Απειλή κυρώσεων από την Κομισιόν για μη εφαρμογή κοινοτικών οδηγιών

Από την έντυπη έκδοση

Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]

Την προδικαστική διαδικασία εναντίον της Ελλάδας (και άλλων χωρών) για καθυστερήσεις ενσωμάτωσης κοινοτικών κανόνων στην εθνική νομοθεσία για πέντε συνολικά ζητήματα εκκίνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, απειλώντας με προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εάν δεν υπάρξει συμμόρφωση εντός διμήνου.

Πρόκειται για την καθυστέρηση ενσωμάτωσης στο εθνικό δίκαιο της κοινοτικής νομοθεσίας κανόνων που αφορούν τη θέσπιση θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων αρχών σχετικά με τις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling», την αποζημίωση των θυμάτων παραβιάσεων της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας και τη μη εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας για τον ραδιοεξοπλισμό, καθώς και για την καθυστέρηση ενσωμάτωσης στο εθνικό δίκαιο της κοινοτικής νομοθεσίας που υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να αναπτύξουν υποδομές εναλλακτικών καυσίμων. Αναλυτικότερα, οι απειλές της Κομισιόν για παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αφορούν:

•  «Tax ruling»: H Κομισιόν απειλεί με προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο την Κύπρο και τη Βουλγαρία γιατί δεν έχουν μεταφέρει στο εθνικό δίκαιο τους νέους κανόνες για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων αρχών σχετικά με τις φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής. Στην ίδια κατηγορία βρισκόταν και η Ελλάδα, ωστόσο η χώρα μας ενσωμάτωσε τη νέα νομοθεσία στο εσωτερικό δίκαιο και χθες η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι έθεσε το θέμα στο αρχείο.
  Η οδηγία 2015/2376/ΕΕ εφαρμόζεται στα κράτη-μέλη από την 1η Ιανουαρίου 2017, ενώ όλες οι χώρες όφειλαν να την έχουν ενσωματώσει στο εσωτερικό δίκαιο πριν από την παραπάνω ημερομηνία. Η Κύπρος και η Βουλγαρία θα πρέπει να συμμορφωθούν εντός δύο μηνών, διαφορετικά η Κομισιόν απειλεί τις δύο χώρες με παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Οι νέοι κανόνες έχουν ως στόχο να συμβάλουν στην πάταξη της διασυνοριακής φοροαποφυγής, του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού και του επιζήμιου φορολογικού ανταγωνισμού, η δε πρώτη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ όλων των φορολογικών αρχών της Ε.Ε. σχεδιάζεται να λάβει χώρα έως τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους. Σύμφωνα με την οδηγία, κάθε έξι μήνες οι εθνικές φορολογικές αρχές θα αποστέλλουν στο αποθετήριο έκθεση που θα περιλαμβάνει όλες τις διασυνοριακές φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» που έχουν εκδώσει. Τα άλλα κράτη-μέλη θα είναι τότε σε θέση να ελέγξουν τους καταλόγους αυτούς και να ζητήσουν από το κράτος-μέλος έκδοση λεπτομερέστερων πληροφοριών σχετικά με μια συγκεκριμένη απόφαση.
  Η νέα οδηγία θα ενισχύσει τη διαφάνεια όσον αφορά τους φόρους που καταβάλλουν οι εταιρείες, μέσω της αναθεώρησης της υφιστάμενης οδηγίας για τη διοικητική συνεργασία. Εκτιμήσεις των υπηρεσιών της Κομισιόν κάνουν λόγο για απώλειες φορολογικών εσόδων των κρατών-μελών μεταξύ 50 και 70 δισ. ευρώ ετησίως, εξαιτίας των κενών της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, η οποία επιτρέπει στις πολυεθνικές να μεταφέρουν τα κέρδη τους εκεί που φορολογούνται λιγότερο εντός της Ευρώπης ή ακόμη και σε φορολογικούς παραδείσους. Αποτέλεσμα αυτού είναι οι μικρές επιχειρήσεις να έχουν 30% υψηλότερο φορολογικό βάρος σε σχέση με τις πολυεθνικές εντός της ευρωπαϊκής επικράτειας. Η βασική φιλοσοφία της νέας οδηγίας είναι να επιβάλλεται η φορολογία στη χώρα που η πολυεθνική βγάζει τα κέρδη.
•  Αποζημίωση των θυμάτων παραβιάσεων της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας: Το τελευταίο στάδιο της προδικαστικής διαδικασίας εναντίον της Ελλάδας για μη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο της νομοθεσίας για την αποζημίωση των θυμάτων παραβιάσεων της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας ενεργοποίησε χθες η Κομισιόν. Παράλληλα, ανάλογη διαδικασία ενεργοποίησε η Κομισιόν εναντίον της χώρας μας και για τη μη ενσωμάτωση της οδηγίας σε σχέση με τα δικαιώματα επιβατών θαλάσσιων μεταφορών.
  Ειδικότερα, στην πρώτη περίπτωση πρόκειται για την οδηγία 2014/104/ΕΕ, η οποία βοηθάει τους πολίτες να αξιώσουν αποζημίωση εάν είναι θύματα παραβιάσεων των αντιμονοπωλιακών κανόνων, όπως καρτέλ και κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης από την πλευρά των επιχειρήσεων. Εκτός της χώρας μας, προδικαστική διαδικασία έχει κινηθεί εναντίον της Κύπρου και άλλων πέντε κρατών-μελών (Βουλγαρία, Τσεχία, Λετονία, Μάλτα, Πορτογαλία). Μεταξύ άλλων, η οδηγία παρέχει στα θύματα ευκολότερη πρόσβαση στα αποδεικτικά στοιχεία που χρειάζονται για την απόδειξη της ζημίας που υπέστησαν και περισσότερο χρόνο για να υποβάλουν τις αξιώσεις τους. Συνεπώς, όπως τονίζει η Κομισιόν, η οδηγία αποτελεί ουσιώδες στοιχείο για την επιβολή του δικαίου ανταγωνισμού της Ε.Ε. Τα κράτη-μέλη είχαν την υποχρέωση να τη μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο έως τις 27 Δεκεμβρίου 2016. Η Επιτροπή δίνει διορία δύο μηνών στις παραπάνω χώρες για συμμόρφωση, διαφορετικά απειλεί με παραπομπή του θέματος στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
  Σε σχέση με τα δικαιώματα των επιβατών θαλάσσιων μεταφορών, η Επιτροπή τονίζει ότι προς το παρόν η ελληνική νομοθεσία δεν επιτρέπει στους επιβάτες να επωφεληθούν πλήρως από τα δικαιώματα που τους παρέχει ο εν λόγω κανονισμός στην περίπτωση ματαίωσης ή καθυστέρησης της υπηρεσίας θαλάσσιας μεταφοράς επιβατών. Η οδηγία προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι ο μεταφορέας σε περίπτωση καθυστέρησης της αναχώρησης υπηρεσίας μεταφοράς επιβατών ή κρουαζιέρας άνω των 90 λεπτών από την προγραμματισμένη ώρα προσφέρει στους επιβάτες, οι οποίοι αναχωρούν από τους λιμενικούς τερματικούς σταθμούς, δωρεάν ελαφρά γεύματα, γεύματα ή αναψυκτικά ανάλογα με τον χρόνο αναμονής, εφόσον είναι διαθέσιμα ή μπορούν ευλόγως να εξασφαλιστούν.
  Σε περίπτωση ματαίωσης ή καθυστερημένης αναχώρησης που καθιστά αναγκαία τη διανυκτέρευση επί μία ή περισσότερες νύκτες ή την παραμονή επί μεγαλύτερο διάστημα από εκείνο που σχεδίαζε ο επιβάτης, όπου και όταν αυτό είναι υλικά εφικτό, ο μεταφορέας προσφέρει δωρεάν στους επιβάτες που αναχωρούν από τους λιμενικούς τερματικούς σταθμούς ενδεδειγμένο κατάλυμα, στο πλοίο ή την ξηρά και μεταφορά από και προς το λιμάνι και τον τόπο του καταλύματος, επιπλέον των ελαφρών γευμάτων, των γευμάτων ή των αναψυκτικών. Για κάθε επιβάτη ο μεταφορέας μπορεί να περιορίζει το συνολικό κόστος του καταλύματος στην ξηρά, μη συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς από και προς τον λιμενικό τερματικό σταθμό και τον τόπο του καταλύματος, σε 80 ευρώ ανά διανυκτέρευση και για τρεις διανυκτερεύσεις κατ’ ανώτατο όριο.
• Υποδομές εναλλακτικών καυσίμων: Την ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της κοινοτικής νομοθεσίας που υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να αναπτύξουν υποδομές εναλλακτικών καυσίμων ζήτησε από την Ελλάδα η Κομισιόν, η οποία απειλεί με προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Η οδηγία 2014/94/ΕΕ, προβλέπει ότι τα κράτη-μέλη οφείλουν να εξασφαλίσουν τη δημιουργία επαρκών υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, συμπεριλαμβανομένων σημείων επαναφόρτωσης ηλεκτρικών οχημάτων και σημείων ανεφοδιασμού με φυσικό αέριο και υδρογόνο και για να αποφευχθεί ο κατακερματισμός της εσωτερικής αγοράς. Εκτός της Ελλάδας, προδικαστική διαδικασία κινήθηκε επίσης εναντίον άλλων έξι κρατών-μελών (Ιρλανδία, Μάλτα, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία, Ηνωμένο Βασίλειο). Στις παραπάνω χώρες δόθηκε διορία δύο μηνών για συμμόρφωση, διαφορετικά απειλούνται με παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Εξάλλου, η Επιτροπή αποφάσισε χθες να στείλει στην Ελλάδα προειδοποιητική επιστολή με την οποία ζητεί περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά την εφαρμογή των κανόνων τύπου οχήματος της Ε.Ε. και ειδικότερα σχετικά με το εθνικό σύστημα κυρώσεων, που προβλέπεται από την κοινοτική οδηγία 2007/46/ΕΚ.
• Ραδιοεξοπλισμός:  Το τελευταίο στάδιο προδικαστικής διαδικασίας εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου για μη εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας για τον ραδιοεξοπλισμό ενεργοποίησε χθες η Κομισιόν. Η οδηγία 2014/53/ΕΕ καθορίζει τις ουσιώδεις απαιτήσεις υγείας και ασφάλειας, ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας και αποδοτικής χρήσης του ραδιοφάσματος και παρέχει τη βάση για περαιτέρω ρύθμιση των ζητημάτων των κλήσεων έκτακτης ανάγκης, της διαλειτουργικότητας και της διασφάλισης της προστασίας της ιδιωτικότητας και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Επιπλέον, καθορίζει τις διαδικασίες που πρέπει να τηρούνται και τις υποχρεώσεις που πρέπει να πληρούνται πριν από τη διάθεση ραδιοεξοπλισμού στην εσωτερική αγορά της Ε.Ε., ενώ ενισχύει την εποπτεία της αγοράς. Τα κράτη-μέλη όφειλαν να έχουν μεταφέρει πλήρως την οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο έως τις 12 Ιουνίου 2016. Η Ελλάδα δεν έχει ακόμη κοινοποιήσει στην Επιτροπή τη μεταφορά της εν λόγω οδηγίας στο εθνικό της δίκαιο, ενώ η Κύπρος έχει κοινοποιήσει μερική μόνο μεταφορά. 

Η θέσπιση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενεργοποίησε το τελευταίο στάδιο προδικαστικής διαδικασίας εναντίον της Ελλάδας για μη ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της οδηγίας που αφορά τη θέσπιση θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, ο οποίος καθορίζει τους κανόνες για μια σειρά από δραστηριότητες στη θάλασσα. Πρόκειται για την οδηγία 2014/89/ΕΕ, την οποία η χώρα μας θα έπρεπε να έχει ενσωματώσει στο εθνικό δίκαιο και ανακοινώσει στην Κομισιόν πριν από τις 18 Σεπτεμβρίου 2016. Εκτός της Ελλάδας, προδικαστική διαδικασία κινήθηκε επίσης για τον ίδιο λόγο εναντίον της Κύπρου, της Βουλγαρίας, της Κροατίας και της Φινλανδίας.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι διάφορες δραστηριότητες στη θάλασσα, όπως η εγκατάσταση εξοπλισμού παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, η αλιεία και υδατοκαλλιέργεια, η εξόρυξη πρώτων υλών και οι μεταφορές, έχουν αναδείξει την ανάγκη συνεκτικότερης διαχείρισης των ευρωπαϊκών υδάτων. Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός λειτουργεί διασυνοριακά και διατομεακά, με στόχο να διασφαλίζεται ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες στη θάλασσα λαμβάνουν χώρα κατά τρόπο αποδοτικό, ασφαλή και βιώσιμο, καθώς και να προάγεται η επίτευξη διάφορων οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών στόχων. Η οδηγία θεσπίζει μία κοινή προσέγγιση των χωρών της Ε.Ε., καθώς και ελάχιστες απαιτήσεις για τον σχεδιασμό των θαλάσσιων περιοχών. Κατά τη θέσπιση και υλοποίηση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, τα κράτη-μέλη καταρτίζουν θαλάσσια χωροταξικά σχέδια, τα οποία προσδιορίζουν τη χωροχρονική κατανομή σχετικών τρεχουσών και μελλοντικών δραστηριοτήτων και χρήσεων στα θαλάσσια ύδατα.

Ειδικότερα, οι πιθανές δραστηριότητες και χρήσεις και ενδιαφέροντα δύνανται να περιλαμβάνουν:

• τις περιοχές υδατοκαλλιέργειας, 
• τις περιοχές αλιείας, 
• τις εγκαταστάσεις και τις υποδομές για την έρευνα, την εκμετάλλευση και την εξόρυξη πετρελαίου, φυσικού αερίου, καθώς και άλλων ενεργειακών πόρων, ορυκτών και αδρανών υλικών και για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, 
• τις οδούς θαλάσσιας μεταφοράς και τις κυκλοφοριακές ροές, 
• τις περιοχές διεξαγωγής στρατιωτικών ασκήσεων,
• τους τόπους προστασίας της φύσης και των ειδών και τις προστατευόμενες περιοχές, 
• τις περιοχές εξόρυξης πρώτων υλών, 
• την επιστημονική έρευνα,
• τις διαδρομές υποβρύχιων καλωδίων και αγωγών, 
• τον τουρισμό,
• την υποθαλάσσια πολιτιστική κληρονομιά.