Οι προκλήσεις του 2018 για την ελληνική οικονομία

Από την έντυπη έκδοση

Κρίσιμα ερωτήματα για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας ζητούν απαντήσεις, οι οποίες θα πρέπει υποχρεωτικά να δοθούν μέσα στη νέα χρονιά. Θα είναι το 2018 έτος «εξόδου» από τα μνημόνια; Θα επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 3,5% προκειμένου να αποφύγουμε τα νέα μέτρα τόσο για το 2018 όσο και για τη διετία 2019-2020;

Ποια είναι η «επόμενη μέρα» για την Ελλάδα μετά τις 20 Αυγούστου οπότε και εκπνέει το 3ο μνημόνιο; Θα διευθετηθεί το χρέος και ποιο θα είναι το «αντάλλαγμα»; Θα επανέλθει η κανονικότητα στην τραπεζική αγορά με την άρση των περιορισμών στη διακίνηση των κεφαλαίων; Ποια θα είναι η σχέση της Ελλάδας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και με ποιους όρους θα μπορεί να δανείζεται η χώρα από τις αγορές προκειμένου να εξυπηρετεί τις δανειακές της υποχρεώσεις; Μόνο και μόνο το γεγονός ότι όλα αυτά τα ερωτήματα θα πρέπει να απαντηθούν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο μέσα στο 2018, αρκεί για να προκύψει το συμπέρασμα: Το 2018 θα είναι καθοριστική χρονιά για το ελληνικό ζήτημα, καθώς από τις εξελίξεις θα εξαρτηθεί το μέλλον της χώρας για μια μακρά χρονική περίοδο, η οποία ενδεχομένως να εκτείνεται και μετά το 2022.

Η ολοκλήρωση των μνημονίων

Οι εκκρεμότητες για το κλείσιμο της 3ης αξιολόγησης θα επανέλθουν πιεστικά στο προσκήνιο με το που θα ξεκινήσει η νέα χρονιά καθώς η κυβέρνηση θα πρέπει να ξεπεράσει τρία χρονικά ορόσημα:

1 Στις 9-10 Ιανουαρίου θα πρέπει να ψηφιστεί από την ελληνική Βουλή το πολυνομοσχέδιο με τα δεκάδες προαπαιτούμενα της 3ης αξιολόγησης. Με αυτό το νομοσχέδιο αλλά και μια σειρά υπουργικών αποφάσεων, που θα πρέπει να εκδοθούν μέσα στο 1ο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να εκπληρώσει το σύνολο των 110 προαπαιτούμενων όπως ακριβώς συμφωνήθηκαν με τους δανειστές.

2 Στο Euro Working Group της 15ης Ιανουαρίου οι θεσμοί θα πρέπει να ανάψουν το πράσινο φως για τη σύνταξη του τελικού κειμένου συμμόρφωσης (compliance report) προκειμένου να ολοκληρωθεί και η συζήτηση για το ποσό της δόσης που θα εκταμιεύσει η Ελλάδα.

3 Στις 22 Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθεί το πρώτο Eurogroup της νέας χρονιάς και σε αυτό θα πρέπει να επέλθει η τελική συμφωνία για την ολοκλήρωση της 3ης αξιολόγησης, την κατάρτιση του κειμένου με τα προαπαιτούμενα της 4ης αξιολόγησης (θα είναι τουλάχιστον 82), αλλά και το ποσό της δόσης που θα εκταμιεύσει η Ελλάδα μέσα στον Φεβρουάριο.

Τα χρονικά περιθώρια θα είναι ασφυκτικά και για την ολοκλήρωση της 4ης αξιολόγησης. Οι διαπραγματεύσεις με στόχο την ολοκλήρωση των τελευταίων 82 προαπαιτούμενων θα πρέπει να ξεκινήσει από τον Μάρτιο με στόχο να ολοκληρωθεί όχι αργότερα από τον Μάιο ή τον Ιούνιο, προκειμένου να υπάρχουν χρονικά περιθώρια για επίτευξη συμφωνίας και επί των υπόλοιπων ανοικτών θεμάτων όπως είναι η αξιοποίηση των κονδυλίων που έχουν εγκριθεί για την Ελλάδα στο πλαίσιο του 3ου μνημονίου, η σχέση της Ελλάδας με το ΔΝΤ, η επόμενη μέρα των μνημονίων, οι προϋποθέσεις εξόδου της Ελλάδας στις αγορές κ.λπ.

Ένα από τα μεγάλα θέματα για την ολοκλήρωση του 3ου μνημονίου θα είναι η αξιοποίηση των εγκεκριμένων δανειακών κονδυλίων τα οποία δεν έχουν διατεθεί ακόμη. Ακόμη και αν εκταμιευτούν κανονικά οι δόσεις που είχαν προγραμματιστεί για την 3η και την 4η αξιολόγηση, εκκρεμεί και πάλι ένα ποσό της τάξεως των 18 δισ. ευρώ, το... μέλλον του οποίου θα πρέπει να κλειδώσει τον Ιούνιο, καθώς η συμφωνία του 3ου μνημονίου προβλέπει ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης δεν θα μπορεί να εκταμιεύσει ούτε ένα ευρώ μετά τις 20 Αυγούστου.

H εκτέλεση του προϋπολογισμού

Ο προϋπολογισμός του 2018 είναι ο πιο καθοριστικός των τελευταίων ετών καθώς η πορεία εκτέλεσής του θα καθορίσει το οικονομικό μέλλον των πολιτών της χώρας για την περίοδο τουλάχιστον μέχρι το 2022. Και αυτό γιατί:

* Το 2018 υπάρχει ενεργή η απειλή του δημοσιονομικού κόφτη, κάτι που σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια αποκλίσεων από την εμφάνιση του πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 3,5% του ΑΕΠ ή τουλάχιστον 7,7 δισ. ευρώ. Οποιαδήποτε απόκλιση θα σημαίνει την ενεργοποίηση νέων δημοσιονομικών μέτρων από το 2019.

* Για το 2019 είναι δεδομένη (τουλάχιστον βάσει της συμφωνίας που έχει υπογραφεί ανάμεσα στους δανειστές και την ελληνική κυβέρνηση) η μείωση των συντάξεων μέσα από την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς. Δεν είναι δεδομένο ούτε ότι η μείωση των συντάξεων θα είναι το μοναδικό δημοσιονομικό μέτρο ούτε ότι θα ενεργοποιηθεί το «καλό πακέτο» μέτρων του 2019, το οποίο προβλέπει μεταξύ άλλων την επιδότηση στέγης, τη διανομή σχολικών γευμάτων αλλά και άλλων μέτρων κοινωνικής πολιτικής συνολικού προϋπολογισμού 1,8 δισ. ευρώ (ή 1% του ΑΕΠ) περίπου.

*Για το 2020 είναι προγραμματισμένη η μείωση του αφορολόγητου, αλλά και η ενεργοποίηση ενός ακόμη «καλού πακέτου» μέτρων το οποίο περιλαμβάνει τη μείωση των φορολογικών συντελεστών για εισόδημα φυσικών προσώπων, εισφορά αλληλεγγύης και ΕΝΦΙΑ.

Καθοριστική όσον αφορά τη συμφωνία επί των δημοσιονομικών μεγεθών της χώρας θα είναι η στάση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Το γεγονός ότι η συμφωνία για την 3η αξιολόγηση επί των δημοσιονομικών έκλεισε με χαρακτηριστική ευκολία, οφείλεται σε έναν και μόνο λόγο: στο γεγονός ότι για το 2018 το ΔΝΤ προβλέπει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα πρέπει να φτάσει στο 2,2% και όχι στο 3,5% του ΑΕΠ όπως προβλέπει η συμφωνία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Για το 2019, όμως, το ΔΝΤ έχει ανεβάσει και τον δικό του στόχο στο 3,5% του ΑΕΠ. Όπως προκύπτει από τις δημόσιες τοποθετήσεις του Ταμείου, η επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 3,5% του ΑΕΠ για το 2019 δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά μόνο αν εφαρμοστεί έναν χρόνο νωρίτερα και η μείωση του αφορολόγητου και φυσικά αν δεν ενεργοποιηθεί κανένα από τα δύο «καλά πακέτα» ούτε του 2019 ούτε του 2020. Υπό αυτά τα δεδομένα θα ξεκινήσει μια εξαιρετικά σκληρή διαπραγμάτευση με το Ταμείο, το οποίο θα πρέπει να πειστεί μέχρι τον Μάιο ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 θα αναρριχηθεί στο 3,5% και θα παραμείνει σε αυτά ή και υψηλότερα επίπεδα και το 2019 χωρίς να χρειαστεί η πρόωρη μείωση του αφορολόγητου ή το «πάγωμα» των καλών πακέτων. Δεν θα είναι εύκολο καθώς μέχρι τον Μάιο δεν θα υπάρχει καν σαφής εικόνα εκτέλεσης ενός προϋπολογισμού, ο οποίος και το 2018 θα είναι οπισθοβαρής στο σκέλος των εσόδων, καθώς και ο φόρος εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων αλλά και ο ΕΝΦΙΑ θα εισπραχθούν μετά τον Αύγουστο.

Η «επόμενη μέρα»

Ως «επόμενη μέρα» τόσο στην Αθήνα όσο και στις Βρυξέλλες έχει χαρακτηριστεί η 21η Αυγούστου που είναι και το πρώτο 24ωρο μετά τη λήξη του 3ου μνημονίου. Ο σχεδιασμός της επόμενης μέρας προϋποθέτει σκληρή διαπραγμάτευση με τους δανειστές και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Οι συζητήσεις θα ξεκινήσουν από την επομένη κιόλας της ολοκλήρωσης της 3ης αξιολόγησης και θα διαρκέσουν αρκετούς μήνες καθώς θα πρέπει να βρεθεί μια λύση που να ικανοποιεί τους πάντες:

* Τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, οι οποίοι θέλουν να διασφαλίσουν -και μάλιστα εγγράφως- ότι οι μεταρρυθμίσεις που έχουν συμφωνηθεί με την ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο της 3ης αξιολόγησης θα συνεχιστούν και μετά το τέλος του 3ου μνημονίου. Θέλουν δηλαδή να διασφαλίσουν ότι θα συνεχιστεί το «ξεκαθάρισμα» των «κόκκινων» δανείων με τον ρυθμό που έχει συμφωνηθεί από τώρα, ότι θα προχωρήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις που δεν θα προλάβουν να ολοκληρωθούν μέχρι τον προσεχή Αύγουστο, ότι θα υλοποιούνται σε τακτική βάση οι πλειστηριασμοί κ.λπ.

* Την ελληνική κυβέρνηση, η οποία θέλει να εξασφαλίσει τη λεγόμενη «καθαρή έξοδο». Η ερμηνεία της έννοιας «καθαρή έξοδος» δεν είναι δεδομένη. Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική πλευρά θέλει να αποφύγει ένα αυστηρό πλαίσιο επιτήρησης το οποίο θα προβλέπει συχνές και αυστηρές αξιολογήσεις προκειμένου να στηρίξει το επιχείρημα περί εξόδου από τα μνημόνια. Σε αυτό το πλαίσιο θα ενταχθεί και η συζήτηση για το αν η επόμενη μέρα των μνημονίων θα πρέπει να στηριχτεί σε μια «προληπτική γραμμή στήριξης», όπως πρότεινε προ ημερών ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, ή σε ένα cash buffer όπως θέλει η ελληνική κυβέρνηση (σ.σ.: η προληπτική γραμμή στήριξης προβλέπει συμφωνία τύπου μνημονίου, ενώ το cash buffer παραπέμπει περισσότερο σε καθαρή έξοδο).

* Τις αγορές, οι οποίες θέλουν μια σταθερή λύση για την Ελλάδα προκειμένου να πειστούν ότι δεν υπάρχουν πλέον αβεβαιότητες όσον αφορά την ικανότητα της Ελλάδας να εξυπηρετεί το χρέος της τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια. Σε αυτό θα βοηθήσουν και τα στοιχεία που δείχνουν ότι για την περίοδο μέχρι το 2030 οι ετήσιες δαπάνες για την αποπληρωμή των χρεολυσίων της Ελλάδας δεν θα ξεπερνούν τα 10 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, ποσό το οποίο θεωρείται «διαχειρίσιμο».

Η διευθέτηση του χρέους

Είναι μια από τις μεγαλύτερες εκκρεμότητες της επόμενης χρονιάς. Και αυτή η συζήτηση θα ξεκινήσει από τον Φεβρουάριο καθώς προς αυτή την κατεύθυνση θα πιέσει και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το οποίο ψάχνει περισσότερες εγγυήσεις από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για το χρέος προκειμένου να αποφασίσει τι μέλλει γενέσθαι με το ελληνικό πρόγραμμα, το οποίο έχει εγκριθεί κατ’ αρχήν από τον περασμένο Ιούλιο. Οι Ευρωπαίοι έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να υπάρξει συζήτηση για το χρέος πριν από την ολοκλήρωση του 3ου μνημονίου κάτι που δημιουργεί έντονο προβληματισμό σχετικά με το ποια θα είναι η αντίδραση του ΔΝΤ αν δεν πάρει τις διαβεβαιώσεις που ζητεί μέσα στους πρώτους μήνες του 2018.  

H άρση των capital controls

Αν δεν υπάρξει πλήρης άρση των περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων μέσα στο 2018, θα πρέπει τουλάχιστον να υπάρξει ένας σαφής οδικός χάρτης για την πλήρη κατάργησή τους αλλά και σημαντικές κινήσεις χαλάρωσης μέσα στο έτος που ξεκινάει. Η άρση των περιορισμών συνδέεται με τον ρυθμό επιστροφής των καταθέσεων στις τράπεζες, με την πορεία διευθέτησης των «κόκκινων» δανείων, με τα stress tests των τραπεζών αλλά και τη συνολικότερη πορεία των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές επί των ανοικτών θεμάτων που προαναφέρθηκαν. Το ζητούμενο θα είναι, με την ολοκλήρωση του 3ου μνημονίου και την «επιστροφή στην κανονικότητα» να είναι σαφές το τι ακριβώς θα συμβεί και με το συγκεκριμένο θέμα.

Η «έξοδος» στις αγορές

Ήδη από τις αρχές του έτους θα επιχειρηθούν οι πρώτες απόπειρες να αντληθεί φρέσκο χρήμα από τις αγορές. Η αποκλιμάκωση της απόδοσης του 10ετούς ομολόγου αυξάνει την αισιοδοξία για επιτυχή απόπειρα ακόμη και μέσα στον Ιανουάριο. Ο ευρύτερος σχεδιασμός προβλέπει 2-3 δοκιμαστικές εξόδους εντός του μνημονίου (με στόχο κατά κύριο λόγο το γέμισμα του cash buffer) ούτως ώστε να θεωρηθεί εφικτή η εξασφάλιση του συνόλου των απαιτούμενων κονδυλίων για την εξυπηρέτηση του χρέους μετά τον Αύγουστο του 2018. Στις προετοιμασίες που θα γίνουν για την πλήρη οικονομική αποδέσμευση της χώρας από τα μνημόνια, εντάσσεται και η συζήτηση περί πιθανής ενεργοποίησης προγράμματος επαναγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έστω και την τελευταία στιγμή, δηλαδή μέχρι τον Ιούνιο του 2018.

Ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών

Στην ηγεσία της κυβέρνησης φαίνεται ότι έχουν επίγνωση πως οι εξελίξεις στην οικονομία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με ομαλές πολιτικές εξελίξεις και τη διατήρηση ομαλού πολιτικού κλίματος. Στο πλαίσιο αυτής της παραδοχής ξορκίζουν το ενδεχόμενο να υποχρεωθεί η κυβέρνηση να προσφύγει σε διενέργεια πρόωρων εκλογών και σε όλους τους τόνους διαβεβαιώνουν -κυβέρνηση και κόμμα- ότι «δεν υπάρχει περίπτωση να γίνουν εκλογές πριν από τη λήξη της θητείας αυτής της κυβέρνησης». Η ολοκλήρωση του δημοσιονομικού προγράμματος τον Αύγουστο του 2018 έχει για την κυβερνητική ηγεσία τη σπουδαιότητα και αξία του «ιερού Γκράαλ» και τούτο διότι εκτιμάται ότι η πολιτική υπεραξία που θα προσδώσει στο κυβερνών κόμμα «η έξοδος από τα μνημόνια και την επιτροπεία» θα είναι ικανή να αποκαταστήσει τις κλονισμένες σχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ με το κομμάτι εκείνο της εκλογικής του πελατείας -όπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις- που τείνει να απομακρυνθεί οριστικά απ’ αυτόν. Επιδιώκοντας να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις από την καθημερινή, τις τελευταίες εβδομάδες, ανακοίνωση παροχών προς διάφορες κοινωνικές ομάδες και να απορρίψουν τις αιτιάσεις περί «προετοιμασίας του κλίματος, μέσω παροχών, για εκλογές», κυβερνητικά και κομματικά στελέχη αποδίδουν τα σενάρια περί εκλογών, μετά τον Αύγουστο του 2018, στην απόπειρα της Ν.Δ. να διατηρήσει υψηλά την κομματική συσπείρωση, «μέσω της αφήγησης για εκλογές». 

Σε «βαθιά νερά» και οι τράπεζες

Από τον Ιανουάριο και μέσα στο α’ εξάμηνο του νέου έτους, η ανάγκη δραστικότερης μείωσης του στοκ των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων θα διευρύνει τις πωλήσεις, πέραν των ανεξασφάλιστων καταναλωτικών δανείων, και στα δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων (SMEs) με εξασφαλίσεις σε ακίνητα. Θα πρόκειται για δάνεια με καλύμματα εμπορικά και ξενοδοχειακά ακίνητα, τα οποία θα αποτελέσουν τη «μαγιά» για την εκκίνηση της αγοράς NPLs, η οποία αργότερα θα συμπεριλάβει και οικιστικά ακίνητα.

Για τις τράπεζες, οι πωλήσεις των μη εξυπηρετούμενων δανείων με εξασφαλίσεις θα αποτελέσουν το μέγα στοίχημα, όχι μόνο διότι μέσω αυτών θα πρέπει να επισπευσθεί η μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων μέσα στην επόμενη διετία, αλλά και κυρίως διότι οι πωλήσεις αυτές θα πρέπει να γίνουν σε τιμήματα τέτοια που να μην πλήξουν τους ισολογισμούς των τραπεζών, δημιουργώντας νέες κεφαλαιακές ανάγκες και μάλιστα τη στιγμή που οι τράπεζες θα περάσουν από τη διαδικασία των stress tests της ΕΚΤ. Στο πλαίσιο αυτό, καθοριστικές για το σημείο ισορροπίας των τραπεζών θα αποβούν οι προβλέψεις που θα έχει σχηματίσει η κάθε τράπεζα για τα «κόκκινα» χαρτοφυλάκια μικρομεσαίων επιχειρήσεων που θα βγάλει προς πώληση.

Η έναρξη των πωλήσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων με εξασφαλίσεις θα σηματοδοτήσει την επέλαση των ξένων funds στην εγχώρια επιχειρηματική σκηνή μέσω των «κόκκινων» δανείων και θα «τεστάρει» αφενός την τιμολόγηση των ενεχύρων των τραπεζών από τους ξένους επενδυτές, αφετέρου το κατά πόσον οι ελληνικές τράπεζες θα καταφέρουν να ξεπεράσουν τα «ανοιχτά» θέματα της ανακεφαλαιοποίησης. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, η συγκυρία που έχει διαμορφωθεί το τελευταίο διάστημα μετά το επιτυχημένο swap των ελληνικών ομολόγων, που έδωσε ώθηση στις τιμές τους, δημιουργεί έντονο ενδιαφέρον από τα ξένα funds για τις σχεδιαζόμενες πωλήσεις των μη εξυπηρετούμενων δανείων SMEs και ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία πρωτογενούς και εν συνεχεία δευτερογενούς αγοράς NPLs.

Η πρώτη πώληση μη εξυπηρετούμενων δανείων με εξασφαλίσεις θα επιχειρηθεί από την Τράπεζα Πειραιώς με το project που φέρει την επωνυμία Amoeba. Το data room για την παροχή στοιχείων στους ενδιαφερόμενους επενδυτές άνοιξε μέσα στον Δεκέμβριο και σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι δεσμευτικές προσφορές θα πρέπει να υποβληθούν μέχρι τις 2 Φεβρουαρίου 2018. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το προς πώληση χαρτοφυλάκιο περιλαμβάνει 700 μη εξυπηρετούμενα δάνεια 120 επιχειρήσεων, ονομαστικής αξίας 1,6 δισ. ευρώ. Τα δάνεια αυτά έχουν ως επί το πλείστον καταγγελθεί, ενώ οι εξασφαλίσεις τους εκτιμώνται στα 630 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 476 εκατ. ευρώ αφορούν εξασφαλίσεις επί ακινήτων.

Πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων με εξασφαλίσεις προγραμματίζουν εντός του α’ εξαμήνου 2018 και οι τράπεζες Alpha Bank και Εθνική, ενώ η Eurobank, βάσει των όσων είχε αναφέρει πρόσφατα στους αναλυτές εγχώριων και ξένων οίκων, θα συνεχίσει τις πωλήσεις NPLs τις οποίες εγκαινίασε η ίδια, με μη εξυπηρετούμενα δάνεια άνευ εξασφαλίσεων.

Σημειώνεται ότι συνολικά οι πωλήσεις NPLs (όλων των κατηγοριών δανείων, χωρίς ή με εξασφαλίσεις) κατά την προσεχή διετία υπολογίζονται στα 11,6 δισ. ευρώ. Μόνο από τα δάνεια που έχουν χορηγήσει σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και δεν εξυπηρετούνται, οι τράπεζες θα πρέπει να ανακτήσουν περί τα 8,5 δισ. ευρώ. Το κύριο μέρος των ανακτήσεων θα επιδιωχθεί να περάσει μέσα από πιο δραστικές ρυθμίσεις και το υπόλοιπο μέσω πωλήσεων, αλλά και ανάθεσης της διαχείρισης, η οποία θα γίνει σε συντονισμένη μορφή από όλες τις τράπεζες και από κοινού. Στο πλαίσιο αυτό, υπενθυμίζεται ότι οι τράπεζες θα αναθέσουν σε ενιαίο διαχειριστή δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έχουν κοινά, ύψους 2 δισ. ευρώ. Στον σχετικό διαγωνισμό φιναλίστ είναι η ιταλική doBank και η ισπανική Altamira και σύντομα αναμένεται να ανακοινωθεί επισήμως το όνομα του προτιμητέου διαχειριστή.

Η Ελλάδα μπροστά στα 8 κρίσιμα ερωτήματα της νέας χρονιάς

Ολοκλήρωση των μνημονίων

Οι εκκρεμότητες για το κλείσιμο της 3ης αξιολόγησης θα επανέλθουν πιεστικά στο προσκήνιο με το που θα ξεκινήσει η νέα χρονιά, ενώ τα χρονικά περιθώρια θα είναι ασφυκτικά και για την ολοκλήρωση της 4ης αξιολόγησης. Ένα από τα μεγάλα θέματα για την ολοκλήρωση του 3ου μνημονίου θα είναι η αξιοποίηση των εγκεκριμένων δανειακών κονδυλίων τα οποία δεν έχουν διατεθεί ακόμη.

Δημοσιονομικά μεγέθη

Ο προϋπολογισμός του 2018 είναι ο πιο καθοριστικός των τελευταίων ετών, καθώς η πορεία εκτέλεσής του θα καθορίσει το οικονομικό μέλλον των πολιτών της χώρας για την περίοδο τουλάχιστον μέχρι το 2022. Καθοριστική όσον αφορά τη συμφωνία επί των δημοσιονομικών μεγεθών της χώρας θα είναι η στάση του ΔΝΤ.

Η «επόμενη ημέρα»

Τόσο στην Αθήνα όσο και στις Βρυξέλλες ως «επόμενη ημέρα» έχει χαρακτηριστεί η 21η Αυγούστου, που είναι και το πρώτο 24ωρο μετά τη λήξη του 3ου μνημονίου. Ο σχεδιασμός προϋποθέτει σκληρή διαπραγμάτευση με τους δανειστές και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Διευθέτηση του χρέους

Είναι μια από τις μεγαλύτερες εκκρεμότητες της επόμενης χρονιάς. Και αυτή η συζήτηση θα ξεκινήσει από τον Φεβρουάριο, καθώς προς αυτή την κατεύθυνση θα πιέσει και το ΔΝΤ, το οποίο ψάχνει περισσότερες εγγυήσεις για το χρέος, προκειμένου να αποφασίσει τι μέλλει γενέσθαι με το ελληνικό πρόγραμμα.

Κεφαλαιακοί περιορισμοί

Αν δεν υπάρξει πλήρης άρση των περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων μέσα στο 2018, θα πρέπει τουλάχιστον να υπάρξει ένας σαφής οδικός χάρτης για την πλήρη κατάργησή τους, αλλά και σημαντικές κινήσεις χαλάρωσης μέσα στο έτος που ξεκινάει.

Έξοδος στις αγορές

Από τις αρχές του έτους θα γίνουν οι πρώτες απόπειρες να αντληθεί φρέσκο χρήμα από τις αγορές. Ο ευρύτερος σχεδιασμός προβλέπει δύο με τρεις δοκιμαστικές εξόδους εντός του μνημονίου.

Πρόωρες εκλογές

Στην ηγεσία της κυβέρνησης φαίνεται ότι έχουν επίγνωση πως οι εξελίξεις στην οικονομία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με ομαλές πολιτικές εξελίξεις και τη διατήρηση ομαλού πολιτικού κλίματος, και σε όλους τους τόνους διαβεβαιώνουν ότι «δεν υπάρχει περίπτωση να γίνουν εκλογές πριν από τη λήξη της θητείας αυτής της κυβέρνησης».

«Κόκκινα» δάνεια

Μέσα στο α’ εξάμηνο του νέου έτους η ανάγκη δραστικότερης μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων θα διευρύνει τις πωλήσεις, πέραν των ανεξασφάλιστων καταναλωτικών δανείων, και στα δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων με εξασφαλίσεις σε ακίνητα. Για τις τράπεζες, οι πωλήσεις των μη εξυπηρετούμενων δανείων με εξασφαλίσεις θα αποτελέσουν το μέγα στοίχημα.