Παράθυρο για «δήλωση προόδου» στο Eurogroup της Δευτέρας

Από την έντυπη έκδοση 

Του Θάνου Τσίρου 
[email protected]

Με αρκετά στοιχεία διαλλακτικότητας εμπλουτίστηκαν οι χθεσινές δηλώσεις όλων των πρωταγωνιστών στη διαπραγμάτευση για την Ελλάδα. Ο Έλληνας πρωθυπουργός απέκλεισε για μια ακόμη φορά τη λήψη πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων, αλλά τάχθηκε υπέρ των «μεταρρυθμίσεων».

Ο Πιερ Μοσκοβισί, ύστερα από επικοινωνία με τον πρόεδρο του Eurogroup Γερούν Ντέισελμπλουμ άνοιξε εκ νέου το «παράθυρο» για κατ’ αρχήν συμφωνία στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Δευτέρας, ενώ ο Πολ Τόμσεν για πρώτη φορά άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο το ΔΝΤ να «διορθώσει» τις εκτιμήσεις του για την πορεία της ελληνικής οικονομίας μόλις τεθούν στη διάθεσή του τα πλήρη στοιχεία για την εξέλιξη του πρωτογενούς πλεονάσματος κατά το 2016.

Κυβερνητικές πηγές, με τις οποίες συνομίλησε η «Ν», υποστήριζαν χθες ότι υπάρχει ακόμη το περιθώριο για «σημαντική πρόοδο» μέχρι το Eurogroup της Δευτέρας. Δεν απέκλειαν μάλιστα το ενδεχόμενο, στα λίγα 24ωρα που απομένουν να υπάρξουν και άλλες κρίσιμες συναντήσεις οι οποίες θα προγραμματιστούν «την τελευταία στιγμή». Το αισιόδοξο σενάριο σε αυτή τη φάση προβλέπει τα εξής:

• Μέχρι τη Δευτέρα όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να έχουν καταλήξει στα βασικά σημεία της συμφωνίας, γεγονός που θα επιτρέψει στους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης να καταλήξουν σε μια κοινή δήλωση όπου θα αποτυπώνεται σημαντική «πρόοδος». Στα βασικά σημεία της συμφωνίας περιλαμβάνονται η εκπλήρωση των προϋποθέσεων για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, η λήψη απόφασης για τους στόχους που θα πρέπει να εκπληρώσει η Ελλάδα όσον αφορά τα πρωτογενή πλεονάσματα (σ.σ.: θα πρέπει να αποφασιστεί ουσιαστικά για πόσα χρόνια μετά το 2019 θα παραμείνει ο πήχης στο 3,5% του ΑΕΠ), αλλά και το ύψος των προληπτικών και των αντισταθμιστικών μέτρων που θα αποδεχτεί να περάσει η Ελλάδα από τη Βουλή. Στα βασικά σημεία περιλαμβάνονται επίσης οι προϋποθέσεις για τη συμμετοχή των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, αλλά και η «εξειδίκευση» των μεσοπρόθεσμων μέτρων για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους.
• Με τη «δήλωση προόδου» των υπουργών Οικονομικών (ή την πολιτική συμφωνία όπως την ονόμασε πρόσφατα ο Ευκλείδης Τσακαλώτος) ουσιαστικά θα ανοίξει ο δρόμος για την επιστροφή των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα με στόχο την επίτευξη συμφωνίας σε τεχνικό επίπεδο (stuff level agreement). Σε αυτή τη φάση θα πρέπει να κλείσουν τα προαπαιτούμενα της β’ αξιολόγησης που παραμένουν ανοικτά (με κυριότερα τα εργασιακά, τα ενεργειακά αλλά και το δημοσιονομικό κενό του 2018). Η ολοκλήρωση της συμφωνίας θα επιτευχθεί με τη νομοθέτηση από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης τόσο των «προαπαιτούμενων» όσο και των προληπτικών μέτρων που θα συμφωνηθούν για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων μετά το 2018.
• Μετά την ολοκλήρωση της τεχνικής συμφωνίας αλλά και την ψήφιση των μέτρων από την ελληνική Βουλή, θα εκκρεμεί να μπει και η «βούλα» του Eurogroup, ενδεχομένως και σε μια έκτακτη συνεδρίαση πριν από την προγραμματισμένη σύνοδο της 20ής Μαρτίου. Παραμένει ως στόχος η τελική συμφωνία να έχει κλείσει και τυπικά πριν από τη συνεδρίαση της ΕΚΤ, όπου και θα συζητηθεί -εφόσον όλα έχουν κυλήσει βάσει του αισιόδοξου σεναρίου- η συμμετοχή της Ελλάδας στο QE.

Οι δηλώσεις Τσίπρα

Στον εισαγωγικό διάλογο με τον Γάλλο επίτροπο Πιερ Μοσκοβισί, ο Έλληνας πρωθυπουργός υποστήριξε ότι «το μήνυμα που πρέπει να σταλεί είναι: φτάνει πια με τη λιτότητα, καθώς μια συζήτηση σχετικά με τη λήψη νέων μέτρων, ακόμη και ενός ευρώ, θα μπορούσε να είναι καταστροφική με δεδομένες τις οικονομικές επιδόσεις της Ελλάδας». Βέβαια, μπορεί ο κ. Τσίπρας να επέμεινε στη γραμμή «όχι νέα μέτρα», ωστόσο άφησε ορθάνοικτο το ενδεχόμενο μεταρρυθμίσεων, λέγοντας: «Μπορούμε να συζητήσουμε για μεταρρυθμίσεις, δομικές μεταρρυθμίσεις. Μπορούμε να συζητήσουμε για ένα μίγμα πολιτικών αλλά με μηδενικό δημοσιονομικό αντίκτυπο. Δεν χρειαζόμαστε περισσότερο φορτίο αλλά περισσότερη ανακούφιση στη φορολογία και ουσιαστική ελάφρυνση του χρέους».

Πίσω από τις δηλώσεις του πρωθυπουργού, ο οποίος αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη να συγκροτηθεί «μέτωπο λογικής», κρύβονται οι διαπραγματεύσεις που γίνονται στο παρασκήνιο για τον «διπλό κόφτη»: τον «κακό», ο οποίος θα περιλαμβάνει τα νέα δημοσιονομικά μέτρα σε περίπτωση αποκλίσεων από τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος στο επίπεδο του 3,5%, αλλά και τον «καλό», ο οποίος θα κόβει φόρους στην περίπτωση που οι δημοσιονομικές επιδόσεις ξεπεράσουν τις προβλέψεις.

Στον διπλό «κόφτη» μπορεί να… χωρέσει και η μείωση του αφορολόγητου που θέλει το ΔΝΤ, αλλά και η προοπτική μειώσεων των επιβαρύνσεων σε κρίσιμους τομείς της φορολογίας όπως είναι ο ΕΝΦΙΑ ή ο ΦΠΑ. Ουσιαστικά, τα φορολογικά μέτρα θα παρουσιαστούν ως «μεταρρυθμίσεις» καθώς η Ελλάδα θα έχει ένα χρονικό περιθώριο δύο ετών για να εξασφαλίσει έσοδα από εναλλακτικές πηγές (π.χ. περιορισμό της φοροδιαφυγής, τόνωση της ανάπτυξης κ.λπ.) και έτσι να δημιουργήσει τον «δημοσιονομικό χώρο» για τη μείωση των φορολογικών συντελεστών.

Οι δηλώσεις Μοσκοβισί

«Είμαστε σε μια σημαντική στιγμή. Θα έχουμε σε πολύ λίγες μέρες, στις 20 Φεβρουαρίου, ένα πολύ σημαντικό Eurogroup, που θα μπορούσε να θέσει τις παραμέτρους μίας συμφωνίας για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Πιστεύω ότι απαιτούνται κάποιες προσπάθειες από όλες τις πλευρές. Με λίγες προσπάθειες μπορούμε να τα καταφέρουμε και πρέπει να τα καταφέρουμε» τόνισε από την πλευρά του ο Γάλλος επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων.

Πριν γίνει η συγκεκριμένη δήλωση, με την οποία αναπτερώθηκαν οι ελπίδες για «κάτι θετικό» στο επικείμενο Eurogroup, κοινοτικές πηγές επιβεβαίωσαν ότι υπήρξε συνομιλία Μοσκοβισί-Ντέισελμπλουμ. Αντικείμενο της συνομιλίας οι αρνητικές προχθεσινές δηλώσεις του επικεφαλής του Eurogroup, ο οποίος ουσιαστικά απέκλεισε το ενδεχόμενο συμφωνίας τη Δευτέρα. Μετά την επικοινωνία, ο κ. Ντέισελμπλουμ ουσιαστικά ανασκεύασε αφήνοντας πλέον ανοικτό το ενδεχόμενο θετικών εξελίξεων.

Ο κ. Μοσκοβισί υπεραμύνθηκε των εκτιμήσεων της Κομισιόν για την πορεία της ελληνικής οικονομίας: «Όποιες και αν είναι οι αποφάσεις τώρα, αυτές θα πρέπει να βασίζονται στα πραγματικά νούμερα και οι πραγματικοί αριθμοί είναι εκείνοι που εντάσσονται στις δικές μας προβλέψεις» τόνισε ο Γάλλος επίτροπος στέλνοντας ουσιαστικά μήνυμα στο ΔΝΤ. Να σημειωθεί ότι η Κομισιόν εκτιμά το πρωτογενές πλεόνασμα της Ελλάδας για το 2016 στο 2% (σ.σ.: ο Έλληνας πρωθυπουργός άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο για ακόμη καλύτερη επίδοση), ενώ το ΔΝΤ κατεβάζει τον πήχη στο 0,9%.

Ο κ. Μοσκοβισί ζήτησε πάντως περισσότερες μεταρρυθμίσεις από την Ελλάδα: «Πρέπει να υπάρξει μια ισορροπημένη δέσμη μεταρρυθμίσεων, ώστε η ελληνική οικονομία να γίνει ακόμη πιο ανταγωνιστική, ώστε να είναι ελκυστική για ξένες επενδύσεις, ώστε να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη. Διότι η εμπιστοσύνη είναι το σημείο-κλειδί, εάν θέλουμε να διατηρήσουμε αυτούς τους αριθμούς. Πρέπει, λοιπόν, να βρούμε τη σωστή ισορροπία μεταξύ της δημοσιονομικής ισορροπίας που είναι επιτεύξιμη με αυτά τα αποτελέσματα και των προσπαθειών που πρέπει να καταβληθούν, έτσι ώστε να σταματήσει αυτή η κατάσταση και να βρούμε μέτρα επ’ ωφελεία των ανέργων. Αυτό που εμείς θέλουμε είναι να έχουμε στις τάξεις μας μία Ελλάδα με θέσεις εργασίας, με ανάπτυξη, στην καρδιά της Ευρωζώνης».

Οι δηλώσεις Τόμσεν

Το ΔΝΤ εμφανιζόταν μέχρι τώρα άκαμπτο στις εκτιμήσεις του για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και πολύ πιο απαισιόδοξο συγκριτικά και με την ελληνική κυβέρνηση και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Χθες ο Πολ Τόμσεν, με δηλώσεις του στη «Handelsblatt», άφησε για πρώτη φορά ανοικτό το ενδεχόμενο αναθεώρησης των εκτιμήσεων «εάν αποδειχθεί ότι η πρόβλεψή μας υπήρξε πολύ απαισιόδοξη» όπως είπε χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα, πάντως, με ελληνικές κυβερνητικές πηγές που κλήθηκαν από τη «Ν» να σχολιάσουν τις δηλώσεις Τόμσεν, αυτό που δεν προσδιόρισε το υψηλόβαθμο στέλεχος του ΔΝΤ είναι ο χρόνος κατά τον οποίο θα μπορούσε να γίνει αυτή η αναθεώρηση των εκτιμήσεων. Επισήμως, το πρωτογενές πλεόνασμα θα αποκτήσει «επίσημο» χαρακτήρα μόλις επικυρωθεί από τη Eurostat, κάτι που είναι προγραμματισμένο να συμβεί στις 21 Απριλίου.