Αυξήσεις φορολογικών επιβαρύνσεων για εκατομμύρια μισθωτούς, συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες αναμένεται να προκαλέσουν οι διατάξεις του άρθρου 10 του πολυνομοσχεδίου που προβλέπουν τη μείωση της ετήσιας έκπτωσης φόρου εισοδήματος κατά 650 ευρώ, από τα επίπεδα των 1.900-2.100 ευρώ στα επίπεδα των 1.250-1.450 ευρώ.
Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Αυξήσεις φορολογικών επιβαρύνσεων για εκατομμύρια μισθωτούς, συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες αναμένεται να προκαλέσουν οι διατάξεις του άρθρου 10 του πολυνομοσχεδίου που προβλέπουν τη μείωση της ετήσιας έκπτωσης φόρου εισοδήματος κατά 650 ευρώ, από τα επίπεδα των 1.900-2.100 ευρώ στα επίπεδα των 1.250-1.450 ευρώ.
Σε περίπτωση που εφαρμοστούν ταυτόχρονα και τα φορολογικά «αντίμετρα» που προβλέπει το πολυνομοσχέδιο για τη φορολογία εισοδήματος, τότε οι επιβαρύνσεις θα «σμικρυνθούν» σημαντικά για όσους μισθωτούς, συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες δηλώνουν ετησίως μέχρι 21.500 ευρώ, ενώ για όσους δηλώνουν πάνω από το όριο αυτό θα προκύψουν σημαντικές φοροελαφρύνσεις που θα φθάνουν και μέχρι τα 1.500 ευρώ τον χρόνο.
Ειδικότερα:
1. Από τη μείωση των εκπτώσεων φόρου κατά 650 ευρώ και τη διατήρηση του ελάχιστου φορολογικού συντελεστή στο 22%, που ισοδυναμούν με μείωση αφορολόγητων ορίων από τα επίπεδα των 8.636-9.545 ευρώ στα επίπεδα των 5.681-6.591 ευρώ, θα προκύψουν για πρώτη φορά επιβαρύνσεις ακόμη και για όσους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα αμείβονται με λίγο περισσότερα από 405 ευρώ τον μήνα, καθώς επίσης και για τους δημόσιους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους με αποδοχές λίγο μεγαλύτερες από 473 ευρώ τον μήνα.
Ωστόσο, ακόμη και όσοι μισθωτοί και συνταξιούχοι λαμβάνουν μηνιαία εισοδήματα χαμηλότερα από τα παραπάνω όρια, δηλαδή ζουν με ετήσια εισοδήματα χαμηλότερα από τα νέα μειωμένα αφορολόγητα όρια των 5.681-6.591 ευρώ, θα κληθούν κι αυτοί να πληρώσουν υπέρογκους φόρους εισοδήματος, καθώς η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων θα προσδιορίσει τα τελικά φορολογητέα εισοδήματά τους σε επίπεδα πολύ υψηλότερα των νέων χαμηλών αυτών αφορολογήτων ποσών, εφαρμόζοντας τα τεκμήρια διαβίωσης για τις κατοικίες στις οποίες διαμένουν και τα Ι.Χ. αυτοκίνητα που τυχόν χρησιμοποιούν. Κάτι αντίστοιχο θα συμβεί και στους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, οι περισσότεροι από τους οποίους δηλώνουν ετήσια εισοδήματα κάτω από τα επίπεδα των νέων μειωμένων αφορολόγητων ορίων, όμως τα τεκμήρια διαβίωσης για τα σπίτια και τα Ι.Χ. αυτοκίνητά τους ανεβάζουν τα τελικά φορολογητέα εισοδήματά τους σε επίπεδα πολύ πιο υψηλά.
Πιο αναλυτικά:
α) Για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες που δεν βαρύνονται με ανήλικα ή ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα (σπουδάζοντα, άνεργα κ.λπ.) η έκπτωση φόρου μειώνεται από τα 1.900 στα 1.250 ευρώ. Η μείωση της έκπτωσης φόρου κατά 650 ευρώ, με δεδομένο ότι θα συνδυαστεί με διατήρηση του κατώτατου συντελεστή φορολόγησης στο 22%, θα οδηγήσει σε μείωση του ισχύοντος για τους φορολογούμενους αυτούς αφορολόγητου ορίου από τα 8.636 ευρώ (1.900 ευρώ/ 22%) στα 5.681 ευρώ (1.250 ευρώ / 22%).
β) Για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες που βαρύνονται με ένα ανήλικο ή ενήλικο εξαρτώμενο τέκνο, η έκπτωση φόρου των 1.950 ευρώ η οποία ισχύει σήμερα θα μειωθεί στα 1.300 ευρώ. Η μείωση αυτή θα οδηγήσει σε μείωση του ισχύοντος για τους φορολογούμενους αυτούς αφορολόγητου ορίου από τα 8.863,63 ευρώ (1.950 ευρώ / 22%) στα 5.909 ευρώ (1.300 ευρώ / 22%).
γ) Για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες που βαρύνονται με δύο ανήλικα ή ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα, η έκπτωση φόρου των 2.000 ευρώ που ισχύει σήμερα θα μειωθεί στα 1.350 ευρώ. Η μείωση αυτή θα οδηγήσει σε περιορισμό του ισχύοντος για τους φορολογούμενους αυτούς αφορολόγητου ορίου από τα 9.091 ευρώ (2.000 ευρώ / 22%) στα 6.136,36 ευρώ (1.350 ευρώ / 22%).
δ) Για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες που βαρύνονται με τρία ή περισσότερα ανήλικα ή ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα η έκπτωση φόρου των 2.100 ευρώ που ισχύει σήμερα θα μειωθεί στα 1.450 ευρώ. Η μείωση αυτή θα οδηγήσει σε περιορισμό του ισχύοντος για τους φορολογούμενους αυτούς αφορολόγητου ορίου από τα 9.545 ευρώ (2.100 ευρώ / 22%) στα 6.591 ευρώ (1.450 ευρώ / 22%).
Από τις παραπάνω μειώσεις στα αφορολόγητα όρια:
Τα αντίμετρα
2.Εφόσον όμως μαζί με τη μείωση των εκπτώσεων φόρου κατά 650 ευρώ εφαρμοστούν και τα φορολογικά «αντίμετρα» της κυβέρνησης, τα οποία περιλαμβάνονται στα άρθρα 12 και 13 του πολυνομοσχεδίου και προβλέπουν τη μείωση του κατώτατου φορολογικού συντελεστή από το 22% στο 20%, την κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για τα ετήσια εισοδήματα μέχρι 30.000 ευρώ και τη μείωσή της για τα εισοδήματα από 30.001 έως και 65.000 ευρώ, τότε θα προκύψουν αυξήσεις φορολογικών επιβαρύνσεων κατά 24 έως 470 ευρώ τον χρόνο μόνο για όσους μισθωτούς, συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες δηλώνουν ετήσια εισοδήματα μέχρι 21.500 ευρώ.
Ακόμη θα υπάρξουν φοροελαφρύνσεις από 26 έως και 1.501 ευρώ ετησίως για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες που δηλώνουν πάνω από 21.500 και μέχρι 220.000 ευρώ τον χρόνο.
Τα φορολογικά αντίμετρα, τα οποία περιλαμβάνονται στο πολυνομοσχέδιο, προβλέπουν στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων:
α) Μηδενισμό της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για ετήσια εισοδήματα μέχρι 30.000 ευρώ και μείωσή της για εισοδήματα μέχρι 65.000 ευρώ, ως εξής:
β) Μείωση κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες του κατώτατου συντελεστή φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων. Ο συντελεστής φόρου που επιβάλλεται στα εισοδήματα μέχρι 20.000 ευρώ προβλέπεται να μειωθεί από το 22% στο 20%. Ειδικά για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες, τυχόν μείωση του κατώτατου συντελεστή φόρου από το 22% στο 20% θα έχει ως συνέπεια το αφορολόγητο όριο εισοδήματος να διαμορφωθεί:
Οι παραπάνω αλλαγές θα εφαρμοστούν για τα εισοδήματα του έτους 2020 και των επόμενων ετών, αν και εφόσον μέχρι και το τέλος του 2019 η Ελλάδα έχει επιτύχει πρωτογενή πλεονάσματα τουλάχιστον 3,5% του ΑΕΠ στους ετήσιους κρατικούς προϋπολογισμούς της.
Δέκα παρεμβάσεις σε φοροαπαλλαγές, επιδόματα, ελέγχους και πρόστιμα
Κατάργηση φοροαπαλλαγών για μισθωτούς, συνταξιούχους και βουλευτές από το 2018, η οποία θα αποδώσει πρόσθετα έσοδα συνολικού ύψους 233 εκατ. ευρώ, περικοπή των επιδομάτων θέρμανσης κατά 58 εκατ. ευρώ από το επόμενο έτος, επιβολή φόρου 15%-45% στα εισοδήματα από βραχυπρόθεσμες μισθώσεις ακινήτων για την εξασφάλιση άλλων 48 εκατ. ευρώ εντός του 2018, μείωση του ΦΠΑ στα αγροτικά εφόδια από τη 1-7-2017, περιορισμό των αρμοδιοτήτων των Οικονομικών Εισαγγελέων και περαιτέρω ενίσχυση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, μείωση στα πρόστιμα του ΦΠΑ σε περιπτώσεις εντοπισμού πλαστών και εικονικών φορολογικών στοιχείων σε χρήσεις προ του 2014 και επιβράδυνση της εφαρμογής των μέτρων για την επέκταση του «πλαστικού χρήματος» προβλέπουν, μεταξύ άλλων, οι κυριότερες από τις υπόλοιπες φορολογικές διατάξεις του πολυνομοσχεδίου.
Ειδικότερα, τα λοιπά φορολογικά μέτρα που περιλαμβάνει το πολυνομοσχέδιο έχουν, συνοπτικά, ως εξής:
1. Περικοπές φοροαπαλλαγών για την εξοικονόμηση 189 εκατ. ευρώ εντός του 2018 (άρθρο 69). Από την 1η-1-2018 καταργούνται η έκπτωση ποσοστού 1,5% κατά την παρακράτηση φόρου εισοδήματος επί των μισθών και των συντάξεων και από το φορολογικό έτος 2017 καταργείται η έκπτωση από τον φόρο εισοδήματος κάθε φυσικού προσώπου του 10% του ποσού των δαπανών του για ιατρική, φαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη, το οποίο υπερβαίνει το 5% του ετήσιου ατομικού εισοδήματός του.
2. Περικοπή κατά 50% των επιδομάτων θέρμανσης ώστε να εξοικονομηθούν δαπάνες ύψους άλλων 58 εκατ. ευρώ εντός του 2018 (άρθρο 80).
3. Κατάργηση της έκπτωσης από το φορολογητέο ποσό της βουλευτικής αποζημίωσης ποσού ίσου με το 25% του ακαθάριστου ποσού της αποζημίωσης ως τεκμαρτού ποσού για την κάλυψη των δαπανών μίσθωσης πολιτικών γραφείων και λοιπών δαπανών άσκησης του βουλευτικού λειτουργήματος (άρθρο 71), με όφελος 44 εκατ. ευρώ το 2018.
4. Μείωση του συντελεστή ΦΠΑ για τα ζωντανά ζώα που προορίζονται για την ανθρώπινη διατροφή, τους σπόρους, τις ρίζες και μοσχεύματα φυτών, τις ζωοτροφές τα λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα και την παροχή υπηρεσιών για τη γεωργική παραγωγή στο 13% από 24% που είναι σήμερα. Η μείωση αυτή θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιουλίου 2017 (άρθρο 70)
5. Εκτίμηση της αξίας των ακινήτων που κατάσχονται από το Δημόσιο λόγω χρεών, με βάση τις πραγματικές τιμές της κτηματαγοράς και όχι με βάση τις αντικειμενικές αξίες (άρθρο 78).
6. Καθιέρωση περιορισμών στις αρμοδιότητες των οικονομικών εισαγγελέων ώστε να μη «θίγεται» η ανεξαρτησία της Αρχής για τα δημόσια έσοδα (άρθρα 63 και 64). Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι από την 1η-8-2017 οι οικονομικοί εισαγγελείς δεν θα μπορούν να εκδίδουν και να αποστέλλουν στις φοροελεγκτικές υπηρεσίες (στο ΚΕΦΟΜΕΠ, στο ΚΕΜΕΕΠ και στις ΔΟΥ) παραγγελίες για έρευνες και ελέγχους σε μεγάλες υποθέσεις φοροδιαφυγής. Η εποπτεία των Οικονομικών Εισαγγελέων θα περιοριστεί στους υπαλλήλους του, της Οικονομικής Αστυνομίας και των Τελωνείων. Ταυτόχρονα θα ιδρυθεί μια νέα Ειδική Υπηρεσία για την εκτέλεση εισαγγελικών παραγγελιών έρευνας και ελέγχου σε μεγάλες υποθέσεις οικονομικού εγκλήματος που έχουν ποινικό χαρακτήρα. Η υπηρεσία αυτή θα στελεχωθεί με υπαλλήλους εκτός ΑΑΔΕ.
7. Μείωση των προστίμων ΦΠΑ που επιβάλλονται για παραβάσεις έκδοσης ή λήψης εικονικών φορολογικών στοιχείων ή έκδοσης πλαστών φορολογικών στοιχείων οι οποίες εντοπίζονται σε εκκρεμείς ελέγχους χρήσεων πριν από το 2014, ώστε να εξομοιωθούν με τα αντίστοιχα πρόστιμα που προβλέπει ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας για τις χρήσεις από το 2014 και μετά (άρθρο 79). Συγκεκριμένα, και στις περιπτώσεις αυτές, τα πρόστιμα θα υπολογίζονται στο 50% του μη καταβληθέντος ΦΠΑ.
8. Επιβολή φόρου 15%-45% στο ετήσιο εισόδημα που αποκτά κάθε φυσικό πρόσωπο από τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτου, στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού (άρθρο 83). Ειδικότερα, το ετήσιο εισόδημα που αποκτούν τα φυσικά πρόσωπα από τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτου στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού θεωρείται εισόδημα από ακίνητη περιουσία και φορολογείται κλιμακωτά με συντελεστές 15% από το πρώτο ευρώ μέχρι τα 12.000 ευρώ, 35% στο τμήμα από τα 12.001 έως τα 35.000 ευρώ και 45% στο τμήμα πάνω από τα 35.000 ευρώ, εφόσον τα ακίνητα εκμισθώνονται επιπλωμένα χωρίς την παροχή οιασδήποτε υπηρεσίας πλην της παροχής κλινοσκεπασμάτων. Σε περίπτωση που παρέχονται οποιεσδήποτε άλλες υπηρεσίες, το εισόδημα αυτό λογίζεται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και φορολογείται με 22% μέχρι τα πρώτα 20.000 ευρώ, 29% στο τμήμα από τα 20.001 έως τα 30.000 ευρώ, 37% στο τμήμα από τα 30.001 έως τα 40.000 ευρώ και 45% στο τμήμα πάνω από τα 40.000 ευρώ. Οι διατάξεις αυτές ισχύουν για εισοδήματα που αποκτώνται από την 1η-1-2017 και μετά.
9. Από τους πλήρεις και μερικούς φορολογικούς ελέγχους που θα διενεργούνται από 1-1-2018, ποσοστό τουλάχιστον 75% θα είναι έλεγχοι που θα περιορίζονται κατ’ αρχήν μόνο στην τελευταία τριετία (άρθρο 77). Οι έλεγχοι του προηγούμενου εδαφίου μπορούν να επεκτείνονται και στα δύο προηγούμενα, πέραν της τελευταίας τριετίας, φορολογικά έτη ή χρήσεις, με βάση κριτήρια ανάλυσης κινδύνου.
10. Προβλέπεται χρονικό περιθώριο τριών ετών, μέχρι τα μέσα του 2020, για τη σταδιακή ένταξη όλων των επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών στο δίκτυο των ηλεκτρονικών συναλλαγών μέσω πλαστικού χρήματος, ένταξη η οποία προϋποθέτει την υποχρεωτική εγκατάσταση μηχανημάτων POS.
Τα αντίμετρα για ΕΝΦΙΑ και φόρο Ν.Π.
1. Εκπτώσεις 10% έως 30% σε ΕΝΦΙΑ έως 700 ευρώ
Μείωση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) κατά 10% έως και 30%, εφόσον το συνολικό ποσό με το οποίο χρεώνεται ο φορολογούμενος δεν υπερβαίνει τα 700 ευρώ, προβλέπεται από την 1η-1-2020, σύμφωνα με το άρθρο 11 του πολυνομοσχεδίου. Πρόκειται για ένα από τα φορολογικά «αντίμετρα» το οποίο θα τεθεί σε ισχύ μόνο εφόσον διαπιστωθεί από τους θεσμούς ότι επετεύχθη το 2019 ο προβλεπόμενος στόχος του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής για το πρωτογενές πλεόνασμα.
Ειδικότερα, με το άρθρο 11 του πολυνομοσχεδίου προβλέπεται ότι εάν το συνολικό ποσό του ΕΝΦΙΑ δεν υπερβαίνει τα 700 ευρώ, τότε θα αναγνωρίζεται έκπτωση επί του ποσού αυτού κατά ποσοστό 30%, η οποία όμως δεν θα μπορεί να υπερβεί τα 70 ευρώ. Για παράδειγμα εάν το ποσό του οφειλόμενου ΕΝΦΙΑ είναι 200 ευρώ, τότε θα χορηγείται στον φορολογούμενο έκπτωση 60 ευρώ (το 30% των 200 ευρώ) και το τελικό ποσό που θα πληρώνει θα είναι μόνο 140 ευρώ. Αν το ποσό του οφειλόμενου ΕΝΦΙΑ είναι 233 ευρώ, τότε θα χορηγείται στον φορολογούμενο έκπτωση 70 ευρώ (το 30% των 233 ευρώ). Εάν το ποσό του ΕΝΦΙΑ είναι μεγαλύτερο των 233 ευρώ και μέχρι 700 ευρώ, τότε η έκπτωση θα περιορίζεται στα 70 ευρώ, διότι το 30% σε κάθε τέτοια περίπτωση υπερβαίνει τα 70 ευρώ. Συνεπώς, αν ο οφειλόμενος ΕΝΦΙΑ είναι 700 ευρώ, η έκπτωση θα περιορίζεται στα 70 ευρώ, δηλαδή στο 10% -αντί στο 30%- του οφειλόμενου ποσού!
Σε κάθε περίπτωση φορολογουμένων που εμπίπτουν στο καθεστώς της απαλλαγής από το 50% του ΕΝΦΙΑ (δηλαδή για τους φορολογούμενους με ετήσιο συνολικό εισόδημα -πραγματικό ή τεκμαρτό- μέχρι 9.000 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 1.000 ευρώ για τη σύζυγο ή τον σύζυγο και κατά επιπλέον 1.000 ευρώ για κάθε ένα από δύο πρώτα προστατευόμενα τέκνα, οι οποίοι διαθέτουν κτίσματα μέχρι 150 τ.μ. και συνολικά ακίνητη περιουσία αξίας μέχρι 85.000 ευρώ αν είναι άγαμοι ή 150.000 ευρώ αν είναι έγγαμοι χωρίς παιδιά ή μέχρι 200.000 ευρώ εάν έχουν και ένα ή δύο παιδιά) το ποσό του φόρου μέχρι το οποίο θα χορηγείται η παραπάνω έκπτωση ορίζεται στα 1.400 ευρώ.
2. Μείωση του συντελεστή φόρου για τα νομικά πρόσωπα
Τη μείωση του συντελεστή φορολογίας των κερδών όλων των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, πλην των τραπεζών, προβλέπει το άρθρο 15 του πολυνομοσχεδίου.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 14, από τη χρήση του 2020 και μετά ο συντελεστής φορολόγησης των κερδών των εταιρειών και των λοιπών νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, πλην πιστωτικών ιδρυμάτων, θα μειωθεί από το 29% στο 26%.
Συγκεκριμένα, η μείωση του συντελεστή θα ισχύσει για τα παρακάτω νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες:
α) τις ανώνυμες εταιρείες, τις εταιρείες περιορισμένης ευθύνης, τις ετερόρρυθμες, τις ομόρρυθμες εταιρείες
β) τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που συστήθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή και στα οποία περιλαμβάνονται και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα,
γ) τους συνεταιρισμούς και τις ενώσεις αυτών,
δ) τις κοινωνίες αστικού δικαίου, τις αστικές κερδοσκοπικές ή μη κερδοσκοπικές εταιρείες, τις συμμετοχικές ή αφανείς εφόσον ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα,
ε) κοινοπραξίες.
Ειδικά μισθολόγια
Σε ριζική αναμόρφωση των ειδικών μισθολογίων με βάση τα οποία αμείβονται εκατοντάδες χιλιάδες λειτουργοί του Δημοσίου, όπως οι στρατιωτικοί, οι αστυνομικοί, οι λιμενικοί, οι πυροσβέστες, οι πανεπιστημιακοί καθηγητές, οι καθηγητές των ΤΕΙ, οι ιατροί του ΕΣΥ, οι διπλωματικοί υπάλληλοι, οι ερευνητές και οι αρχιερείς, προχωρεί η κυβέρνηση με τα άρθρα 123-162 του πολυνομοσχεδίου. Οι αλλαγές αυτές ωστόσο δεν θα προκαλέσουν μειώσεις στις συνολικές αποδοχές των εν λόγω λειτουργών του Δημοσίου, καθώς στις περιπτώσεις που με την εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων το ύψος των αποδοχών αυτών διαμορφώνεται σε επίπεδο χαμηλότερο του ισχύοντος σήμερα, η αρνητική διαφορά θα διατηρείται ως «προσωπική διαφορά».