Η θέση της στήλης είναι πως όπως σε φάσεις μεσοπρόθεσμης καθόδου υπάρχουν ανοδικά ράλι για τα «κοροΐδα», έτσι μπορεί να λειτουργήσουν και περιστασιακές βουτιές, κατά την ανάπτυξη ανοδικών κινήσεων μεσοπρόθεσμου χαρακτήρα. Δεν περιμένουμε να κλείσει ο μήνας με αλυσίδα πτωτικών συνόδων.
Του Κώστα Ιωαννίδη
Η θέση της στήλης είναι πως όπως σε φάσεις μεσοπρόθεσμης καθόδου υπάρχουν ανοδικά ράλι για τα «κοροΐδα», έτσι μπορεί να λειτουργήσουν και περιστασιακές βουτιές, κατά την ανάπτυξη ανοδικών κινήσεων μεσοπρόθεσμου χαρακτήρα. Δεν περιμένουμε να κλείσει ο μήνας με αλυσίδα πτωτικών συνόδων. Η βουτιά χθες, έφερε ελάττωση όγκων. Αυτό αποτελεί μια θετικότατη λεπτομέρεια με βάση τους εμπειρικούς κανόνες που ισχύουν στις αγορές. Διότι αν η κάθοδος εμφάνιζε όγκους ισοδύναμους με της προηγούμενες τρεις συνόδους θα είχαμε ακαριαία μετατροπή της ανοδικής ορμής που έφερε το πέρασμα στα επίπεδα προ του Brexit σε καθοδική. Δεν θα ήταν διόρθωση για αφομοίωση των τιμών που κατακτήθηκαν πρόσφατα.
Οι έξι ανοδικές συνεδριάσεις ήταν αρκετές όχι μόνο να διασπαστεί ο εκθετικός ΚΜΟ 200 ημερών και να καλυφθούν όλες οι απώλειες μετά το "Brexit" (617.69 μονάδες) αλλά το κλείσιμο της Τετάρτης έδωσε στο Γενικό Δείκτη θετικό πρόσημο για το έτος.
Η στάση των επενδυτών έχει αλλάξει από προσδοκίες για επίτευξη συμφωνίας για την δεύτερη αξιολόγηση και λήψη των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος. Αυτό θα φανεί όσο πλησιάζει η μέρα σύγκλησης του Eurogroup στις 5/12. Έγινε ορατή η αλλαγή αρχικά στις συναλλαγές στα Ελληνικά ομόλογα και στις τελευταίες συνεδριάσεις στην ελληνική αγορά μετοχών. Αν η συμφωνία συνοδευτεί και από ένα αριθμό μέτρων για το τέλος του προγράμματος και συζητηθούν οι στόχοι των πρωτογενών πλεονασμάτων, τότε θα έρθει πιο κοντά η συμφωνία με το ΔΝΤ, αλλά και η πιθανολογούμενη απόφαση της ΕΚΤ για ένταξη των Ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, QE. Αν επαληθευτεί αυτό το σενάριο, το ΧΑ θα αναμετρηθεί με το υψηλό τρέχοντος έτους στις 659 μονάδες αλλά δεν αποκλείεται να προσπαθήσει για υψηλότερα επίπεδα.
Αυτό είναι το ιδανικό για την αγορά μας, αλλά σπάνια το ιδανικό είναι η επιλογή της πραγματικότητας, που θα αρχίσει να ξεκαθαρίζει μετά το πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου. Στην προτελευταία σύνοδο της εβδομάδας η δυναμική δικαίωσε την εμφάνιση του discount στα ΣΜΕ των παραγώγων την Τετάρτη. Για τη σειρά Δεκεμβρίου διακινήθηκαν 1066 ΣΜΕ και δείκτης έκλεισε στις 1684,31 μονάδες ενώ η τιμή εκκαθάρισης του ΣΜΕ Δεκεμβρίου ορίστηκε στις 1687,50. Η προ-πορεία των ΣΜΕ ελαφρά λιγότερο των 3,25 μονάδων υποδηλώνει ευοίωνες προσδοκίες τη μέρα που η πτώση δικαίωσε τις δυσοίωνες της προηγούμενης συνόδου.
Η θέση μας από χθες έχει εκφραστεί μέσα από τις προβλέψεις μέσω στατιστικής προσέγγισης για τον 25άρη. Ήταν μετά τα χθεσινά όντως οροφή, η ζώνη μεταξύ 1723 και 1715 μονάδων, τριπλά επιβεβαιωμένη φέτος. Μάλιστα μετά από την πρόσκρουση, στο παρελθόν, η διόρθωση ακόμα και κατά 150 μονάδες δεν μπορούσε να αποκλειστεί. Χθες κρίθηκε η σκληρότητά της, αφού αποκλείστηκε η πιθανότητα να εμφανιστεί τάση συσσώρευσης, και εμφανίστηκε υπολογίσιμη πτώση, μπορεί να αναπτυχθεί μέσα σε δυο ή τρεις συνεδρίες. Δεν αποκλείεται όμως να έχουμε σήμερα συσσώρευση χωρίς να περάσει ο ΓΔ στη διακεκαυμένη ζώνη των 610 μονάδων που είναι στη μέση δυο στατιστικά υπολογισμένων στηρίξεών του στις 605 και στις 617 μονάδες.
Η επίδραση της δυναμικής της περασμένης μέρας
ΗΠΑ
Αργία
Κλειστή έμεινε χθες η Wall Street, λόγω της αργίας της «Ημέρας των Ευχαριστιών».
Σήμερα, θα υπάρξει ημι-συνεδρίαση, καθώς οι διαπραγματεύσεις των μετοχών θα ολοκληρωθούν στις 20.00 (ώρα Ελλάδος).
ΕΥΡΩΠΗ
Οριακά ανοδικά τερμάτισαν στη συνεδρίαση της Πέμπτης τα κυριότερα χρηματιστήρια στην Ευρώπη, εν μέσω τόσο των μακροοικονομικών μεγεθών της Ευρωζώνης, όσο και των προοπτικών αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων. Συγκεκριμένα, o πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 ενισχύθηκε κατά 0,23% στις 341,56 μονάδες, ενώ ο βρετανικός FTSE 100 κατέγραψε άνοδο κατά 0,17% στις 6.829 μονάδες και ο γερμανικός DAX σημείωσε κέρδη κατά 0,25% στις 10.689 μονάδες. Ο γαλλικός CAC 40 κινήθηκε ανοδικά κατά 0,29% στις 4.542 μονάδες, ενώ στην περιφέρεια, ο ισπανικός ΙΒΕΧ 35 αυξήθηκε κατά 0,34% στις 8.657 μονάδες και ο ιταλικός FTSE MIB υποχώρησε κατά 0,19% στις 16.500 μονάδες.
Στο ταμπλό, η μετοχή της Thyssenkrupp εμφάνισε οριακή πτώση κατά 0,09% εξαιτίας των αδύναμων οικονομικών μεγεθών του γ’ τριμήνου. Από την πλευρά της, η Rio Tinto κινήθηκε σταθεροποιητικά (+0,11%), στον απόηχο του σχεδίου αύξησης των ταμειακών ροών κατά 5 δισ. δολάρια την επόμενη πενταετία.
Οι επενδυτές αποτιμούν σχεδόν στο 100% την πιθανότητα αύξησης των επιτοκίων της Federal Reserve στη συνεδρίαση της 14ης Δεκεμβρίου, αναμένοντας μάλιστα, και νέες αυξήσεις κατά τη διάρκεια του 2017. «Το momentum προβλέπει 2 - 3 αυξήσεις επιτοκίων εντός του επόμενου έτους» εκτιμά ενδεικτικά, η HIS Markit. Σημειώνεται ότι το επιτόκιο της Fed βρίσκεται αυτή τη στιγμή, στο εύρος 0,25% - 0,50%.
Στην αγορά εμπορευμάτων (commodities), τα συμβόλαια WTI παραμένουν αμετάβλητα στα 47,96 δολάρια, ενώ τα συμβόλαια Brent σημειώνουν οριακές απώλειες κατά 0,04% στα 48,93 δολάρια. Η τιμή του χρυσού παράλληλα, καταγράφει πτώση κατά 0,30% στα 1.185,80 δολάρια.
Στην αγορά συναλλάγματος, η αξία της στερλίνας αυξάνεται οριακά κατά 0,07% στα 1,2445 δολάρια, ενώ το ευρώ σημειώνει κέρδη κατά 0,09% στα 1,0565 δολάρια. Από την πλευρά του, το ιαπωνικό νόμισμα κινείται πτωτικά κατά 0,66% στα 113,24 γεν/δολάριο.
Στην Ιαπωνία, ο δείκτης Nikkei ενισχύθηκε κατά 0,94% στις 18.333 μονάδες, με τον δείκτη Topix να σημειώνει κέρδη κατά 0,86% στις 1.459 μονάδες. Στην Κίνα, το χρηματιστήριο της Σαγκάη κατέγραψε οριακή άνοδο κατά 0,01% στις 3.241 μονάδες, ενώ το χρηματιστήριο της Σένζεν υποχώρησε κατά 0,11% στις 548,85 μονάδες.
Στα οικονομικά νέα της ημέρας, αυξημένη αβεβαιότητα για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας λόγω των πολιτικών προκλήσεων - μεταξύ των οποίων και της εκλογής Τραμπ στις ΗΠΑ «βλέπει» η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). «Στο προσεχές μέλλον, είναι αρκετά πιθανό να αυξηθεί η μεταβλητότητα, γεγονός που συντηρεί σε υψηλά επίπεδα τον κίνδυνο μίας βίαιης και αιφνίδιας διόρθωσης» τονίζει μεταξύ άλλων, η κεντρική τράπεζα.
Στη Γερμανία παράλληλα, επιβράδυνση εμφάνισε στο γ’ τρίμηνο του 2016 ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας, εξαιτίας της πτώσης των εξαγωγών και της συρρίκνωσης των επενδύσεων. Το ΑΕΠ της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας αυξήθηκε μόλις κατά 0,2% έναντι του β’ τριμήνου του 2016 και κατά 0,8% έναντι του γ’ τριμήνου του 2015.
Την ίδια ώρα, αμετάβλητο παρέμεινε τον Νοέμβριο το επιχειρηματικό κλίμα στη Γαλλία, καθώς ο δείκτης εμπιστοσύνης διατηρήθηκε στις 102 μονάδες. Από την πλευρά του, ο κλάδος της μεταποίησης αυξήθηκε κατά 1 μονάδα στις 103 μονάδες, επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις των αναλυτών.
Στην Ισπανία συγχρόνως, επιβράδυνση εμφάνισε στο γ’ τρίμηνο του 2016 ο ρυθμός ανάπτυξης στην Ισπανία, λόγω των μειωμένων καταναλωτικών δαπανών και της συγκράτησης των επενδύσεων. Η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης σημείωσε ανάπτυξη κατά 0,7% έναντι του β’ τριμήνου του 2016 και κατά 3,2% έναντι του γ’ τριμήνου του 2015.
Στα εταιρικά νέα τέλος, πτώση κατά 4% εμφάνισαν στο 12μηνο Οκτωβρίου 2015 - Σεπτεμβρίου 2016 τα καθαρά κέρδη της Thyssenkrupp, καθώς διαμορφώθηκαν σε 296 εκατ. ευρώ έναντι 309 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2015. Οι αναλυτές της The Wall Street Journal ανέμεναν αύξηση σε 364 εκατ. ευρώ.
ΧΑ
Στην σύνοδο της Πέμπτης 24/11 οι θεσμικοί, με συναλλακτικό ενδιαφέρον που ήταν σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα για τα δεδομένα της εβδομάδας ο τζίρος βούλιαξε στα 43,071 εκατ. ευρώ. Ήταν λίγο περισσότερος από το 55% της προηγούμενης μέρας, με πάνω από 3,4 εκατ. αξία συναλλαγών σε πακέτα. Η άνοδος του ΓΔ εμποδίστηκε από τις απώλειες των περισσότερων κλαδικών δεικτών και των περισσότερων blue chip. Εκτός των απωλειών των τραπεζικών μετοχών, ξεχώρισαν για τις απώλειες οι ΑΡΑΙΓ -2,70% και της ΕΛΛΑΚΤΩΡ από την πλευρά των blue chip και οδηγός ήταν οι μετοχές του Τραπεζικού κλάδου. ΑΛΦΑ -4,79%, ΕΤΕ -5,26%, ΕΥΡΩΒ -5,61% και ΠΕΙΡ -5,77%. Έγιναν κινήσεις που οδήγησαν τον ΓΔ σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα από χθες. Από τους υπόλοιπους βασικούς δείκτες, εκτός των πολύ μεγάλων απωλειών του Τραπεζικού κλάδου που επιβάρυναν τον 25άρη, ο FTSEM εμφάνισε μεγάλα κέρδη ενδοσυνεδριακά και έκλεισε με άνοδο πάνω από 0,30%. Το επίτευγμα της μέρας ήταν η διατήρηση του μέσου όρου πάνω από τις 622 μονάδες και δεν πλησίασε για καλά το τεχνικής σημασίας όριο των 617 μονάδων.
Η εισαγωγή εντολών από την προσυνεδρίαση προκάλεσε στο άνοιγμα πτώση σε όλους τους δείκτες που ήταν τελικά μέγιστο μέρας ή πολύ κοντά στο μέγιστο που εμφανίστηκε στο πρώτο λεπτό. Λίγο μετά το άνοιγμα οι πιέσεις στις Τράπεζες ήταν αυτές που παρέσυραν το γενικό δείκτη και τον 25άρη στην εγγραφή του ελάχιστου ημέρας μετά από 72 λεπτά διαπραγμάτευσης. Αυτό για τον γενικό δείκτη ορίστηκε στις 622,02 από 626,57 μονάδες, με μεταβολή -1,63%. Στον 25άρη το ελάχιστο ορίστηκε στις 1678,38 από 1697,96 μονάδες. Κατόπιν όμως, με τον τραπεζικό δείκτη να έχει χτυπήσει τιμές λίγο πάνω από τις 798,5 μονάδες (-4,79%), τρεις φορές σε λίγα λεπτά, ξεκίνησε μετά τις 11:48 μια άνοδος σταθερής κλίσης που τον έφερε ως τις 823,14 μονάδες (-1,89%) με μέγιστο μέρας τις 833,95 από 851,06 χθες. Τότε και οι βασικοί δείκτες της αγοράς έγραψαν το μέγιστο δεύτερου μέρους, στις 15:55. Ο ΓΔ είχε μέγιστο στις 631,81 από 634,28 και ο 25άρης στις 1710,82 από 1721,05 μονάδες. Η διαπραγμάτευση εξαρτήθηκε από τις Τράπεζες που κινήθηκαν διαρκώς καθοδικά και μόνιμα σε αρνητικό πεδίο, εκτός ενός διαλλείματος με άνοδο όπου εμφανίστηκε μείωση των απωλειών από 11:45 ως 15:55.
Με πτωτικό αποτέλεσμα η συνεισφορά των δημοπρασιών, όπως φαίνεται στο ημερήσιο διάγραμμά του ΓΔ. Η αγορά φάνηκε έτοιμη να διατηρηθεί πάνω από τα επίπεδα των 617 μονάδων. Η στατιστική εικόνα στο ΧΑ άλλαξε πολύ, όπως προκύπτει από το πλήθος των ανοδικών (4 από 12) blue chip έναντι των καθοδικών (20 από 12) με ένα τον ΟΛΠ αμετάβλητο. Στις 40 μετοχές της κατάταξης με το μεγαλύτερο τζίρο μέρας, είχαν άνοδο οι 7 από 23 την προηγούμενη σύνοδο, και 5 από 1 ήταν αμετάβλητες. Άρα, οι 28 από 16 την Τετάρτη ήταν πτωτικές. Στα 43,071 από 76,472 εκατ. ευρώ του συνολικού τζίρου, τα 26,18 από 36,75 κατευθυνθήκαν στα τραπεζικά blue chip. Η υπερ-συγκέντρωση του ενδιαφέροντος ανέβηκε πολύ από τα επίπεδα της προηγούμενης συνόδου, αφού οι τράπεζες αποτελούν σήμερα το 60,78% από 48,06% του συνολικού τζίρου.
Οι Ευρωπαϊκές μετοχές, σήμερα εμφάνισαν νευρική έναρξη, και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε ανοδική τάση. Ήταν μέρα που η διάθεση για ανάληψη ρίσκου εξαρτήθηκε από τις προσδοκίες για την τάση στην Wall Street η οποία ήταν σε αργία. Έτσι την ώρα που έκλεινε το ΧΑ, ο DΑΧ είχε μεταβολή +0,27%, ο CAC είχε μεταβολή +0,21%, με τον FTSE100 με μεταβολή +0,08%.
Στο ΧΑ ο ΓΔ οδηγήθηκε χαμηλότερα -1,41% και έφθασε στις 623,63 από 632,52 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1682,02 από 1715,33 με μεταβολή -1,94%. Οι δημοπρασίες επέφεραν αλλαγή κατά 0,3 μονάδες χαμηλότερα στον ΓΔ και κατά 2,5 μονάδες στον 25άρη, κλείνοντας τους πιο κοντά στο ελάχιστο της ημερήσιας διακύμανσης που ορίστηκε πολλές ώρες πριν τις δημοπρασίες.
Με κέρδη έκλεισαν οι εταιρίες Μέσων Ενημέρωσης +8,86% από -5,95%, στα Προσωπικά Οικιακά Είδη +0,87% από +2,69%, Χημικών +0,50% από -0,50% από 0,00%, ο FTSEM +0,34% από +1,71% και Τεχνολογίας +0,06% από -0,54%. Στον αντίποδα με απώλειες εμφανίστηκαν οι εταιρίες Τραπεζών -5,23% από -0,51%, Χρ/μικών Υπηρεσιών -2,03% από +2,11%, ο 25άρης -1,94% από -0,06%, Κοινής Ωφέλειας -1,48% από -1,67%, ο ΓΔ -1,41% από +0,21%, Κατασκευές Υλικά -1,11% από +0,72%, Πρώτων Υλών -1,01% από -1,33%, Τηλεπικοινωνιών -0,93% από +1,42%, Ταξίδια Αναψυχή -0,85% από +0,44%, Εμπορίου -0,67% από +2,16%, Πετρελαίου Αερίου -0,57% από -1,73%, Ακίνητης Περιουσίας -0,40% από +0,18%, Βιομηχανικών Προϊόντων -0,32% από +0,19% και Τροφίμων Ποτών -0,11% από -1,23%. Χωρίς μεταβολή εμφανίστηκαν οι εταιρίες των Ασφαλειών 0,00% από 0,00%, και Υγείας 0,00% από 0,00%.
Για να συμβούν τα παραπάνω ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 43,071 από 76,472 εκατ. ευρώ και οι συναλλαγές με πακέτα είχαν αξία 3,436 από 10,558 εκατ. ευρώ. Στις μετοχές του 25άρη χωρίς να ληφθούν υπόψη τα πακέτα κατευθύνθηκαν 37,864 από 62,104 εκατ. ευρώ και στου FTSEM 1,084 από 2,179 εκατ. ευρώ. Η κεφαλαιοποίηση του ΧΑ οδηγήθηκε στα 44,090 από 44,705 δις ευρώ και ο συνολικός όγκος διαμορφώθηκε στα 87,639 από 145,444 εκατ. τεμάχια. Το πλήθος των ανοδικών ανήλθε σε 31 από 55 των καθοδικών σε 61 από 47 και ο αριθμός των σταθερών διαμορφώθηκε σε 20 από 10.
Τεχνική ανάλυση - παράγωγα
Στην προτελευταία σύνοδο της εβδομάδας η δυναμική δικαίωσε την εμφάνιση του discount την Τετάρτη. Ο δείκτης άνοιξε με πτωτικό χάσμα και απώλειες -0,27%. Μετά από την εμφάνιση επίμονων πιέσεων στις Τράπεζες εμφανίστηκε στις 11:42 το ελάχιστο στις 1678,38 μονάδες και έγραψε μέγιστο στις 10:31 τις 1710,82 μονάδες με μεταβολή -0,26%. Το κλείσιμο ορίστηκε στις 1682,02 μονάδες. Ο τζίρος στα παράγωγα έπεσε στα 8,723 από 13,040 εκατ. ευρώ.
Για τη σειρά Δεκεμβρίου διακινήθηκαν 1066 ΣΜΕ με ανώτερο μέρας στις 1708,25 μονάδες και κατώτερο στις 1681,50. Εμφανίστηκε όγκος 8 από 137 ΣΜΕ για τη σειρά Ιανουαρίου. Ο δείκτης έκλεισε στις 1684,31 μονάδες και η τιμή εκκαθάρισης του ΣΜΕ Δεκεμβρίου ορίστηκε στις 1687,50 και της επόμενης σειράς στις 1688,25, με ανοικτά συμβόλαια για τη σειρά Δεκεμβρίου 9076 και για την πρώτη σειρά του 2017 στα 308. Η προ-πορεία των ΣΜΕ ελαφρά λιγότερο των 3,25 μονάδων υποδηλώνει ευοίωνες προσδοκίες.
«Με δεδομένο ότι αρκετοί Ξένοι Οίκοι κλείνουν βιβλία το τέλος Νοεμβρίου και ότι βρισκόμαστε σε ανοδική φάση που πολλές φορές είναι συνυφασμένη με ωραιοποίηση των αποτελεσμάτων, είναι πιθανόν να δούμε τα ψηλά της κίνησης πολύ σύντομα. Μετά θα περιμένουμε τα πολιτικά γεγονότα στο εξωτερικό με πρώτο το δημοψήφισμα στην Ιταλία, στις αρχές Δεκεμβρίου, αλλά και τις εξελίξεις στα χρονίζοντα δικά μας θέματα για να δούμε αν θα υπάρξει συνέχεια της κίνησης». επισημαίνει ο Κώστας Φέγγος της Versal ΑΕΠΕΥ.
Τεχνικά, το χθεσινό πισωγύρισμα ήταν από τους περισσότερους αναλυτές αναμενόμενο.
Για την περίπτωση του Γενικού Δείκτη, η πρώτη σημαντική στήριξη, που πρέπει να αντέξει για να διατηρηθεί το ανοδικό momentum, εντοπίζεται στις 620 - 615 μονάδες και η έσχατη στις 593 μονάδες (εκθετικός ΚΜΟ 200 ημερών).
Ο 25άρης (-1,94%) έχασε τη στήριξη στις 1698 μονάδες και απομένει η ισχυρότερη στις 1675. Ένα επίπεδο το οποίο αποτελεί διαγραμματικά επιβεβαίωση της προηγούμενης συσσώρευσης, ενώ παράλληλα είναι και το ελάχιστο -23% ως διόρθωση. Σε περίπτωση επιστροφής των αγοραστών, ζητούμενο παραμένουν κλεισίματα υψηλότερα των 1700 - 1723 μονάδων.
Παρατηρήσεις εγχώριων αναλυτών
Ο Βαγγέλης Σιούτης της Guardian Trust ΑΧΕΠΕΥ
Την τρίτη συνεχόμενη ανοδική εβδομάδα διανύει, προς το παρόν, η Ελληνική Χρηματιστηριακή Αγορά, που μετά από τέσσερις και πλέον μήνες συσσώρευσης και ταλαιπωρίας απέκτησε μία έντονη βραχυπρόθεσμη ανοδική τάση την οποία καλείται να υπερασπιστεί στις επόμενες συνεδριάσεις.
Οι έξι προηγούμενες ανοδικές συνεδριάσεις ήταν αρκετές όχι μόνο να διασπαστεί ο εκθετικός ΚΜΟ 200 ημερών και να καλυφθούν όλες οι απώλειες μετά το "Brexit" (617.69 μονάδες) ενώ το κλείσιμο της Τετάρτης έδωσε στο Γενικό Δείκτη θετικό πρόσημο για το έτος.
Οι προσδοκίες που έχουν καλλιεργηθεί ενόψει του Eurogroup στις 5/12 για επίτευξη συμφωνίας για την δεύτερη αξιολόγηση και λήψη των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, έχουν αλλάξει την στάση των επενδυτών, αρχικά απέναντι στα Ελληνικά ομόλογα και στις τελευταίες έξι - επτά συνεδριάσεις στην Αγορά μετοχών. Αν η όποια συμφωνία συνοδευτεί και από ένα αριθμό μέτρων για το τέλος του προγράμματος και συζητηθούν οι στόχοι των πρωτογενών πλεονασμάτων, τότε θα έρθει πιο κοντά η συμφωνία με το ΔΝΤ, αλλά και η θετική στάση της ΕΚΤ για ένταξη των Ελληνικών ομολόγων στο "QE".
Σε αυτό το σενάριο το Ελληνικό χρηματιστήριο θα μπορέσει να αναμετρηθεί με το υψηλό τρέχοντος έτους στις 659 μονάδες αλλά και να προσπαθήσει για υψηλότερα.
Όμως προς το παρόν η στάση του Βερολίνου, η αναχώρηση των Θεσμών χωρίς να κλείσουν αρκετά εκκρεμή ζητήματα και η ματαίωση, προς το παρόν, του "Washington Group" δείχνει ότι οι επενδυτές πρέπει να είναι επιφυλακτικοί και προσεκτικοί στις κινήσεις τους.
Να επαναλάβουμε ότι σε αντίστοιχο Eurogroup, την Άνοιξη του 2016, δεν έκλεισε οριστικά η πρώτη αξιολόγηση, αλλά το κλίμα συμβιβασμού και η προσδοκία επίτευξης συμφωνίας συνέβαλαν στο να συνεχιστεί η άνοδος του Γενικού Δείκτη στο Χ.Α.
Η σημερινή διόρθωση, αναμενόμενη μετά το σερί των ανοδικών συνεδριάσεων, δεν αλλάζει την ανοδική τάση με σημεία στήριξης τις 616 και τις 605 μονάδες για να μην χαθεί η τάση αυτή.
Οι διεθνείς αγορές κινούνται επίσης ανοδικά και ιδίως των ΗΠΑ καταγράφουν συνεχώς νέα υψηλά . Όμως σημαντικά γεγονότα όπως το δημοψήφισμα της Ιταλίας στις 4/12, η αλλαγή σκυτάλης στο Λευκό Οίκο και οι εκλογές που ακολουθούν σε Γαλλία και Ολλανδία καθιστούν τις αναταράξεις αναπόφευκτες.
Την επόμενη εβδομάδα συνεχίζονται οι ανακοινώσεις αποτελεσμάτων εννιαμήνου (ΕΧΑΕ 28/11 και ΑΛΦΑ 30/11) ενώ αναμένεται στις 29/11 η ανακοίνωση του ΑΕΠ τρίτου τριμήνου από την ΕΛΣΤΑΤ. 1/12 είναι η ημέρα εφαρμογής των αλλαγών από την εξαμηνιαία αναθεώρηση των δεικτών της MSCI. Το Euroworking Group της επόμενης Δευτέρας αναμένεται με ενδιαφέρον, για το αν συνεχίζει να υπάρχει κλίμα συναίνεσης που θα οδηγήσει στην εξεύρεση λύσης για την Χώρα μας.
Σήμερα
Οι Ασιατικές μετοχές κινήθηκαν ανοδικά σήμερα Παρασκευή, καθώς η αργία των Ευχαριστιών στις ΗΠΑ βοήθησε να φρενάρει η αδυσώπητη άνοδος του δολαρίου που συμβάλει στην εκροή κεφαλαίων από τις περισσότερες αναδυόμενες αγορές.
Ευρωπαϊκές αγορές, ωστόσο, είναι έτοιμη για ένα πιο ανιαρό ξεκίνημα. Οι spreadbetter στην πλατφόρμα της CMC Markets περιμένουνε ο FTSE της Βρετανίας 100 να ανοίξει +0,1% χαμηλότερα, και οι DAX της Γερμανίας και CAC 40 της Γαλλίας να ανοίξουν επίπεδοι.
Ο ευρύτερος δείκτης MSCI των μετοχών της Ασίας-Ειρηνικού εκτός Ιαπωνίας ανέβαινε 0,5%. Έχει προετοιμαστεί τερματισμό της εβδομάδας +1,7% ψηλότερα, τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία άνοδο σε δύο μήνες. Αλλά παραμένει κάτω -2,7% από το κλείσιμο της στις 8 Νοεμβρίου, πριν την εκλογική νίκη έκπληξη του Τραμπ. Οι υποσχέσεις της προεκλογικής του εκστρατείας περί προστατευτισμού θεωρούνται ευρέως ως αρνητικό δεδομένο για την περιοχή.
Ο δείκτης δολαρίου, που καταγράφει το δολάριο έναντι του καλαθιού των έξι μεγάλων παγκόσμιων τους συνομηλίκους, υποχώρησε 0,1% στο 101,60 την Παρασκευή, χαμηλότερα από την Πέμπτη που εμφάνισε το ανώτατο επίπεδο των 102,05, το υψηλότερο από τον Μάρτιο του 2003.
Οι προσδοκίες για τη νέα οικονομική πολιτική των ΗΠΑ έχουν προκαλέσει μια δραματική αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων, που είχαν σαν αποτέλεσμα το τράβηγμα κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές.
Η απόδοση στο διετές ομόλογο ΗΠΑ πήδηξε σε υψηλό 6-1 / 2-ετών του 1,17% σήμερα Παρασκευή 25/11. Ήταν σε 1,1506 τοις εκατό από 0540 GMT.
Η απόδοση του 10ετούς, το οποίο χτύπησε ένα υψηλό 16-μηνών του 2,417% αυτή την εβδομάδα, ήταν σήμερα στο 2,3915%. Η υποχώρηση του δολαρίου σήμερα ελάττωσε ελαφρά την πίεση σε άλλα νομίσματα, τα οποία έχουν καταρρεύσει αυτό το μήνα από τη δύναμή του.
Μετά από ένα υψηλό οκτώ μηνών νωρίτερα στη σύνοδο, το δολάριο ήταν σήμερα επίπεδο αγοράζοντας 113,35 γιεν. Ακόμα, είναι έτοιμη για ένα 2,2 τοις εκατό άλμα αυτή την εβδομάδα.
Ο Nikkei, που έφθασε νωρίτερα στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο, υποχώρησε για να κλείσει στο +0,26% πάνω από την Πέμπτη μόλις το δολάριο υποχώρησε. Ο δείκτης βρίσκεται σε καλό δρόμο για μια εβδομαδιαία άνοδο 2,1%, και είναι σχεδόν 6,9% πάνω από τις τιμές του πριν από τις εκλογές των ΗΠΑ.
Ειδήσεις από το εσωτερικό
Να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις και να αναλάβει την «ιδιοκτησία» του προγράμματος κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση ο Ρολφ Στράουχ, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Το πρόγραμμα θα είναι επιτυχημένο, μόνο εάν εκπληρωθούν τα παραπάνω δύο, συνέχισε στο ίδιο ύφος, μιλώντας στο κοινοτικό project «ADEMU». «Εμείς θα εκταμιεύουμε τις δόσεις, μόνο όταν η χώρα εφαρμόζει τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις και βάζει σε τάξη τα δημοσιονομικά της» τόνισε παράλληλα. Την ίδια ώρα, εξήρε τους ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης της Ελλάδας, εξηγώντας πως τα δάνεια του ESM διαθέτουν χαμηλά επιτόκια και μακρά ωρίμανση.
Φορολογικά έσοδα της τάξεως των 8,1 δισ. ευρώ θα πρέπει να εισπράξει το υπουργείο Οικονομικών μέσα στο τελευταίο δίμηνο του έτους προκειμένου να πετύχει τον αναθεωρημένο προς τα πάνω στόχο της φετινής χρονιάς. Μετά την κατάθεση του προϋπολογισμού για το 2017, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους προχώρησε σε σημαντικό ανέβασμα του «πήχη» όσον αφορά τα φορολογικά έσοδα της φετινής χρονιάς.
Η μίνι Σύνοδος για την Ελλάδα μπορεί να μην γίνει την Παρασκευή, ωστόσο, η Süddeutsche Zeitung που είχε αναφερθεί πρώτη στο θέμα επανέρχεται σήμερα, υποστηρίζοντας εμμέσως πλην σαφώς ότι δεν ισχύουν τα όσα διατείνεται το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών. Επιρρίπτει ευθύνες στον Γερμανό υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για μία «κατά το δοκούν διαχείριση των γεγονότων», όπως γράφει χαρακτηριστικά, κατηγορώντας τον ουσιαστικά ότι ψεύδεται και ότι η συνάντηση ήταν προγραμματισμένη να γίνει. Το ερώτημα βέβαια είναι γιατί δεν θα γίνει τελικά; Τι μεσολάβησε και εντέλει ματαιώθηκε;
Ευρωπαϊκοί θεσμοί και ΔΝΤ εξετάζουν περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, καθώς και αλλαγές στις ιδιωτικοποιήσεις, σύμφωνα με τον επικεφαλής του EurogroupΓερούν Ντέισελμπλουμ. Σε συνέντευξή του στο Bloomberg και εν όψει του Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, ο κ. Ντέισελμπλουμ δήλωσε ότι «αυτό που ακούω είναι πως οι συνομιλίες είναι πολύ εποικοδομητικές και σημειώνεται μεγάλη πρόοδος».
Για δικαιολογημένη αισιοδοξία έκανε λόγο ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί εν όψει τουEurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, τονίζοντας ότι χρειάζεται να υπάρξει ακόμα κάποια πρόοδος καθώς και ότι οι αναφορές που έχει για την πορεία των συζητήσεων στο θέμα της δεύτερης αξιολόγησης είναι θετικές. Σε συνέντευξή του στο Bloomberg TV έκανε λόγο για «πολύ σημαντική πρόοδο» που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής των θεσμών στην Αθήνα, προσθέτοντας ωστόσο πως χρειάζεται ακόμα λίγη πρόοδος για να κλείσει η αξιολόγηση. Τόνισε ότι θα βρεθεί και ο ίδιος στην Αθήνα τη Δευτέρα και την Τρίτη και θα έχει συναντήσεις σε αυτό το πλαίσιο.
Έμφαση στη ρύθμιση του χρέους και τα χαμηλά πλεονάσματα δίνει το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους, στην έκθεσή για τον προϋπολογισμό του 2017. «Τους επόμενους μήνες θα αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία η αναθεώρηση των στόχων για πρωτογενή πλεονάσματα προς τα κάτω και η οριστική "διευθέτηση" του χρέους. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση μάλλον συμφωνούν στον στόχο αυτό και έχουν ως σύμμαχο το ΔΝΤ» υπογραμμίζει το Γραφείο Προϋπολογισμού
«Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης έχουν ήδη αποφασιστεί και θα συμβάλλουν στη μείωση του χρέους. Η προσδοκία είναι ότι τα μεσοπρόθεσμα θα αποφασιστούν στο επόμενο Eurogroup και το επόμενο χρονικό διάστημα θα παραμετροποιηθούν για να εφαρμοστούν από το 2018. Η προσδοκία ακόμη είναι ότι εντός του 2017 η χώρα θα ενταχθεί στην ποσοτική χαλάρωση», τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης μιλώντας στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής για τον προϋπολογισμό του 2017.
Στην κερδοφορία επέστρεψε η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία στο γ’ τρίμηνο του 2016 εμφάνισε κέρδη 23 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 23 εκατ. ευρώ το β’ τρίμηνο του ίδιου έτους. Τα έσοδα του Ομίλου ανήλθαν σε 563 εκατ. ευρώ, μειωμένα μόλις κατά 0,6% ενώ τα λειτουργικά έξοδα διαμορφώθηκαν σε 318 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας μείωση κατά 0,4%. Σε επίπεδο εννεάμηνου, τα καθαρά κέρδη ανήλθαν σε 26 εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών 1,69 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2015.
Πρωτογενές πλεόνασμα 6,5 δισ. καταγράφεται στο δεκάμηνο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2016, έναντι πρωτογενούς πλεονάσματος 4,5 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2015 και στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,6 δισ. ευρώ, όπως προκύπτει από τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού. Τo εν λόγω διάστημα καταγράφεται πλεόνασμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 1,312 δισ. ευρώ έναντι ελλείμματος 793 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2015 και στόχου του προϋπολογισμού 2016 για έλλειμμα 1,608 δισ. ευρώ.
«Προχωρά η ωρίμανση του ακινήτου του Ελληνικού» για να αποδοθεί στον επενδυτή, είπε στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος χωρίς όμως να δώσει ένα σαφές χρονοδιάγραμμα. Όπως είπε, η ωρίμανση προχωρά σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του Δημοσίου, ενώ προχωρά και η μετεγκατάσταση δημόσιων υπηρεσιών. Πρόσθεσε πως ετοιμάζονται επίσης η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και η μελέτη ανάπτυξης, ενώ σημείωσε πως «δεν είναι εύκολο να είσαι σαφής όταν εμπλέκονται τόσοι φορείς».
«Πράσινο» στην πώληση του 24% του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) στην κινεζική εταιρεία State Grid άναψαν οι μέτοχοι της ΔΕΗ, ΔΕΗ-2,80% σε γενική συνέλευση που πραγματοποίησαν την Πέμπτη. Θα ακολουθήσει στις αρχές του 2017 νέα γενική συνέλευση για τη δημιουργία της Δημόσιας Εταιρείας Συμμετοχών ΑΔΜΗΕ (ΔΕΣ ΑΔΜΗΕ, στην οποία θα μεταβιβασθούν μετοχές του Διαχειριστή) και η εισαγωγή της τελευταίας στο Χρηματιστήριο τον Μάρτιο, στη βάση των προβλέψεων της συμφωνίας με τους δανειστές.
«Ουδεμία προσυνεννόηση υποβολής προσφορών υπήρξε, ούτε οποιαδήποτε εν γένει παραβατική συμπεριφορά εκ μέρους των εκπροσώπων της ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η κατασκευαστική εταιρεία αναφερόμενη στα έργα σε ΟΛΘ ΟΛΘ-0,38% και ΗΣΑΠ, μια μέρα μετά τηνάσκηση ποινικής δίωξης από την Εισαγγελία Πρωτοδικών της Αθήνας κατά των υπευθύνων της για απάτη σε βάρος του Δημοσίου σε βαθμό κακουργήματος. Η εταιρεία υπογραμμίζει ότι «πολύ περισσότερο, δεν τίθεται θέμα πρόκλησης ζημίας σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου».
Την ολοκλήρωση του δεκαετούς επενδυτικού πλάνου, ύψους 600 εκατ. ευρώ, στην Αλουμίνιον της Ελλάδος (ΑτΕ), ανακοίνωσε ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, ΜΥΤΙΛ-1,01%πρόεδρος του ομώνυμου ομίλου στον οποίο ανήκει η εταιρία, παρουσία του προέδρου της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του βιομηχανικού συγκροτήματος, στον Αγ. Νικόλαο Βοιωτίας.
Για τις 7 Δεκεμβρίου μετατέθηκε η ημερομηνία διεξαγωγής της διαδικασίας πώλησης των μετοχών του Αγροτικού Συνεταιρισμού Σουρωτής στη «Σουρωτή Α.Ε.». Η απόφαση του Συνεταιρισμού ελήφθη προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι να έχουν επαρκή χρόνο για να προσκομίσουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και κυρίως, την εγγυητική επιστολή διάρκειας ενός μηνός ή την τραπεζική επιταγή ύψους 100.000 ευρώ.
Ειδήσεις από το εξωτερικό
Στο 0,3% ενισχύθηκε τον Οκτώβριο ο ετήσιος πληθωρισμός στην Iαπωνία, σύμφωνα με στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της χώρας.
Εξαιρουμένων των κλάδων των φρέσκων τροφίμων και της ενέργειας, ο πληθωρισμός ανήλθε στο 0,2%. Αντίθετα, σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης, ο δείκτης τιμών καταναλωτή, εξαιρουμένου του κλάδου των τροφίμων, υποχώρησε κατά 0,4% έναντι πτώσης 0,5% τον Σεπτέμβριο.
Αυξημένη αβεβαιότητα για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας λόγω των πολιτικών προκλήσεων - μεταξύ των οποίων και της εκλογής Τραμπ στις ΗΠΑ - «βλέπει» η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), σύμφωνα με την έκθεση «Αξιολόγησης Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας», η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα χθες. «Στο προσεχές μέλλον, είναι αρκετά πιθανό να αυξηθεί η μεταβλητότητα, γεγονός που συντηρεί σε υψηλά επίπεδα τον κίνδυνο μίας βίαιης και αιφνίδιας διόρθωσης» τονίζει μεταξύ άλλων, η κεντρική τράπεζα.
Παρατείνεται και το Σάββατο η απεργία των πιλότων της Lufthansa, εξέλιξη που θα επηρεάσει όλες τις πτήσεις μεγάλων αποστάσεων που προγραμματιζόταν να αναχωρήσουν από αεροδρόμια της χώρας. Για «εντελώς υπερβολική δραματοποίηση» της κατάστασης έκανε λόγο το συνδικάτο Vereinigung Cockpit (VC), που εκπροσωπεί τους πιλότους, σχολιάζοντας δηλώσεις του διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας Κάρστεν Σπορ ότι οι αυξήσεις των μισθών των χειριστών απειλούν την ίδια την ύπαρξη του αερομεταφορέα.
Στις επιπτώσεις ενός αρνητικού αποτελέσματος για την κυβέρνηση Ρέντσι στο δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου, αναφέρθηκε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Βίτορ Κονστάντσιο, σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Reuters. «Είναι το είδος της πολιτικής αβεβαιότητας, το οποίο θα καθορίσει εάν θα υπάρξει ή όχι οικονομικό σοκ στις αγορές» επισήμανε ο Ευρωπαίος τραπεζίτης, προσθέτοντας ότι σε κάθε περίπτωση, η ΕΚΤ θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. «Ανάλογα με τον βαθμό των προκλήσεων, θα πρέπει να δούμε εάν θα κάνουμε κάτι ή όχι» συνέχισε στο ίδιο ύφος.
Βελτίωση αναμένεται να εμφανίσει τον επόμενο μήνα το καταναλωτικό κλίμα στη Γερμανία, καθώς ο πρόδρομος δείκτης της GfK αυξήθηκε στις 9,8 μονάδες, έναντι 9,7 μονάδων τον Νοέμβριο. Οι αναλυτές ανέμεναν διατήρηση του δείκτη στις 9,7 μονάδες. Στα επιμέρους στοιχεία, ο δείκτης οικονομικών προσδοκιών αυξήθηκε στις 15,3 μονάδες τον Νοέμβριο, έναντι 13 μονάδων τον Οκτώβριο, ενώ ο δείκτης διάθεσης μεγάλων αγορών σημείωσε άνοδο στις 51,2 μονάδες. Αντίθετα, οι προσδοκίες εισοδήματος υποχώρησαν στις 44,5 μονάδες, έναντι 44,8 μονάδων τον προηγούμενο μήνα.
Πτώση κατά 4% εμφάνισαν στο 12μηνο Οκτωβρίου 2015 - Σεπτεμβρίου 2016 τα καθαρά κέρδη της Thyssenkrupp, καθώς διαμορφώθηκαν σε 296 εκατ. ευρώ έναντι 309 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2015. Οι αναλυτές της The Wall Street Journal ανέμεναν αύξηση σε 364 εκατ. ευρώ. Οι πωλήσεις παράλληλα, συρρικνώθηκαν κατά 8% σε 39,29 δισ. ευρώ, ενώ οι παραγγελίες σημείωσαν πτώση κατά 9% σε 37,42 δισ. ευρώ. Τα κέρδη EBITDA τέλος, διαμορφώθηκαν σε 1,5 δισ. ευρώ, επηρεαζόμενα δυσμενώς από την αδύναμη ευρωπαϊκή αγορά.
Την αύξηση του βασικού επιτοκίου κατά 50 μονάδες βάσης, στο 8%, ανακοίνωσε η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, προχωρώντας στην πρώτη αύξηση επιτοκίων μετά από σχεδόν τρία χρόνια. Στόχος αποτελεί η στήριξη του τουρκικού νομίσματος και η συγκράτηση του πληθωρισμού. Σημειώνεται ότι η λίρα, από την αρχή του έτους, έχει απωλέσει το 14% της αξίας της έναντι του δολαρίου.
Η κεντρική τράπεζα προχώρησε επίσης, και στην αύξηση κατά 25 μονάδων βάσης, στο 8,5%, του επιτοκίου δανειοδότησης.
Να εκμεταλλευτούν το χαμηλό κόστους δανεισμού και να αυξήσουν τις επενδυτικές δαπάνες καλεί τις αναπτυγμένες χώρες ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), προειδοποιώντας για τον κίνδυνο της «παγίδας» της χαμηλής ανάπτυξης. Οι κυβερνήσεις, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, διαθέτουν επαρκή περιθώριο προκειμένου να τονώσουν τις επενδύσεις κατά 0,5% τα επόμενα 3-4 χρόνια, δίχως να θέσουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική τους πορεία.
Αμετάβλητο παρέμεινε τον Νοέμβριο το επιχειρηματικό κλίμα στη Γερμανία, καθώς σύμφωνα με στοιχεία του ινστιτούτου Ifo, ο σχετικός δείκτης διατηρήθηκε στις 110,4 μονάδες. Το γερμανικό ινστιτούτο εκτίμησε παράλληλα, ότι η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ, φαίνεται πως μέχρι στιγμής, δεν έχει επηρεάσει τη γερμανική οικονομία. Άλλωστε, η πλειοψηφία των 7.000 εταιρειών, οι οποίες έλαβαν μέρος στην έρευνα του Ifo, δήλωσε ικανοποιημένη από τις τρέχουσες επιχειρηματικές συνθήκες.