Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος, που κάνει στροφή στον οικονομικό εθνικισμό. Ούτε ο μόνος ηγέτης που θέλει να προστατεύσει τις θέσεις εργασίας. Στον εμπορικό πόλεμο, όμως, τα πράγματα δεν είναι «απλά και εύκολα», όπως πιστεύει.
Ανάλυση
της Νατάσας Στασινού
[email protected]
«Οι εμπορικοί πόλεμοι είναι καλοί. Και κερδίζονται εύκολα» διεκήρυξε ο Ντόναλντ Τραμπ με μία ελαφρότητα και μάλλον αφέλεια, που δεν ξέρουμε αν πρέπει να ανησυχεί περισσότερο τις ΗΠΑ ή τον υπόλοιπο πλανήτη.
Δεν είναι ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος, που κάνει στροφή στον προστατευτισμό και τον οικονομικό εθνικισμό. Ούτε είναι ο μόνος ηγέτης αυτή τη στιγμή, που αναζητά τρόπους να προστατεύσει τις θέσεις εργασίας σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι η χαλυβουργία.
Η παγκοσμιοποίηση και η απελευθέρωση του εμπορίου έβγαλαν εκατοντάδες εκατομμύρια πολίτες ανά τον πλανήτη από τη φτώχεια, αλλά είχαν και αναμφίβολες παρενέργειες, ειδικά για τη μεσαία και εργατική τάξη των ανεπτυγμένων οικονομιών.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι διεθνείς οργανισμοί, όπως ο ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ καλούν επανειλημμένα την τελευταία διετία τις κυβερνήσεις να αναπτύξουν ένα δίχτυ ασφαλείας για τους «χαμένους» ή αλλιώς τους «ξεχασμένους» του ελεύθερου εμπορίου.
Τα μέτρα στήριξης, ωστόσο, δεν σημαίνουν προστατευτισμό και τιμωρητικούς δασμούς στους εμπορικούς εταίρους. Γιατί τέτοιου είδους κινήσεις φέρνουν αντίποινα. Ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να πιστεύει πως είτε οι άλλες χώρες δεν θα τολμήσουν να απαντήσουν είτε ότι η αμερικανική οικονομία θα μείνει αλώβητη από την απάντησή τους.
Για τον Αμερικανό πρόεδρο είναι όλα «τόσο απλά» όπως τιτίβισε σήμερα στο λογαριασμό του στο Twitter. Για τις διεθνείς εμπορικές και ευρύτερα οικονομικές σχέσεις, για τις ισορροπίες ισχύος στη διεθνή σκακιέρα, τα πράγματα είναι, ωστόσο, πολύ πιο περίπλοκα.
Αρκετοί είχαν σχολιάσει, όταν εξελέγη, πως γυρίζει την Αμερική στη δεκαετία του 1950 ή και το 1930. Ίσως πράγματι να νομίζει πως η λύση βρίσκεται σε μία νέα Πράξη Smoot- Hawley.
Τη δεκαετία του 1930 με το νομοσχέδιο αυτό οι ΗΠΑ επέβαλαν δασμούς στο σύνολο των χωρών, που πωλούσαν προϊόντα στην αμερικανική αγορά. Αρχικά στο στόχαστρο είχε μπει και τότε ο χάλυβας. Στη συνέχεια, ωστόσο, βουλευτές και γερουσιαστές άρχισαν να ζητούν «προστασία» για τα αγροτικά προϊόντα, την υφαντουργία, κάθε είδους προϊόν.
Οι τιμές βασικών αγαθών εκτινάχθηκαν στα ύψη και η ύφεση, που ήδη δοκίμαζε την αμερικανική οικονομία, εξελίχθηκε στη «Μεγάλη Κατάθλιψη». Ο Τραμπ δηλώνει ότι έχει το «φάρμακο» απέναντι σε μία τέτοια εξέλιξη. Δεν έχει εξηγήσει όμως ποιο θα είναι αυτό.