Το 2018 αναμένεται να είναι το έτος κατά το οποίο θα κλιμακωθεί η κόντρα των ΗΠΑ με τους μεγάλους εμπορικούς ανταγωνιστές τους, να κορυφωθούν οι διαπραγματεύσεις για το Brexit, αλλά και για τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης, και να κλιμακωθεί η μάχη ανάμεσα σε Ιράν και Σαουδική Αραβία για την κυριαρχία στη Μέση Ανατολή.
Από την έντυπη έκδοση
Tων Νατάσας Στασινού
και Αγγελικής Κοτσοβού
Το 2018 αναμένεται να είναι το έτος κατά το οποίο θα κλιμακωθεί η κόντρα των ΗΠΑ με τους μεγάλους εμπορικούς ανταγωνιστές τους, να κορυφωθούν οι διαπραγματεύσεις για το Brexit, αλλά και για τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης, και να κλιμακωθεί η μάχη ανάμεσα σε Ιράν και Σαουδική Αραβία για την κυριαρχία στη Μέση Ανατολή. Υπό τις συνθήκες αυτές οι ειδικοί προσδιορίζουν τις γεωπολιτικές εξελίξεις ως τον κύριο παράγοντα που θα καθορίσει την κατεύθυνση της παγκόσμιας οικονομίας και των αγορών. Και τούτο παρά το γεγονός ότι το 2017 οι επενδυτές αγνόησαν εν πολλοίς το πολιτικό ρίσκο και αύξησαν την έκθεσή τους στο ρίσκο των αγορών.
Οι μεγάλοι πρωταγωνιστές της φετινής χρονιάς, οι μετοχές και τα κρυπτονονίσματα, που κατέρριπταν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, αναμένεται να κρατήσουν στραμμένους τους προβολείς πάνω τους και το 2018. Κανείς όμως δεν μπορεί με βεβαιότητα να πει εάν θα έχουν ρόλο θετικού ή αρνητικού πρωταγωνιστή. Άλλοι πιστεύουν ότι το ράλι τους θα έχει συνέχεια και άλλοι προειδοποιούν ότι θα ανακοπεί με ένα μεγάλο μπαμ: αυτό της φούσκας που σκάει.
Αγορές μετοχών
Για τις μετοχές που είδαν την αξία τους παγκοσμίως να «φουσκώνει» κατά 12,4 τρισ. δολάρια το 2017, ο μεγάλος κίνδυνος της επόμενης χρονιάς είναι οι υψηλές αποτιμήσεις. Αυτό αφορά κατά κύριο λόγο τις ΗΠΑ, όπου η αναλογία μετοχικής τιμής προς προβλεπόμενα κέρδη για τους επόμενους 12 μήνες (P/E forward) των εταιρειών του δείκτη S&P 500 είναι στο 18 - στα υψηλότερα επίπεδα από το 2002, αλλά σε απόσταση ασφαλείας από τα επίπεδα στα οποία είχε εκτιναχθεί στα τέλη του 1999, λίγο πριν σκάσει η φούσκα του dot.com
Παρά τους φόβους για το πόσο ακριβές έχουν καταστεί οι αμερικανικές, στην πλειονότητά τους οι αναλυτές εκτιμούν ότι το 2018 θα είναι έτος μικρών έστω κερδών για τη Wall Street, ύστερα από μία χρονιά άκρως εντυπωσιακών ρεκόρ. Οι δείκτες Dow Jones και Nasdaq έχουν ενισχυθεί φέτος περίπου 25% και 29% αντίστοιχα, ενώ ο S&P 500 σημείωσε άνοδο της τάξης του 20%. Αδιαμφισβήτητος νικητής ο τεχνολογικός κλάδος με κέρδη 38% από τις αρχές του έτους.
Οι τεχνολογικός κλάδος με άνοδο 21% τέθηκε επικεφαλής της ανόδου και στον πανευρωπαϊκό δείκτη Stoxx Europe 600, που ετοιμάζεται να αποχαιρετήσει τη χρονιά με κέρδη 8%. Η μικρή σχετικά άνοδος των ευρωπαϊκών μετοχών σε μια χρονιά κατά την οποία η Ευρωζώνη παρουσίασε τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης της τελευταίας δεκαετίας, αφήνει περιθώρια για ένα πιο δυναμικό ράλι το 2018, με τους αναλυτές να βλέπουν κέρδη σε διψήφιο ποσοστό. Αυτό βέβαια εφόσον οι πολιτικές εξελίξεις στην Ε.Ε. δεν εκπλήξουν δυσάρεστα.
Σε επίπεδο εθνικών αγορών, το 2018 αναμένεται να είναι η χρονιά της Φραγκφούρτης, με τον Dax να επαναλαμβάνει την επιτυχία του 2017, κατά το οποίο εξασφάλισε κέρδη 14%. Θετικές διαγράφονται οι προοπτικές και για τις γαλλικές μετοχές, καθώς οι επενδυτές δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στον Μακρόν. Φέτος ο CAC 40 ενισχύθηκε λίγο περισσότερο από 10%, υποσκελίζοντας έτσι τον FTSE 100 στο Λονδίνο, που ολοκληρώνει τη χρονιά με κέρδη 8%.
Στην Ασία νέα άνοδο προβλέπουν οι ειδικοί και για τις ιαπωνικές μετοχές, που φέτος απέφεραν στους επενδυτές κέρδη 20%, ενώ πιο «ήσυχο» προβλέπεται το 2018 για τον Ηang Seng στο Χονγκ Κονγκ, που απογειώθηκε 35% φέτος.
Από την άλλη, διόρθωση ίσως φέρει το 2018 στις αναδυόμενες αγορές, που πέτυχαν τον τελευταίο χρόνο πολύ πιο εντυπωσιακές επιδόσεις από εκείνες των ώριμων αγορών. Στην κορυφή συναντάμε την Ουκρανία, όπου ο γενικός δείκτης έκανε «άλμα» 80%. Από κοντά και ο δείκτης Merval της Αργεντινής, που με άνοδο σχεδόν 75% αποχαιρετά το έτος σε νέα ιστορικά υψηλά επίπεδα. Στους μεγάλους κερδισμένους ήταν και οι τουρκικές μετοχές, που εξασφάλισαν κέρδη 43%, σε ένα έτος κατά το οποίο χαρακτηρίστηκε από την κόντρα του Ταγίπ Ερντογάν με την κεντρική τράπεζα, αλλά και ισχυρή ανάπτυξη.
Εξαίρεση στο κλίμα γενικής ευφορίας, που επικράτησε στον αναδυόμενο κόσμο, ήταν η κινεζική αγορά με κέρδη μόλις 6%.
Αγορές εμπορευμάτων
Το 2018 εκτιμάται ότι θα είναι ακόμη μια δύσκολη χρονιά για τους επενδυτές στις αγορές εμπορευμάτων. Φέτος οι δείκτες GSCI και Bloomberg Commodity Spot Index ενισχύθηκαν μόλις 5%, παρά τις εκτιμήσεις στις αρχές της χρονιάς για δυναμική ανάκαμψη. Την επόμενη χρονιά τα κέρδη θα μπορούσαν να είναι ακόμη μικρότερα, καθώς στα σιτηρά και τα λεγόμενα μαλακά εμπορεύματα προβλέπεται πλεόνασμα προσφοράς.
Σταθεροποίηση αναμένεται στην αγορά πετρελαίου. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Reuters, η μέση τιμή του μπρεντ προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 59,9 δολάρια το βαρέλι και του αμερικανικού αργού στα 55,78 δολάρια. Δημοσκόπηση του Bloomberg θέλει τις τιμές στα 60 δολ. και 55 δολ. αντίστοιχα, ενώ η Goldman Sachs βλέπει το μπρεντ στα 62 και το αμερικανικό αργό στα 57,5 δολάρια το βαρέλι.
Όσον αφορά τα μέταλλα, το παλλάδιο ξεχώρισε μεταξύ των πολύτιμων, ενώ ο χαλκός ήταν ο λαμπρός νικητής στην αγορά βασικών. Οι ενδείξεις ισχυρής ζήτησης πρώτων υλών από Κίνα οδήγησαν τον χαλκό σε υψηλά τετραετίας, πάνω από τα 7.200 δολάρια ο τόνος, ενώ από τις αρχές του έτους ο χαλκός καταγράφει κέρδη πάνω από 30%. Παρά το σχετικά στατικό τέταρτο τρίμηνο, ο χρυσός είναι ενισχυμένος πάνω από 10% φέτος, στη μεγαλύτερη ετήσια άνοδο από το 2010.
Νομίσματα: Τo 2017 ήταν για το δολάριο η χειρότερη χρονιά των τελευταίων δεκατεσσάρων ετών, φαίνεται όμως ότι και το νέο έτος θα είναι δύσκολο για το αμερικανικό νόμισμα. Το δολάριο είχε κάνει «ποδαρικό» στις αρχές του 2017 με δυναμικό ράλι, έχοντας αναρριχηθεί στα υψηλότερα επίπεδα 14 ετών, εν μέσω προσδοκιών ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ θα εφαρμόσει αναπτυξιακές πολιτικές. Το ράλι όμως «σκόνταψε» στις ανησυχίες ότι ο Αμερικανός πρόεδρος δεν θα τα καταφέρει στην προώθηση αυτών των πολιτικών, ενώ η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας στρέφει και τις υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες προς την κατεύθυνση της αυστηρότερης νομισματικής πολιτικής, μειώνοντας την απόκλιση μεταξύ της Fed και του υπόλοιπου κόσμου.
Το δολάριο υποχώρησε πάνω από 9% φέτος, στη μεγαλύτερη ετήσια πτώση από το 2003. Στον αντίποδα, ο βασικός του ανταγωνιστής, το ευρώ, έχει εξασφαλίσει κέρδη πάνω από 13%, στις καλύτερες ετήσιες επιδόσεις από το 2003. Επενδυτικές τράπεζες και αναλυτές προβλέπουν ότι ο δείκτης δολαρίου θα υποχωρήσει 4,5% επιπλέον έως τα τέλη του 2018. Οι αναλυτές της εμφανίζονται ιδιαίτερα αισιόδοξοι για τις προοπτικές του ευρώ, καθώς η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη της Ευρωζώνης θα επιταχύνει τις κινήσεις της ΕΚΤ στην ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής. Σύμφωνα με τη μέση πρόβλεψη σε δημοσκόπηση του Bloomberg αναμένουν άνοδο του ενιαίου νομίσματος στο 1,21 έναντι του δολαρίου έως τα τέλη του έτους.
Διακρίνουν επίσης ευοίωνες προοπτικές και για το δολάριο Αυστραλίας, τη νορβηγική κορόνα, αλλά και νομίσματα χωρών της Ανατολικής Ευρώπης.
Το bitcoin και τα υπόλοιπα κρυπτονομίσματα θα συνεχίσουν να απασχολούν επενδυτές και αναλυτές και το 2018. Για πολλούς, το 2017 ήταν αναμφισβήτητα η χρονιά του bitcoin, μονοπωλώντας το ενδιαφέρον με τα αλλεπάλληλα ιστορικά ρεκόρ, αλλά και τις ελεύθερες πτώσεις. Στη διάρκεια του έτους, το μεγαλύτερο εκ των ψηφιακών νομισμάτων σημείωσε άνοδο πάνω από 1.300%, καταφέρνοντας να αναρριχηθεί πάνω από τα 19.000 δολάρια. Οι «ταύροι» προβλέπουν ότι η φρενίτιδα θα συνεχισθεί και το 2018, χωρίς να αποκλείουν άνοδο έως και τα 40.000 και -γιατί όχι;- και έως τα 60.000 δολάρια, ειδικά μετά την πρόσφατη κυκλοφορία προθεσμιακών συμβολαίων. Οι σκεπτικιστές, από την άλλη, επικαλούνται το ρίσκο μιας απότομης προσγείωσης, ειδικά εάν οι αρχές αρχίσουν να εφαρμόζουν κανονισμούς ξεπλύματος βρόμικου χρήματος και πάταξης της κερδοσκοπίας.
Ομόλογα: Η αγορά σταθερού εισοδήματος έχει έως τώρα αψηφήσει τις προβλέψεις για άνοδο του πληθωρισμού και ακριβότερο κόστος δανεισμού, καθώς οι κεντρικές τράπεζες ομαλοποιούν τη νομισματική τους πολιτική. Ελλάδα και Πορτογαλία ξεχωρίζουν με τις επιδόσεις τους μεταξύ των κρατικών ομολόγων της περιφέρειας και της ευρύτερης Ευρωζώνης. Η χρονιά που φεύγει ήταν μια από τις καλύτερες για το ελληνικό κρατικό χρέος, με το κόστος δανεισμού να επιστρέφει σε επίπεδα προ κρίσης και με εντυπωσιακή άνοδο των τιμών. Οι τοποθετήσεις σε ελληνικά κρατικά ομόλογα έχουν αποφέρει στους επενδυτές κέρδη πάνω από 50% φέτος, σύμφωνα με τους ομολογιακούς δείκτες του Bloomberg. Αντιστοίχως, οι επενδύσεις σε πορτογαλικό χρέος είχαν απόδοση πάνω από 20%, έναντι αντίστοιχων κερδών μόλις 2% με 4% για τις υπόλοιπες οικονομίες της Ευρωζώνης. Η επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε ανάκαμψη, σε συνδυασμό με την επάνοδο στις αγορές και τις προσδοκίες για έξοδο από το πρόγραμμα στήριξης το 2018, προοιωνίζονται θετικές επιδόσεις των ελληνικών ομολόγων και για το 2018.
Στον κόσμο των εταιρικών ομολόγων, ο καθοριστικός παράγοντας είναι οι αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών και το εάν θα επηρεάσουν το κόστος δανεισμού των επιχειρήσεων. Στη διάρκεια της χρονιάς που πέρασε, τα μεγαλύτερα κέρδη για τους επενδυτές επεφύλασσαν τα ομόλογα υψηλού ρίσκου, όπως το ομόλογο της πολυεθνικής αναψυκτικών Ajecorp BV (λήξης τον Μάιο του 2022) με άνοδο 82,8%.