρανση του πληθυσμού και έχει τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας σε ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και τις υψηλότερες ασφαλιστικές εισφορές, ο κ. Πλάτων Τήνιος, επίκουρος καθηγητής της στατιστικής και ασφαλιστικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά, ανέφερε: «Η διέξοδος υπάρχει, αλλά για να υπάρχει πρέπει να υπάρξει αυτό που λέμε μία αλλαγή νοοτροπίας. Η βασική αλλαγή νοοτροπίας που πρέπει να υπάρξει είναι να μη δούμε το ασφαλιστικό σαν κάτι ξεχωριστό που πρέπει να φτιαχτεί μόνο του, αλλά να το δούμε στο πλαίσιο της συνολικότητας της οικονομίας». Στο πλαίσιο αυτό και ασκώντας κριτική στο νόμο Κατρούγκαλου, ο κ. Τήνιος πρότεινε «θαρραλέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών», αλλά και «αλλαγή της λογικής των συντάξεων προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης ανταποδοτικότητας τους».
Η κ. Μαργαρίτα Αντωνάκη, γενική διευθύντρια της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, αναφερόμενη στις δυνατότητες και στα όρια της δημόσιας ασφάλισης, τόνισε χαρακτηριστικά: «Η κοινωνική ασφάλιση δεν μπορεί πια μόνη της! Είναι σαφές. Πρέπει να γίνουν σημαντικές αλλαγές. Όμως πρέπει να πεισθούν και ευρύτερα στρώματα της κοινωνίας και δεν πρέπει να μετράμε το πολιτικό κόστος γιατί αυτό κλείνει στόματα. Πρέπει να μιλήσουμε ανοιχτά για τα προβλήματα αυτά».
Ο κ. Νίκος Χαλκιόπουλος, αντιπρόεδρος Δ.Σ. & γενικός διευθυντής Χαρτοφυλακίου στην ΑΕΓΑ Ευρωπαϊκή Πίστη, ανέφερε πως για την επίλυση του συνταξιοδοτικού είναι απαραίτητη η «συναίνεση από τον ελληνικό πολιτικό κόσμο και πολύ περισσότερο από την ελληνική κοινωνία…». «Αν δεν μπορεί το κράτος μόνο του, θα ‘ρθει η ιδιωτική πρωτοβουλία να το βοηθήσει. Νομίζω είναι θέμα κουλτούρας» τόνισε.
Ο κ. Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, επεσήμανε πως είναι απαραίτητη εκτός από την κοινωνική και πολιτική συναίνεση και η ευαισθησία απέναντι σε ομάδες του πληθυσμού με ελάχιστο ή και μηδενικό εισόδημα.
Ο κ. Κωνσταντίνος Κουγιουμουτζής, Chief Health Technical Officer της ΝΝ, μίλησε μεταξύ άλλων και για τους «μύθους», όπως τους χαρακτήρισε, που κατέρρευσαν «κατά τη διάρκεια και εξαιτίας της κρίσης» και αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στον μύθο της «συνεχούς αύξησης των μισθών», ή στην ασφάλεια των ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου. Στον αντίποδα των μύθων που κατέρρευσαν, όπως τόνισε χαρακτηριστικά, βρίσκονται οι αποταμιεύσεις σε ασφαλιστικές εταιρείες, καθώς «δεν χάθηκε ούτε ένα ευρώ από τα χρήματα που τοποθετήθηκαν από τους πολίτες στις ασφαλιστικές».
Τις πάγιες θέσεις της ασφαλιστικής αγοράς, μία εβδομάδα μετά τη διοργάνωση της γενικής συνέλευσης της ΕΑΕΕ, παρουσίασε ο Δημήτρης Μαζαράκης, πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, διευθύνων σύμβουλος & αντιπρόεδρος Δ.Σ. MetLife ΑΕΑΖ και πρόεδρος Δ.Σ. MetLife ΑΕΔΑΚ. Βασίστηκε στις πρόσφατες τοποθετήσεις του υφυπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης Στέργιου Πιτσιόρλα και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκου Μητσοτάκη, οι οποίες κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος καταδεικνύοντας συναίνεση σε ένα σημαντικό θέμα όπως το ασφαλιστικό, κάτι που, ωστόσο, δεν αναδεικνύεται στην πράξη. «Δεν βρίσκουμε συνομιλητές από τον πολιτικό κόσμο» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μαζαράκης, καλώντας όλους τους εμπλεκομένους σε δημιουργικό διάλογο.
«Το να μιλάμε μεταξύ μας είναι χρήσιμο, αλλά έχει περιορισμένη εμβέλεια. Το θέμα δηλαδή είναι πώς θα καταλάβει o κόσμος…», είπε απλά ο Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Eurolife ERB Ασφαλιστική και αντιπρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, τοποθετώντας το θέμα στη βάση της κοινωνίας και της κουλτούρας της, η οποία πρέπει να αλλάξει για να είναι βιώσιμο το ασφαλιστικό σύστημα.
«Ο μέσος πολίτης θέτει το ερώτημα: πού πήγαν τα λεφτά μου; Ο κόσμος νόμιζε ότι έδωσε λεφτά σε ένα ανταποδοτικό σύστημα, αλλά δυστυχώς στην πραγματικότητα τα έδωσε σε ένα σύστημα διανεμητικό…» σημείωσε και κάλεσε τις εταιρείες του κλάδου να επενδύσουν στην ενημέρωση των νέων, οι οποίοι αν είχαν τη γνώση και τα κίνητρα θα υιοθετούσαν τις αξίες της ιδιωτικής ασφάλισης.
Ανάπτυξη ΣΔΙΤ στην Υγεία
Για το θέμα των ΣΔΙΤ στον τομέα της Υγείας αναπτύχθηκε συζήτηση που συντόνισε ο Πλάτων Τσούλος, διευθυντής Σύνταξης στη «Ναυτεμπορική».
«Προκαλέσαμε πολλές φορές τους κρατικούς φορείς σε συνεργασία, αλλά δεν είχαμε αποτέλεσμα…», είπε ο Παναγιώτης Δημητρίου, διευθύνων σύμβουλος της Generali Hellas A.E., μιλώντας για την αδυναμία σύγκλισης απόψεων/συμφερόντων μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Μεταξύ άλλων έφερε ως παράδειγμα τις επενδύσεις σε αναβάθμιση, έρευνα, τεχνολογία κ.ά. θέτοντας ενδεικτικά το ερώτημα: σε πόσα ρομποτικά μηχανήματα έχει επενδύσει ο δημόσιος και σε πόσα ο ιδιωτικός τομέας.
Ακριβό Σύστημα
«Έχουμε ένα ακριβό σύστημα χωρίς την ποιότητα που απαιτείται», τόνισε από την πλευρά του ο Γιάννης Καντώρος, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Interamerican, εξηγώντας ότι το ζητούμενο είναι πλέον πώς θα αξιοποιηθούν οι υπάρχοντες πόροι. «Λειτουργούμε σε παράλληλους κόσμους: δημόσια ασφάλιση και ιδιωτική (η τελευταία αφορά περίπου το 10% του πληθυσμού)… Άρα, σ’ ένα περιβάλλον κρίσης πρέπει να συνεργαστούν αυτοί οι δύο κόσμοι», εξήγησε.
Ζητείται συνεννόηση
Ο Ερρίκος Μοάτσος, διευθύνων σύμβουλος της ΑΧΑ Ασφαλιστική, αναφέρθηκε στον διαχωρισμό που γίνεται μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας ασφάλισης, με την έννοια ότι η δημόσια ασφάλιση έχει κοινωνικό πρόσωπο ενώ η ιδιωτική ασφάλιση δεν έχει. Αλλά, όπως τόνισε, η ιδιωτική πρωτοβουλία διαφοροποιείται διότι «είναι υποχρεωμένη να δίνει αναφορά... Ο κόσμος έχει συνειδητοποιήσει σε έναν βαθμό την αξία της πρόληψης. Αξιοποιώντας και την τεχνολογία για την αξιοποίηση των δεδομένων, δίνονται προσεγγίσεις στους πολίτες για το πώς θα ζήσουν καλύτερα, πώς θα αποφύγουν να ασθενήσουν… Πρέπει να επενδύσουμε στη πρόληψη...», πρόσθεσε.
Ο Μιλτιάδης Νεκτάριος, καθηγητής Ασφαλιστικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, ανέδειξε το θέμα του ελέγχου των προμηθευτών υγείας. «Το μέσο κόστος ασφάλισης είναι υψηλό και σ’ αυτό προστίθεται το υψηλό λειτουργικό κόστος… Υπάρχουν δύο προτάσεις υπό την προϋπόθεση ότι η πολιτεία θα προωθήσει επενδύσεις, με μείωση φόρων και μείωση ασφαλιστικών εισφορών. Αυτό θα οδηγήσει σε ανάπτυξη 3,5%-4% μέχρι το 2030» σημείωσε και εξειδίκευσε τις προτάσεις. Μιλώντας για την πρώτη, είπε ότι απαιτούνται καινοτόμες προτάσεις για την Υγεία και ΣΔΙΤ της ιδιωτικής ασφαλιστικής αγοράς με τον ΕΟΠΥΥ και αναφέρθηκε στο γαλλικό μοντέλο. «Να διαχωρίζουμε τους κινδύνους που κρατάει το κράτος, να δημιουργούμε για κάθε κατηγορία καλύψεων υγείας deductibles και con-insurance, τα οποία είναι η ιδιωτική πλευρά του κινδύνου και προαιρετικά οι πολίτες -ενδεχομένως για φορολογικά ή άλλα κίνητρα- να πηγαίνουν σε ιδιωτικές εταιρείες. Θα υπάρξουν σημαντικά οφέλη από αυτή τη συνεργασία και ο πλέον ωφελημένος θα είναι ο ΕΟΠΥΥ, αλλά θα προκύψουν και πολύ μεγάλοι όγκοι ασφαλιστικών εργασιών και για την ιδιωτική ασφαλιστική αγορά. Κατ’ ελάχιστον, εάν στηθεί σωστά το σύστημα, ο αναμενόμενος όγκος θα είναι 1,5 με 2 δισ. από τα 6 που πληρώνουν οι πολίτες από την τσέπη τους. Από κει προκύπτουν τα νούμερα. Αυτή είναι η πρώτη κατηγορία. Σχετικά με τη δεύτερη πρόταση, τόνισε ότι το ασφαλιστικό σύστημα βαρύνουν 1,5 εκατ. ανασφάλιστοι, που μαζί με τα εξαρτημένα μέλη ξεπερνούν τα 3 εκατ. «Το κόστος νοσηλείας είναι δεδομένο. Τα 700 εκατ. - 1 δισ. που είναι το κόστος από τον κρατικό προϋπολογισμό μπορεί να ελαχιστοποιηθεί εάν η ιδιωτική ασφαλιστική αγορά επεξεργαστεί ομαδικές ασφαλίσεις κατά περιοχές σε συνεργασία με τον ΕΟΠΥΥ. Αυτό θα βοηθήσει την ποιότητα υπηρεσιών και θα μειώσει το κόστος», εξήγησε.
Οι συνέργειες
Για το θέμα της συνεννόησης μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα μίλησε ο δρ. Παναγιώτης Γεωργακόπουλος, αντιπρόεδρος στον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), που είπε χαρακτηριστικά ότι «ο ΕΟΠΥΥ είναι ανοιχτός σε κάθε πρόταση, αλλά είναι θέμα πολιτικής βούλησης το αν θα υιοθετηθεί και θα υλοποιηθεί ένα σχέδιο. Δεν υπάρχει τέτοιο σχέδιο». Ο κ. Γεωργακόπουλος έκανε και κριτική στις ασφαλιστικές σημειώνοντας ότι π.χ. τα παλιά πακέτα των ασφαλιστικών δεν έχουν την προσδοκώμενη επιτυχία. Τόνισε επίσης ότι ο ΕΟΠΥΥ δεν έχει το στοιχείο της κερδοφορίας όπως οι ασφαλιστικές εταιρείες κι αναρωτήθηκε αν ένας εργαζόμενος έχει κοινωνική ασφάλιση και θέλει να κάνει κι ένα ιδιωτικό συμβόλαιο τι έχει να του προσφέρει αυτό.
Απάντηση εν πολλοίς έδωσε ο Γρηγόρης Σαραφιανός, CEO, SARAFIANOS Private Clinic, πρόεδρος στην Πανελλήνια Ένωση Ιδιωτικών Κλινικών (ΠΕΙΚ). «Τα νοσοκομεία σήμερα δεν μπορούν να ανταποκριθούν διότι δεν υπάρχουν τα δημόσια οικονομικά να τα υποστηρίξουν. Οι ουρές και η αναμονή έξι ώρες στα έκτακτα, τα ράντζα, και άλλες αδυναμίες επιβεβαιώνουν τη χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών» είπε ο κ. Σαραφιανός αναφερόμενος και στις περικοπές της τάξης του 45% - 50% στο πλαίσιο του claw back. «Πρέπει να δούμε εδώ τι σημαίνει η συνεργασία… Χρειάζεται αμεσότητα στην υπηρεσία, ποιότητα…», είπε μεταξύ άλλων.
Το επενδυτικό ρίσκο
Οι μεγάλοι εμπορικοί και βιομηχανικοί κίνδυνοι και ο ρόλος της ασφάλισης ως εργαλείου μείωσης του επενδυτικού κινδύνου βρέθηκαν στο επίκεντρο συζήτησης που συντόνισε ο Πλάτων Τσούλος, διευθυντής Σύνταξης στη «Ν». Οι συμμετέχοντες συνέκλιναν στην ανάγκη συνεννόησης των ανθρώπων της αγοράς - στην οποία το 80% αντιπροσωπεύει επενδύσεις από κεφάλαια ξένης ιδιοκτησίας, γεγονός που έχει τη σημασία του σε μια εποχή που η συζήτηση επικεντρώνεται στην προσέλκυση επενδύσεων και στο επενδυτικό ρίσκο.
Μάλιστα ο Νότης Βαγιακάκος, Managing Director, HDI Global SE, Hellas, σε ερώτημα του συντονιστή της συζήτησης για το αν έρχονται επενδύσεις στη χώρα μας είπε χαρακτηριστικά: «Επενδύσεις δεν έρχονται. Αγοράζουν τα περιουσιακά μας στοιχεία…». Αναφερόμενος στη ζήτηση ασφαλιστικών υπηρεσιών από την αγορά μίλησε για την έλλειψη εκπαίδευσης. «Το κακό είναι ότι οι πολίτες μάς βλέπουν σαν αναγκαίο κακό», επισήμανε μεταξύ άλλων.
Για τους κινδύνους που δεν αντιλαμβάνονται οι επιχειρήσεις μίλησε ο Δημήτρης Γαβαλάκης, γενικός γραμματέας στο Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΕΑ). «Στην Ελλάδα οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, αυτές που απασχολούν μέχρι 10 εργαζόμενους, αποτελούν το 97% της αγοράς. Από αυτές, στο 68% οι επιχειρηματίες δεν αντιλαμβάνονται ότι κινδυνεύει η επιχείρησή τους», είπε χαρακτηριστικά.
«Εάν περάσουμε σε μια φάση σταθερότητας και κανονικότητας, τότε θα ανακάμψει η ασφαλιστική αγορά, για να περάσει στη συνέχεια στην ανάπτυξη» τόνισε ο Γιάννης Ξηρογιαννόπουλος, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Μεσιτών Ασφαλίσεων (ΣΕΜΑ), διευθύνων σύμβουλος στο «ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΙΚΕ - Μεσίτες Ασφαλίσεων & Αντασφαλίσεων».
Ο ρόλος της αγοράς στις νέες συνθήκες
Όπως σημείωσε στον χαιρετισμό της η Ειρήνη Αθανασιάδου, πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου της «Ναυτεμπορικής», το χθεσινό Συνέδριο σκοπό είχε να αποτυπώσει τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στην ασφαλιστική αγορά και να διερευνήσει τον ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει ο ασφαλιστικός κλάδος σε μια οικονομία η οποία σταδιακά δείχνει να ξαναβρίσκει τον βηματισμό της.
Aπαισιόδοξοι 7 στους 10 Έλληνες
Αναφερόμενη στο εθνικό σύστημα υγείας, η Φιλίππα Μιχάλη, διευθύνουσα σύμβουλος της Allianz Ελλάδος, που συμμετείχε στη συζήτηση μέσω skype, σημείωσε ότι αυτό που εισπράττει ο Έλληνας καταναλωτής είναι η χαμηλή ποιότητα των υπηρεσιών.
«Το 35% των πολιτών δεν είναι καθόλου ικανοποιημένο από τις δημόσιες υπηρεσίες υγείας. Επίσης περίπου 7 στους 10 είναι απαισιόδοξοι, θεωρώντας ότι αυτή η αίσθηση στο μέλλον θα εξελιχθεί προς το χειρότερο και όχι προς το καλύτερο», σημείωσε επικαλούμενη στοιχεία έρευνας. Πρόσθεσε επίσης ότι η Υγεία είναι ένας κλάδος που έχει δείξει σημάδια ανάκαμψης αν και τόνισε ότι αυτό δεν είναι αρκετό. «Έχουμε ακόμη πολλά περιθώρια ανάπτυξης… Αλλά ακόμη σαν αγορά είμαστε σε χαμηλά επίπεδα διείσδυσης» πρόσθεσε και αναφέρθηκε στο παράδειγμα των προγραμμάτων υγείας ετησίως ανανεούμενων, τα οποία, όπως είπε, έχουν κόστος. «Αυτό είναι πρόβλημα για τον καταναλωτή αλλά από την άλλη π.χ. μια έκτακτη νοσηλεία δεν θα χρειαστεί να καλυφθεί από τον οικογενειακό προϋπολογισμό… Χρειάζεται ευελιξία», πρόσθεσε.
Οι εξελίξεις στις ασφαλίσεις οχημάτων
Ο κλάδος αυτοκινήτου βρέθηκε στο επίκεντρο συζήτησης, που ανέδειξε τα κακώς κείμενα αλλά και τα περιθώρια ανάπτυξης της αγοράς, την οποία συντόνισε ο Γιάννης Κανουπάκης, δημοσιογράφος στη «Ναυτεμπορική».
Ενδεικτικά για το θέμα των ανασφάλιστων οχημάτων ο Δημήτρης Ζορμπάς, διευθύνων σύμβουλος & γενικός διευθυντής στη Συνεταιριστική Ασφαλιστική, είπε ότι θα εφαρμοστούν οι έλεγχοι, ενώ αξιοσημείωτη ήταν η αναφορά του στις εξελίξεις γύρω από το Επικουρικό Κεφάλαιο, το οποίο αποτελεί πρόβλημα λόγω της ζημιάς ύψους 500 εκατ. ευρώ και για λόγους βιωσιμότητας αναμένεται να σπάσει σε δύο μέρη ώστε να αποτελεί έναν εγγυητικό Οργανισμό.
Ο Παναγιώτης Μαρκόπουλος, διευθυντής Εκδόσεων Κλάδου Αυτοκινήτων στην Ευρωπαϊκή Πίστη ΑΕΓΑ, τόνισε ότι ο κλάδος αναδεικνύεται μέσα από τη δημιουργία Μητρώου Ασφαλιστών, καθώς και από την επανεκπαίδευση και την επαναπιστοποίηση. Κληθείς να σχολιάσει τον θεσμό του φιλικού διακανονισμού, σημείωσε ότι έχει βοηθήσει πάρα πολύ τον κλάδο αυτοκινήτου. «Προσπαθούμε και μέσα από την Επιτροπή να διευρύνουμε τις ασφαλιστικές εταιρείες που μπορούν να μπουν στον φιλικό διακανονισμό», είπε μεταξύ άλλων.
Από την πλευρά του ο Ιωάννης Τοζακίδης, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Συντονιστών Ασφαλιστικών Συμβούλων (ΠΣΣΑΣ), πρόεδρος της GAMA Hellas, ανέδειξε τον ανθρώπινο παράγοντα στον ρόλο του ασφαλιστικού συμβούλου. «Ειδικά στον κλάδο αυτοκινήτου, που γίνονται και direct πωλήσεις, η συμβολή της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης είναι πολύ σημαντική… Ο σύμβουλος είναι αυτός που σχεδιάζει το μέλλον των ανθρώπων, από τη νοικοκυρά μέχρι τον επιχειρηματία», είπε μεταξύ άλλων, ενώ σχολιάζοντας το θέμα των ανασφάλιστων οχημάτων αναφέρθηκε στο περιθώριο ανάπτυξης της αγοράς στην επαρχία, όπου κυκλοφορούν πολλά ανασφάλιστα αγροτικά μηχανήματα.