Για την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο, άνω των 500 ευρώ, που δεν έχουν υπαχθεί σε νομοθετική ρύθμιση μπορεί να ληφθούν όλα τα μέτρα του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, δηλαδή κατάσχεση κινητών, είτε στα χέρια του οφειλέτη, είτε κινητών και απαιτήσεων, γενικώς, του οφειλέτη που βρίσκονται στα χέρια τρίτου, αλλά και κατάσχεση ακινήτων. Τα ανωτέρω επισημαίνονται, μεταξύ άλλων, στον νέο οδηγό της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, ο οποίος περιέχει ερωτήσεις και απαντήσεις για όλα τα φορολογικά θέματα.
Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Κούρου
[email protected]
Για την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο, άνω των 500 ευρώ, που δεν έχουν υπαχθεί σε νομοθετική ρύθμιση μπορεί να ληφθούν όλα τα μέτρα του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, δηλαδή κατάσχεση κινητών, είτε στα χέρια του οφειλέτη, είτε κινητών και απαιτήσεων, γενικώς, του οφειλέτη που βρίσκονται στα χέρια τρίτου, αλλά και κατάσχεση ακινήτων.
Εκτός των συγκεκριμένων μάλιστα μέτρων είναι δυνατή, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, η λήψη σε βάρος του οφειλέτη του Δημοσίου διοικητικών, ασφαλιστικών και δικαστικών μέτρων.
Τα ανωτέρω επισημαίνονται, μεταξύ άλλων, στον νέο οδηγό της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, ο οποίος περιέχει ερωτήσεις και απαντήσεις για όλα τα φορολογικά θέματα (φορολογία εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, ΦΠΑ, ακίνητα κ.λπ.), καθώς και διευκρινίσεις για θέματα είσπραξης δημοσίων εσόδων.
Αποτελεί άλλωστε μεγάλο «στοίχημα» και φέτος για τον διοικητή της ΑΑΔΔ Γ. Πιτσιλή η είσπραξη σημαντικού μέρους από τα ληξιπρόθεσμα χρέη, που φουσκώνουν κάθε μήνα επικίνδυνα, αλλά και ο περιορισμός της φοροδιαφυγής και η αύξηση των δημοσίων εσόδων για τη στήριξη του κρατικού προϋπολογισμού, οι ανάγκες του οποίου είναι ιδιαίτερα αυξημένες.
1. Ποια είναι η προδικασία πριν από τη λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης;
Για οφειλές για τις οποίες αποκτάται εκτελεστός τίτλος από 1/1/2014 και εξής και εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4174/2013 (Κ.Φ.Δ), καθώς και του ν.δ. 356/1974 (Α’ 90) (ΚΕΔΕ), πριν από τη διενέργεια οποιασδήποτε πράξης εκτέλεσης καθίσταται υποχρεωτική η κοινοποίηση από τη φορολογική διοίκηση ατομικής ειδοποίησης καταβολής οφειλής/υπερημερίας κατ’ άρθρο 47 και 7 των ανωτέρω νόμων, αντίστοιχα, με εξαίρεση την κατάσχεση χρηματικών απαιτήσεων στα χέρια του φορολογουμένου ή τρίτου.
2. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις που τίθεται σε κίνδυνο η είσπραξη της οφειλής, η Φορολογική Διοίκηση δύναται να παρακάμψει την τήρηση της ανωτέρω προδιαδικασίας;
Ναι, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του επείγοντος και σε εξαιρετικές περιπτώσεις κατ’ άρθρο 49 του ν. 4174/2013 (Κ.Φ.Δ) και κατ’ άρθρο 8 του ν.δ. 356/1974 (ΚΕΔΕ).
3. Ποιες είναι οι συνέπειες της κατάσχεσης ακινήτου;
Από την ημέρα επίδοσης στον οφειλέτη αντιγράφου της έκθεσης κατάσχεσης, αυτός στερείται του δικαιώματος ελεύθερης διάθεσης του ακινήτου και των συστατικών στοιχείων του ακινήτου ακόμη και εάν αυτά δεν περιγράφονται στην έκθεση κατάσχεσης ή αν ήταν παρών ο οφειλέτης κατά την κατάσχεση, από τότε.
4. Η έκθεση κατάσχεσης σημαίνει και πλειστηριασμό;
Όχι.
5. Πότε υποχρεούται ο προϊστάμενος ΔΟΥ να εκδώσει πρόγραμμα πλειστηριασμού;
Εφόσον ο οφειλέτης δεν έχει εντάξει τις οφειλές του σε πρόγραμμα ρύθμισης, μετά την παρέλευση σαράντα (40) ημερών και το αργότερο σε τέσσερις (4) μήνες από την κατάσχεση ορίζει ημερομηνία πλειστηριασμού το αργότερο σε πέντε (5) μήνες από την ημερομηνία έκδοσης του προγράμματος. Εάν δεν διενεργηθεί ο πλειστηριασμός την ορισθείσα με το πρόγραμμα ημέρα, εκδίδει νέο πρόγραμμα το αργότερο εντός έτους από την ημέρα που ο πλειστηριασμός δεν διενεργήθηκε ή ανεστάλη και ορίζει νέα ημερομηνία κατά τα ανωτέρω. Οι ως άνω προθεσμίες δεν τηρούνται εφόσον συντρέχει σπουδαίος λόγος που αναφέρεται σε αιτιολογημένη έκθεση του προϊσταμένου ΔΟΥ.
6. Η έκδοση προγράμματος πλειστηριασμού μετά την πάροδο των νόμιμων προθεσμιών επιφέρει ακυρότητα αυτού;
Όχι.
7. Με ποιο τρόπο επιτυγχάνεται η αναστολή εκτέλεσης του εκδοθέντος προγράμματος πλειστηριασμού;
Με την ένταξη του οφειλέτη σε πρόγραμμα ρύθμισης των οφειλών του σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες νομοθετικές ρυθμίσεις ή με την έκδοση δικαστικής απόφασης περί αναστολής του.
8. Πότε μεταβιβάζεται η κυριότητα πλειστηριασθέντος ακινήτου στον υπερθεματιστή;
Μετά τη μεταγραφή της περίληψης κατακυρωτικής έκθεσης στο οικείο Υποθηκοφυλακείο ή Κτηματολογικό Γραφείο. Μέχρι τότε η κυριότητα παραμένει στον κύριο του ακινήτου.
9. Υποβάλλεται αίτηση ποινικής δίωξης για μη καταβολή χρεών προς το Δημόσιο και από ποιον;
Ναι, υποβάλλεται υποχρεωτικά από τον προϊστάμενο της Υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης, που έχει την αρμοδιότητα για την επιδίωξη είσπραξης της οφειλής προς τον εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας του, εφόσον δεν καταβάλλονται τα βεβαιωμένα στη Φορολογική Διοίκηση χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων μηνών και υπερβαίνουν το συνολικό ποσόν των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ, προερχομένων από κάθε αιτία στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι κάθε είδους τόκοι, προσαυξήσεις και πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών.
10. Πότε αναστέλλεται η εκτέλεση της επιβληθείσας ποινής;
Στην περίπτωση που ο οφειλέτης εντάξει τις οφειλές του σε πρόγραμμα ρύθμισης και για όσο χρονικό διάστημα τηρούνται οι όροι αυτής, μέχρι την εξόφληση της οφειλής για την οποία εκδόθηκε η καταδικαστική απόφαση.
11. Ποιο είναι το ελάχιστο ποσό οφειλής προς το Δημόσιο, νομικά πρόσωπα και τρίτους για το οποίο δεν λαμβάνονται αναγκαστικά μέτρα κατά των οφειλετών;
Δεν επιβάλλεται κατάσχεση ακινήτων, καθώς και κατάσχεση κινητών στα χέρια του οφειλέτη, κατά των οφειλετών που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές από κάθε αιτία (για την καταβολή των οποίων ευθύνεται ως πρωτοφειλέτης, συνυπόχρεος, εγγυητής κ.λπ.) συνολικού ποσού 500 ευρώ, πλην του μέτρου της κατάσχεσης στα χέρια τρίτων. Στο ανωτέρω ποσό δεν περιλαμβάνονται οι προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής, οι τόκοι εκπρόθεσμης καταβολής ή και πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής του άρθρου 6 του ΚΕΔΕ, καθώς και των άρθρων 53 και 57 του ν. 4174/2013. Αναγκαστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί μέχρι και 6/4/2014 (προηγούμενη ημέρα ισχύος των διατάξεων αυτών) για ληξιπρόθεσμες οφειλές κατά τον χρόνο επιβολής τους, μικρότερες του ανωτέρω ποσού των πεντακοσίων (500) ευρώ, αίρονται μόνο εφόσον υποβληθεί αίτηση από τον οφειλέτη.
12. Ποιο είναι το ελάχιστο ποσό για το οποίο δεν επιτρέπεται η επιβολή κατάσχεσης επί μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών βοηθημάτων οφειλετών του Δημοσίου;
Δεν χωρεί κατάσχεση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το συνολικό ποσό αυτών, μηνιαίως, αφαιρουμένων των υποχρεωτικών εισφορών είναι μικρότερο των χιλίων (1.000) ευρώ, στις περιπτώσεις δε που υπερβαίνει το ποσό αυτό επιτρέπεται η κατάσχεση για τα χρέη προς το Δημόσιο επί του ½ του υπερβάλλοντος ποσού των χιλίων (1.000) ευρώ και μέχρι του ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ, καθώς και επί του συνόλου του υπερβάλλοντος ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ.
13. Ποιο είναι το ελάχιστο ποσό κατάθεσης σε πιστωτικό ίδρυμα, το οποίο είναι ακατάσχετο;
Καταθέσεις σε πιστωτικά ιδρύματα σε έναν και μοναδικό ατομικό ή κοινό λογαριασμό είναι ακατάσχετες μέχρι του ποσού των χιλίων διακοσίων πενήντα (1.250) ευρώ, μηνιαίως για κάθε φυσικό πρόσωπο και σε ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα. Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής απαιτείται η υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης, με την οποία γνωστοποιείται από το φυσικό πρόσωπο ένας μοναδικός λογαριασμός. Στην περίπτωση που υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων γνωστοποιείται αποκλειστικά και μόνο ο λογαριασμός αυτός.
14. Μπορεί ο οφειλέτης να ζητήσει την υπαγωγή στη δικαστική διαδικασία του ν. 3869/2010 οφειλών του προς το Δημόσιο που, κατά τον χρόνο κατάθεσης της αίτησης, είναι ενταγμένες σε ισχύουσα ρύθμιση ή διευκόλυνση τμηματικής καταβολής;
Ναι, ο νόμος παρέχει στον αιτούντα οφειλέτη τη δυνατότητα να επιλέξει, αν θα περιλάβει στην αίτησή του, κατά τις διατάξεις του ν. 3869/2010, βεβαιωμένες οφειλές του στη Φορολογική Διοίκηση, οι οποίες κατά τον χρόνο κατάθεσης της αίτησης είναι ενταγμένες σε ισχύουσα ρύθμιση ή διευκόλυνση τμηματικής καταβολής, δηλαδή προβλέπεται δυνητική υπαγωγή των εν λόγω οφειλών στον νόμο. Το ίδιο ισχύει και για τις οφειλές του που τελούν σε αναστολή διοικητική, δικαστική ή εκ του νόμου. Επισημαίνεται ότι, σε περίπτωση που ο οφειλέτης επιλέξει να αιτηθεί τη ρύθμιση κατά τον ν. 3869/2010 ήδη ρυθμισμένων οφειλών του στη Φορολογική Διοίκηση, από την ολοκλήρωση κατάθεσης της αίτησής του στο Ειρηνοδικείο επέρχεται αυτοδικαίως η απώλεια της ρύθμισης ή διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής.
15. Είναι δυνατή η υπαγωγή οφειλών προς το Δημόσιο στη δικαστική διαδικασία του ν. 3869/2010 (ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων);
Ναι, μετά την τροποποίηση του ν. 3869/2010 (Α’ 130) με τον ν. 4336/2015 (Α’ 94), ο οφειλέτης φ.π. μπορεί, εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου, να περιλάβει στην αίτησή του προς το αρμόδιο Ειρηνοδικείο όχι μόνο οφειλές προς ιδιώτες, αλλά και οφειλές προς φορείς του δημόσιου τομέα, μεταξύ των οποίων και οφειλές που είναι βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση, με τις προβλεπόμενες στον νόμο εξαιρέσεις και υπό την προϋπόθεση ότι οι οφειλές προς φορείς του δημόσιου τομέα δεν αποτελούν το σύνολο των χρεών του αιτούντος και υποβάλλονται στη δικαστική ρύθμιση από κοινού με τις οφειλές του προς ιδιώτες (άρθρο 1 του ν. 3869/2010). Τα ανωτέρω ισχύουν για αιτήσεις που κατατίθενται στο Ειρηνοδικείο από 19/8/2015, καθώς και για αιτήσεις που είχαν ήδη υποβληθεί κατά την ανωτέρω ημερομηνία, εφόσον δεν έχουν συζητηθεί ή δεν έχει επέλθει συμβιβασμός.