Οι υπέρμετρες επιβαρύνσεις από τους έμμεσους φόρους, που θα αποτελέσουν το 2017 το 56,4% του συνόλου των φορολογικών εσόδων και θα πλήξουν όλους τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, κατά συνέπεια και τη ρευστότητα στην αγορά, αλλά και ο αυξημένος κατά 14,5% σε σχέση με φέτος φόρος εισοδήματος ή το επιπλέον 1,161 δισ. ευρώ που θα κληθούν να πληρώσουν όλοι οι φορολογούμενοι, συνθέτουν τη ζοφερή εικόνα του νέου κρατικού προϋπολογισμού.
Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Κούρου
[email protected]
Οι υπέρμετρες επιβαρύνσεις από τους έμμεσους φόρους, που θα αποτελέσουν το 2017 το 56,4% του συνόλου των φορολογικών εσόδων και θα πλήξουν όλους τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, κατά συνέπεια και τη ρευστότητα στην αγορά, αλλά και ο αυξημένος κατά 14,5% σε σχέση με φέτος φόρος εισοδήματος ή το επιπλέον 1,161 δισ. ευρώ που θα κληθούν να πληρώσουν όλοι οι φορολογούμενοι, συνθέτουν τη ζοφερή εικόνα του νέου κρατικού προϋπολογισμού.
Χαρακτηριστικό της νέας φοροεπιδρομής είναι ότι το Δημόσιο προσδοκά τακτικά έσοδα ύψους 51,001 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 20,415 δισ. ευρώ θα προέλθουν από την άμεση φορολογία και τα 26,443 δισ. ευρώ από τους έμμεσους φόρους σε καύσιμα, τσιγάρα, καφέ κ.λπ., επιβαρύνοντας πρωτίστως τις ασθενέστερες οικονομικά ομάδες του πληθυσμού κατά 1,4 δισ. ευρώ.
Συνολικά τα πρόσθετα βάρη που θα επωμιστούν οι υπόχρεοι, με βάση το κείμενο του προϋπολογισμού 2017 που κατατέθηκε χθες στη Βουλή, ανέρχονται, όπως έχει ήδη επισημάνει η «Ν», σε 2,448 δισ. ευρώ καθώς το σύνολο των παρεμβάσεων στο σκέλος των εσόδων, ελέω τρίτου μνημονίου, φθάνει το επόμενο έτος στα 3,051 δισ. ευρώ έναντι 603,6 εκατ. ευρώ πέρυσι. Tα καθαρά έσοδα θα είναι το 2017 αυξημένα κατά 2,271 δισ. ευρώ έναντι του 2016, από την απόδοση των μέτρων που εφαρμόζονται από φέτος αλλά και των νέων που θα ξεκινήσουν το επόμενο έτος και αφορούν:
* την αναμόρφωση της φορολογίας εισοδήματος, όσον αφορά την παραχώρηση εταιρικών οχημάτων,
* την αναμόρφωση της φορολογίας στους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων,
* την επιβολή τέλους συνδρομητών στη σταθερή τηλεφωνία,
* την αύξηση του φόρου κατανάλωσης επί των τσιγάρων και του καπνού (συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών τσιγάρων),
* την επιβολή φόρου κατανάλωσης στον καφέ.
Θα πρέπει πάντως να αναφερθεί ότι ο εισπρακτικός στόχος για τον ΕΝΦΙΑ παραμένει στα 2,65 δισ. και το 2017, ενώ τα αυξημένα έσοδα που καταγράφονται στον προϋπολογισμό οφείλονται στην είσπραξη της τελευταίας δόσης του ΕΝΦΙΑ 2016, τον Ιανουάριο 2017, ποσού 323 εκατ. . Ωστόσο, το ποσό αυτό, σε δημοσιονομική βάση, θα καταγραφεί στο έτος 2016. Επισημαίνεται δε ότι το τίμημα από την πώληση των περιφερειακών αεροδρομίων υπολογίζεται σε 1,234 δισ. ευρώ.
Άμεσοι φόροι
Οι άμεσοι φόροι προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν στα 20,415 δισ. ευρώ, μειωμένοι κατά 296 εκατ. έναντι του 2016. Ειδικότερα:
* Ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων αναμένεται να διαμορφωθεί στα 9.172 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 1.161 εκατ. έναντι του 2016, λόγω των ανατροπών στη φορολογία εισοδήματος.
* Ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων προβλέπεται όμως να παρουσιάσει μείωση κατά 242 εκατ. έναντι του 2016 και να διαμορφωθεί στα 3,236 δισ. λόγω της αυξημένης προκαταβολής που κατέβαλαν οι επιχειρήσεις το 2016.
* Οι φόροι περιουσίας προβλέπεται να φθάσουν στα 3,132 δισ., σημειώνοντας μείωση κατά 401 εκατ. έναντι του 2016, λόγω της διαφοροποίησης είσπραξης των δόσεων ΕΝΦΙΑ. Το 2016 εισπράχθηκαν δύο δόσεις ΕΝΦΙΑ 2015, ενώ το 2017 θα εισπραχθεί μία δόση του ΕΝΦΙΑ 2016.
Επίσης, οι άμεσοι φόροι ΠΟΕ αναμένεται να διαμορφωθούν στο 1,291 δισ. ευρώ, μειωμένοι κατά 332 εκατ. ευρώ έναντι του 2016, ενώ οι λοιποί άμεσοι φόροι θα διαμορφωθούν στα 2,333 δισ. ευρώ, μειωμένοι κατά 546 εκατ. ευρώ έναντι του 2016. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι το ποσό των εισφορών των εργαζομένων στο Δημόσιο, εκτιμώμενου ύψους 664 εκατ. ευρώ, από το 2017 κι εφεξής θα αποτελεί πόρο του ΕΦΚΑ, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4387/2016.
Έμμεσοι φόροι
Οι έμμεσοι φόροι προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 26,443 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1,335 δισ. ευρώ έναντι του 2016. Ειδικότερα:
* Τα έσοδα από ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στα 15,476 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 769 εκατ. ευρώ έναντι του 2016. Η αύξηση αυτή οφείλεται τόσο στην εφαρμογή της αύξησης των συντελεστών σε πλήρες έτος όσο και στην προβλεπόμενη αύξηση της τιμής του πετρελαίου διεθνώς.
* Οι φόροι κατανάλωσης θα διαμορφωθούν στα 9,547 δισ. ευρώ, αυξημένοι κατά 712 εκατ. ευρώ έναντι του 2016, λόγω κυρίως των νέων παρεμβάσεων (αναμόρφωση του ΕΦΚ των ενεργειακών και των καπνικών προϊόντων, επιβολή φόρου κατανάλωσης στον καφέ, τέλος συνδρομητών σταθερής τηλεφωνίας).
Οι έμμεσοι φόροι ΠΟΕ θα διαμορφωθούν στα 549 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 168 εκατ. ευρώ έναντι του 2016.
Στα ίδια επίπεδα με το 2016 οι κρατικές δαπάνες
Στα ίδια επίπεδα με το 2016 αναμένεται να διατηρηθούν οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού κατά τη διάρκεια του 2017. Το σύνολο των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού θα φτάσει στα 48,486 δισ. ευρώ έναντι 48,416 δισ. που αναμένεται να είναι οι πρωτογενείς δαπάνες στο τέλος της φετινής χρονιάς.
Το σύνολο των δαπανών σε επίπεδο τακτικού προϋπολογισμού θα ανέλθει στα 54,036 δισ. έναντι 54,017 δισ. που αναμένεται να είναι το κλείσιμο της φετινής χρονιάς. Στον προϋπολογισμό του 2017 εμφανίζεται κατακόρυφη μείωση στις δαπάνες για τις αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και τις συντάξεις. Ενώ για το 2016 προβλέπεται να δαπανηθούν 17,797 δισ., για το 2017 προβλέπεται συρρίκνωση της δαπάνης στα 12,057 δισ.
Αυτή η μείωση αποδίδεται σε λογιστικούς λόγους και ειδικότερα στο γεγονός ότι από εδώ και στο εξής η δαπάνη για τις ασφαλιστικές εισφορές των δημοσίων υπαλλήλων δεν θα ενσωματώνεται στη μισθολογική δαπάνη του Δημοσίου, αλλά θα αποτελούν έσοδο του νέου Ενιαίου Ασφαλιστικού Ταμείου. Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι το κονδύλι των μεταβιβαστικών πληρωμών (όπου συμπεριλαμβάνονται και τα ποσά που προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό για να καταλήξουν στα Ταμεία) αυξάνεται από τα 16,166 δισ. στα 21,305 δισ. ευρώ.
Ο προϋπολογισμός του 2017 ευνοείται -στο σκέλος των δαπανών- από το γεγονός ότι συμπιέζεται αισθητά η δαπάνη που προέρχεται από καταπτώσεις εγγυήσεων του Δημοσίου. Ενώ για το 2016 η σχετική δαπάνη διαμορφώθηκε σε 1,748 δισ., για το 2017 αναμένεται μείωση στο 1,017 δισ. Αντίθετα, αύξηση παρατηρείται στη δαπάνη για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του δημοσίου από τα 3 δισ. ευρώ το 2016 (είχαν προβλεφθεί 5 δισ. για τη φετινή χρονιά) στα 4,5 δισ. για το 2017.
Οι δαπάνες του 2016
Οι συνολικές δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού για το 2016 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 51,017 δισ. (χωρίς να περιλαμβάνονται οι δαπάνες για την υλοποίηση του προγράμματος εξόφλησης ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων που φτάνουν στα τρία δισ. ευρώ), αυξημένες κατά 586 εκατ. σε σχέση με τον στόχο του προϋπολογισμού, λόγω κυρίως της χρηματοδότησης δράσεων από ειδικά έσοδα και της επιχορήγησης του ΕΦΚΑ για την πληρωμή των συντάξεων Ιανουαρίου 2017. Οι πρωτογενείς δαπάνες (πλην τόκων) του τακτικού προϋπολογισμού εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν σε 45,416 δισ. , αυξημένες κατά 916 εκατ. έναντι του προϋπολογισμού 2016. Οι δαπάνες αποδοχών και συντάξεων εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 17,797 δισ. , μειωμένες κατά 78 εκατ. έναντι του στόχου του προϋπολογισμού 2016.
Οι δαπάνες αυτές περιλαμβάνουν την πληρωμή των συντάξεων του Δημοσίου, που εκτιμάται ότι θα εμφανίσουν μείωση σε σχέση με τον στόχο, κυρίως λόγω του σημαντικά μειωμένου αριθμού των εκτιμώμενων αποχωρήσεων. Λόγω της εκτιμώμενης μείωσης του αριθμού των αποχωρήσεων, οι δαπάνες για την καταβολή μισθών εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν αύξηση, η οποία αντισταθμίζεται από τη μείωση κατά ένα σημαντικό μέρος της δαπάνης για πληρωμή συντάξεων.
Στο 2016 είχαν προβλεφθεί πιστώσεις 1 δισ. για την αντιμετώπιση έκτακτων και επειγουσών δαπανών, από τις οποίες έως τα τέλη Σεπτεμβρίου είχαν κατανεμηθεί πιστώσεις ύψους 600 εκατ.
Οι πιστώσεις που απομένουν θα καλύψουν δαπάνες έκτακτου χαρακτήρα. Οι ταμειακές δαπάνες για τόκους εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 5.600 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 330 εκατ. ευρώ, έναντι του προϋπολογισμού 2016.