Τι δηλητηριάζει το επενδυτικό κλίμα

Από την έντυπη έκδοση

Του Γιάννη Κανουπάκη
[email protected]

Η διατήρηση των αβεβαιοτήτων, σε συνδυασμό με την καθυστέρηση της αξιολόγησης, αλλά και τη δημιουργία εντυπώσεων ότι καταστροφικά αποτελέσματα δεν έχουν αποκλειστεί ως ενδεχόμενα επιδρούν αρνητικά στο ΑΕΠ, δηλητηριάζουν το επενδυτικό κλίμα και εμποδίζουν την πορεία της οικονομίας.

Οι προβλέψεις του ΙΟΒΕ για το 2017, μαζί με τις εκτιμήσεις για το κλείσιμο του 2016, όπως παρουσιάζονται στην τελευταία τριμηνιαία οικονομική έκθεσή του για το έτος που πέρασε, συνθέτουν μια γενικά ασαφή εικόνα για το εγγύς μέλλον. Ασφαλώς η άποψη των αναλυτών ότι η μεγέθυνση της ελληνικής οικονομίας, το τρέχον έτος, θα κινηθεί μεταξύ 1,5% και 1,8% απέχει πολύ από τον στόχο του προγράμματος, που είναι στο 2,7%.

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Τάκης Αθανασόπουλος υπογραμμίζει ότι η εμμονή του προσανατολισμού μας στην αξιολόγηση αποσπά την προσοχή από μέτρα απελευθέρωσης της επιχειρηματικότητας, καταπολέμησης της διαφθοράς και προώθησης της ανάπτυξης. Ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, παρότι σημειώνει με νόημα ότι «η ελληνική οικονομία έχει σφυγμό» λόγω της καλής πορείας συγκεκριμένων κλάδων, προσθέτει μία ακόμη αρνητική παράμετρο στο όλο προβληματικό τοπίο της καθυστέρησης. Τις απρόβλεπτες διεθνείς εξελίξεις (Brexit, νέα πολιτική ΗΠΑ κ.λπ.), γεγονός που πιέζει την Ελλάδα να είναι πάση θυσία εντός του παιχνιδιού, εν όψει της νομοτελειακής αντίδρασης της Ε.Ε., που θα κινηθεί προς την εμβάθυνση κοινών πολιτικών και την επιτάχυνση της ενοποίησης (όπως στα δημοσιονομικά και τραπεζικά).

Καθυστερήσεις και προκλήσεις

Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα του ΙΟΒΕ, η γενική εικόνα σήμερα περιγράφεται ως εξής:

• To 2016 σημειώθηκε σταθεροποίηση της οικονομίας (μάκρο, δημοσιονομικά, επιμέρους δείκτες) σε σχέση με το 2015. Παραμένουν σημαντικές αβεβαιότητες ως προς την αξιολόγηση, το δημόσιο χρέος, τη μεταρρυθμιστική δυναμική και τη συνολική εξέλιξη του προγράμματος. Αναμένεται μεγέθυνση της οικονομίας το 2017, μάλλον στην περιοχή 1,5%-2%, οπότε ο στόχος του 2,7% είναι δύσκολο να επιτευχθεί καθώς έχει υπάρξει καθυστέρηση και υποτίμηση της ανόδου εισαγωγών. Ζητούμενο, λοιπόν, είναι αν δημιουργούνται οι συνθήκες για μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη.
• Όσον αφορά τις προοπτικές, ανακύπτει το ερώτημα αν είναι διατηρήσιμη η βελτίωση στα «δίδυμα ελλείμματα». Στον εξωτερικό τομέα η ανάπτυξη θα προσελκύσει εισαγωγές, συνεπώς απαιτείται μεγαλύτερη δυναμική των εξαγωγών (αγαθών και υπηρεσιών). Στα δημοσιονομικά πρέπει να υπάρξει ένα μίγμα φορολογίας και δαπανών, ήτοι απαιτείται εξορθολογισμός με λιγότερο περίπλοκο φορολογικό σύστημα προς τον σκοπό της πιο αναπτυξιακής φορολόγησης.
• Το κόστος της καθυστέρησης, στο μεταξύ, πληρώνουν τα φτωχότερα και πλέον αδύναμα στρώματα, ενώ παίζει αρνητικό ρόλο στις σημαντικές επενδύσεις σε φυσικό κεφάλαιο (π.χ. πανεπιστήμια).

Οι προβλέψεις για 2016-2017

Πιο αναλυτικά, σε σχέση με τις επιδόσεις του 2016 ο επιστημονικός σύμβουλος του ΙΟΒΕ, Άγγελος Τσακανίκας, δίνει έμφαση στο ότι υπάρχει μεγέθυνση του ΑΕΠ στο +0,4% - στο τελευταίο τρίμηνο του περασμένου έτους η άνοδος του ΑΕΠ ήταν ηπιότερη από το τρίτο τρίμηνο. Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2016 ήταν στο 1%, η περιστολή της δημόσιας στο -0,5%, η αύξηση των επενδύσεων στο 7%, οι εξαγωγές στο -0,7%, ενώ καταγράφεται ταχύτερη αύξηση των εισαγωγών στο 2,5%-3%. Η ανεργία, εξάλλου, διαμορφώνεται στο 23,4%.

Για το 2017 το ΙΟΒΕ βλέπει νέα υποχώρηση της ανεργίας με χαμηλότερο ρυθμό, αύξηση της απασχόλησης σε εξωστρεφείς κλάδους (Μεταποίηση, Τουρισμός), κάνει λόγο, δε, για τονωτική επίδραση των επερχόμενων διαρθρωτικών αλλαγών στην αγορά εργασίας και για συνέχιση-μικρή ενίσχυση της συμβολής του δημόσιου τομέα, κυρίως μέσω προσωρινής απασχόλησης με προγράμματα ΟΑΕΔ.

Συνολικά, πάντως, υπολογίζει ότι θα επέλθει πτώση της ανεργίας κατά περίπου μια ποσοστιαία μονάδα (στο 22,3%). Παράλληλα, εκτιμά ότι θα υπάρξουν πιέσεις νέων μέτρων από 1/1/2017 (άμεσης-έμμεσης φορολογίας) στην ιδιωτική κατανάλωση και την απασχόληση στο λιανικό εμπόριο. Επίσης διαβλέπει αλλαγή τάσης στις τιμές ύστερα από 4 έτη λόγω της ανόδου της τιμής του πετρελαίου και της αύξησης των υφιστάμενων έμμεσων φόρων και της επιβολής νέων. Προσδιορίζει έτσι τον πληθωρισμό στο 1,3% για το φετινό 12μηνο.