Δημόσιο χρέος, κόκκινα δάνεια, διευρυμένες ανισότητες και το εισόδημα των νοικοκυριών υπό πίεση συνθέτουν ένα περιβάλλον προκλήσεων για την τρίτη μεγαλύτερη του ευρώ. Η πολιτική ρευστότητα έρχεται τώρα να θέσει μία νέα δοκιμασία. Τι θα δείξει το stress test;
Ανάλυση
της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Το ρευστό πολιτικό τοπίο, που έβγαλε η χθεσινή κάλπη στην Ιταλία, δεν ήταν έκπληξη. Πυροδότησε όμως εκνευρισμό στις αγορές, δίνοντας ώθηση στις αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων και οδηγώντας τις τραπεζικές μετοχές στις μεγαλύτερες ημερήσιες απώλειες από το Μάιο του 2017.
Τι φοβούνται οι επενδυτές; Ότι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του ευρώ, που πέρυσι ξαναβρήκε το βηματισμό της, αναπτυσσόμενη με τους ταχύτερους ρυθμούς από το 2010, θα «σκοντάψει» τώρα σε πολιτικά εμπόδια.
Πόσο γρήγορα θα συγκροτηθεί νέος κυβερνητικός συνασπισμός και τι πολιτική θα ακολουθήσει; Θα επιμείνει στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων, θα βρει την ισορροπία ανάμεσα στην ανάγκη για αναπτυξιακά μέτρα και δημοσιονομική σταθεροποίηση ή θα πει οριστικό «ciao» στη γραμμή των τελευταίων ετών;
Οι πολιτικές εξελίξεις συνιστούν μία «δοκιμασία» για την ιταλική οικονομία, ένα «stress test», τα σενάρια του οποίου βρίθουν προκλήσεις.
Μπορεί η ανάπτυξη να έχει ανεβάσει ταχύτητα, αλλά στο 1,4% είναι μεταξύ των βραδύτερων στη ζώνη του ευρώ. Το ποσοστό της ανεργίας έχει μειωθεί στο 10,8%, αλλά παραμένει υψηλότερα από τα προ κρίσεως επίπεδα και οι ανισότητες μεταξύ Βορρά και Νότου έχουν οξυνθεί. Το «βαρίδι» των κόκκινων δανείων έχει λίγο ελαφρύνει, αλλά όχι σε βαθμό, που να αφήνει τις ιταλικές τράπεζες να ανασάνουν ελεύθερα. Και εκείνο του χρέους έχοντας φτάσει στο 130% του ΑΕΠ είναι το δεύτερο υψηλότερο στη νομισματική ένωση ύστερα από εκείνο της πολύπαθης χώρας μας.
Το πιο σημαντικό στοιχείο, ωστόσο, είναι το ιταλικό ΑΕΠ εξακολουθεί να είναι 6% μικρότερο σε σχέση με το 2008, την ώρα που συνολικά της Ευρωζώνης είναι η 5,5% υψηλότερο και της Γερμανίας σχεδόν 12%. Και το εισόδημα των νοικοκυριών έχει δεχθεί το δεύτερο ισχυρότερο πλήγμα ύστερα από εκείνο των ελληνικών νοικοκυριών, παρά το γεγονός ότι η Ιταλία δεν χρειάστηκε να περάσει από μνημόνιο. Ήταν και είναι άλλωστε «too big to fail».
Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των Ιταλών είναι σήμερα 5% χαμηλότερο από τα τέλη του 2001, όταν τα ηνία της χώρας κρατούσε ο Μπερλουσκόνι. Δεν είναι να απορεί, λοιπόν, κανείς για την ψήφο διαμαρτυρίας, την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού και του λαϊκισμού.
Η επιστροφή του πνιγμένου στα σκάνδαλα «καβαλιέρε» στο πολιτικό προσκήνιο, μάλλον δεν σημαίνει και σύντομη επιστροφή στις καλύτερες οικονομικές ημέρες. Τα αποτελέσματα του stress test προβλέπεται να αργήσουν.