Φορολογική αστάθεια με 106 νόμους

Από την έντυπη έκδοση 

Του Θάνου Τσίρου
[email protected]

Πέντε βασικά φορολογικά νομοθετήματα έχουν τροποποιηθεί με… 106 διαφορετικούς νόμους από την ημέρα που ψηφίστηκαν μέχρι σήμερα. Από το 2013 μέχρι και σήμερα, νομοθετήματα που επηρεάζουν τις ζωές όλων, όπως είναι ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος, ο Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών, ο νόμος του ΕΝΦΙΑ, ο νόμος του ΦΠΑ, αλλά και τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, έχουν υποστεί τόσες παρεμβάσεις ώστε να επηρεάζονται 394 διαφορετικά άρθρα και 912 διαφορετικές παράγραφοι. Οι αλλαγές έρχονται με συχνότητα ακόμη και μία ανά 90 ημέρες, γεγονός που καταδεικνύει πόσο ασταθές είναι το φορολογικό περιβάλλον στην Ελλάδα. 

Η μέτρηση των αλλαγών έγινε από το Ινστιτούτο Οικονομικών και Φορολογικών Μελετών στο πλαίσιο μελέτης που ανέλαβε να συντάξει για το ειδικό καθεστώς του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου. Τα ευρήματα είναι εντυπωσιακά. Όπως προκύπτει από τις σχετικές μετρήσεις που έγιναν μόνο στα δύο βασικά νομοθετήματα -τον κώδικα φορολογίας εισοδήματος που προβλέπει όλους τους συντελεστές φορολόγησης για φυσικά και νομικά πρόσωπα αλλά και τον κώδικα φορολογικών διαδικασιών-, έχουν τροποποιηθεί την τελευταία 4ετία περισσότερες από 700 παράγραφοι με συνολικά 60 νόμους. Και τα δύο αυτά νομοθετήματα δεν είναι παλαιά. Τόσο ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος όσο και ο Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών ψηφίστηκαν το 2013 στο πλαίσιο ευρείας μεταρρύθμισης της φορολογικής νομοθεσίας, η οποία όμως έμελλε να μη… στεριώσει. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά την τελευταία συμφωνία με τους δανειστές έχουν ψηφιστεί και διατάξεις με μελλοντική ημερομηνία εφαρμογής όπως είναι η μείωση του αφορολόγητου για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους αγρότες. 

• Ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος αλλάζει ανά 90 ημέρες. Από το 2013, οπότε και ψηφίστηκε ο νόμος 4172/2013, μέχρι σήμερα έχουν ψηφιστεί από την ελληνική Βουλή… 33 άλλοι νόμοι οι οποίοι επιφέρουν αλλαγές σε άρθρα και παραγράφους του συγκεκριμένο νόμου. Από το πρώτο έτος ψήφισης, το 2013, πέρασαν δύο νόμοι. Το 2014 ψηφίστηκαν 5 νόμοι, ενώ από το 2015 και μετά άνοιξε ο κύκλος των μεγάλων τροποποιήσεων. Από την ψήφιση του 3ου μνημονίου και μετά, οι αλλαγές ήταν συνεχείς: μόνο μέσα στο 2015 πέρασαν 10 διαφορετικοί νόμοι με τροποποιήσεις στον νόμο 4172/2013. Το 2016 πέρασαν 9 νόμοι, ενώ ήδη μέσα στο 2017 έχουν ψηφιστεί επτά διαφορετικά νομοθετήματα τροποποίησης του βασικού φορολογικού νόμου, με σοβαρότερο προφανώς τον νόμο που μειώνει την έκπτωση φόρου για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους αγρότες στα 1.250 ευρώ από 1.900 ευρώ που είναι σήμερα. Συνολικά, με τους 33 νόμους που πέρασαν από τη Βουλή από τις 23/07/2013 οπότε και ψηφίστηκε ο νόμος 4172/2013 μέχρι σήμερα, έχουν μεταβληθεί, καταργηθεί ή προστεθεί διατάξεις σε 154 άρθρα και 356 παραγράφους, όπως αναφέρεται στη μελέτη του Ινστιτούτου Οικονομικών και Φορολογικών Μελετών. Μάλιστα, όπως προσθέτουν οι συντάκτες της μελέτης, πολλές από τις αλλαγές που έγιναν δεν ίσχυσαν ποτέ γιατί πρόλαβαν να τροποποιηθούν εκ νέου με μεταγενέστερο νόμο. Στη μελέτη του Ινστιτούτου Οικονομικών και Φορολογικών Μελετών, αναφέρονται ένας προς έναν οι νόμοι με τους οποίους τροποποιήθηκε ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος.
• Έτσι έχουμε: 

 - Tο 2013 πέρασαν δύο νόμοι, ο 4174/2013 και ο 4223/2013 
 - Το 2014 πέρασαν 5 νόμοι: 4254, 4283, 4305, 4307 και 4316 
 - Το 2015 οι νόμοι ήταν 9, ενώ πέρασε και μια Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου αυτή της 18ης Ιουλίου 2015 λίγο πριν από την τελική υπογραφή του 3ου μνημονίου τον Αύγουστο του ίδιου έτους. Οι νόμοι του 2015 ήταν οι 4321, 4328, 4330, 4331, 4334, 4336, 4337, 4340 και 4346 
 - Το 2016, πέρασαν επιπλέον 9 νόμοι, οι εξής: 4374, 4378, 4386, 4387, 4389, 4410, 4430, 4438 και 4446. 
 - Μεγάλη… παραγωγή και φέτος, καθώς έχουν ψηφιστεί ήδη οι νόμοι 4465, 4467, 4472, 4474, 4483, 4484 και 4485. 

• Ο Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών, από την ημερομηνία δημοσίευσής του στο ΦΕΚ στις 26 Ιουλίου 2013 μέχρι σήμερα, έχει τροποποιηθεί με 27 νόμους, οι οποίοι με τη σειρά τους έχουν μεταβάλει, καταργήσει ή προσθέσει διατάξεις σε 139 άρθρα και 351 παραγράφους. Όπως υπολογίζεται, ο Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών τροποποιείται ανά έναν μήνα και 25 ημέρες. Από τους συνολικά 27 τροποποιητικούς νόμους, οι δύο πέρασαν το 2013, οι 8 το 2014, οι 7 το 2015, άλλοι 7 το 2016 και 3 μέσα στο 2017. Μόνο τη φετινή χρονιά έχουν τροποποιηθεί 7 άρθρα και 14 παράγραφοι, ενώ το 2016 άλλαξαν 28 άρθρα και 43 παράγραφοι. 
• Τρίτος σε αριθμό αλλαγών είναι ο νόμος 2859/2000, που είναι ο βασικός νόμος του ΦΠΑ. Με τον ΦΠΑ να αποτελεί βασικό κεφάλαιο στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές πότε για την κατάργηση του ειδικού καθεστώτος στα νησιά, πότε για τη μετάταξη προϊόντων από τον χαμηλό συντελεστή στον κανονικό και πότε για την αύξηση του βασικού συντελεστή από το 23% στο 24%, ήταν επόμενο ο νόμος του ΦΠΑ να αλλάζει ανά δύο μήνες και δύο ημέρες μόνο την περίοδο από το 2013 μέχρι σήμερα. Συνολικά έχουν περάσει 24 διαφορετικοί νόμοι σε αυτό το διάστημα: 2 μέσα στο 2013, 5 μέσα στο 2014, 9 μέσα στο 2015, 5 μέσα στο 2016 και 3 μέσα στο 2017. Με αυτούς τους 24 νόμους τροποποιήθηκαν συνολικά 55 άρθρα και 146 διαφορετικές παράγραφοι. 
• Από τη λίστα των νόμων που έχουν υποστεί πολλές τροποποιήσεις δεν λείπει ούτε αυτός του ΕΝΦΙΑ. Από το 2014 μέχρι σήμερα, έχουν περάσει 17 διαφορετικοί νόμοι που αγγίζουν τον συγκεκριμένο φόρο, με το σχετικό νομοθέτημα να τροποποιείται ανά δύο μήνες και 20 ημέρες. Οι 8 εκ των 17 νόμων πέρασαν μέσα στο 2014, οι 3 μέσα στο 2015, οι πέντε μέσα στο 2016, ενώ ένας έχει ψηφιστεί μέσα στο 2017. Με τους συγκεκριμένους νόμους έχουν τροποποιηθεί συνολικά 34 άρθρα του ΕΝΦΙΑ και 43 παράγραφοι. Οι αλλαγές είναι προφανές ότι δεν έχουν τελειώσει, καθώς με την προωθούμενη αλλαγή στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων είναι δεδομένο ότι θα αλλάξουν και πάλι οι συντελεστές υπολογισμού τόσο του βασικού φόρου κατοχής ακινήτων όσο και του συμπληρωματικού φόρου. Μια από τις σοβαρότερες αλλαγές μετά την ψήφιση του αρχικού νόμου ήταν η μείωση του αφορολογήτου του συμπληρωματικού φόρου από τις 300.000 ευρώ που προβλέπονταν αρχικά στις 200.000 ευρώ. 
• Οι λιγότερες αλλαγές έχουν γίνει στα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα τα οποία τροποποιούνται ανά έξι μήνες και 24 ημέρες. Συνολικά έχουν περάσει 5 διαφορετικοί νόμοι, εκ των οποίων 2 μέσα στο 2016 και ένας μέσα στο 2017. Ο νόμος των ελληνικών λογιστικών προτύπων αλλάζει ανά έξι μήνες και 24 ημέρες, ενώ έχουν τροποποιηθεί μέχρι σήμερα 12 άρθρα και 16 παράγραφοι.