Τον «εξορθολογισμό» 15 προνοιακών επιδομάτων προτείνει η Παγκόσμια Τράπεζα

Από την έντυπη έκδοση

Του Στέλιου Παπαπέτρου
[email protected]

Σαρωτικές αλλαγές στον προνοιακό χάρτη της χώρας περιέχουν οι συστάσεις της έκθεσης της Παγκόσμιας Τράπεζας για τον εξορθολογισμό των προνοιακών και κοινωνικών επιδομάτων στη χώρα μας, η οποία ολοκληρώθηκε στις 13 Απριλίου του 2016 και έχει ήδη επιδοθεί στον υπουργείο Εργασίας.

Σύμφωνα με την έκθεση των 75 σελίδων, τα βασικά σημεία της οποίας παρουσιάζει αποκλειστικά η «Ναυτεμπορική», καταγράφονται 15 προνοιακά επιδόματα που θεωρούνται ως τα πλέον πιθανά για κατάργηση και τα οποία είναι τα εξής:

1. Το επίδομα θέρμανσης

2. Παροχές διακοπών σε ανέργους

3. Καλοκαιρινό κατασκηνωτικό πρόγραμμα ΟΑΕΔ

4. Προγράμματα ΟΑΕΔ οικονομικής ενίσχυσης συνδικαλιστικών οργανώσεων (OAED Funding for Union Organizations)

5. Προγράμματα κοινωνικού τουρισμού ΟΑΕΔ

6. Οι δωρεάν κάρτες μεταφοράς οικογενειών μέσω των ΚΤΕΛ

7. Προγράμματα διακοπών των οικογενειών των ασφαλισμένων στο ΕΤΑΠ-ΜΜΕ

8. Προγράμματα διακοπών ανέργων του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ

9. Παροχές διακοπών ΕΤΑΠ-ΜΜΕ

10. Χρηματικές παροχές διακοπών συνταξιούχων Δημοσίου

11. Προγράμματα κοινωνικού τουρισμού έξι ημερών με κουπόνια

12. Προγράμματα κοινωνικού τουρισμού της τρίτης ηλικίας

13. Προγράμματα διακοπών για άτομα με ειδικές ανάγκες

14. Oικογενειακά επιδόματα και επιδόματα γάμου

15. Διευκολύνσεις για την είσοδο στην αγορά εργασίας

Η έκθεση των εμπειρογνωμόνων της Παγκόσμιας Τράπεζας αποτιμά το κόστος των κονδυλίων που δαπανώνται γι' αυτά τα προγράμματα μέσα στο 2016 σε 247.433.000 ευρώ.

Διάκριση σε 3 κατηγορίες

Η έκθεση παρουσιάζει, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, μια «προκαταρκτική σειρά συστάσεων που εστιάζουν στη βελτίωση της οικονομικής αποτελεσματικότητας και στόχευσης των επιδομάτων μέσω της ενοποίησής τους, της αναδιατύπωσης ή ακόμη και της εξάλειψης συγκεκριμένων παροχών. Αυτή η λίστα των παροχών περιλαμβάνει τόσο τα προγράμματα της κοινωνικής πρόνοιας όσο και τα προγράμματα κοινωνικής ασφάλισης.

Σύμφωνα με τις συστάσεις των εμπειρογνωμόνων που συνέταξαν την έκθεση για τα προνοιακά και κοινωνικά επιδόματα, αυτά θα πρέπει να διαφοροποιηθούν σε τρεις διακριτές κατηγορίες, ώστε να γίνει η αξιολόγηση, η κοστολόγηση και στη συνέχεια η ενσωμάτωσή τους στο κοινωνικό επίδομα αλληλεγγύης ή η πιθανή εξάλειψή τους. Οι συστάσεις αυτές, όπως αποτυπώνονται στις σελίδες 10 και 11 της έκθεσης, χωρίζουν τα επιδόματα σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες. Η πρώτη ομάδα επιδομάτων αφορά την εξοικονόμηση κονδυλίων τα οποία θα προκύψουν από τον έλεγχο των πόρων και τη μείωση της κλίμακας των εισοδημάτων για τα ωφελούμενα νοικοκυριά.

Αυτό σημαίνει πως εάν μειωθούν οι κλίμακες εισοδημάτων τότε θα περιοριστεί ο αριθμός των νοικοκυριών που σήμερα λαμβάνουν αυτά τα επιδόματα. Η δεύτερη ομάδα είναι στα προγράμματα που θα μπορούσαν να καταργηθούν και οι σημερινοί δικαιούχοι να ενταχθούν στο πρόγραμμα του κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα). Η τρίτη ομάδα περιέχει όλα εκείνα τα επιδόματα τα οποία σύμφωνα με την έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας «δεν πληρούν σαφείς στόχους κοινωνικής πρόνοιας και, συνεπώς, μπορεί δυνητικά να εξαλειφθούν».

Είναι χαρακτηριστικό ότι η έκθεση συνυπολογίζει και τη δυνατότητα της κοινωνικής αποδοχής των προτεινόμενων μέτρων, σε μία περίοδο που σχεδόν το 1/3 της κοινωνίας βρίσκεται στα όρια της φτώχειας, με υπαρκτό τον κίνδυνο του κοινωνικού αποκλεισμού. Για τον λόγο αυτό, όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά, «για να διευκολυνθεί η κοινωνική αποδοχή των περικοπών σε αυτές τις παροχές, οι δικαιούχοι θα μπορούσαν υπό ορισμένες προϋποθέσεις να ενταχθούν στο πρόγραμμα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος».

Ο «γόρδιος δεσμός» της διαπραγμάτευσης

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και με την Παγκόσμια Τράπεζα να λειτουργεί ουσιαστικά ως τεχνικός σύμβουλος του υπουργείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το θέμα του εξορθολογισμού των προνοιακών επιδομάτων εξελίσσεται σε ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα των συναντήσεων με τους εκπροσώπους των θεσμών. Κατά τη διάρκεια της χθεσινής πρώτης συνάντησης που είχε η αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου, οι εκπρόσωποι των πιστωτών επανέλαβαν για μία ακόμη φορά τη θέση τους για «επανέλεγχο και εξορθολογισμό όλων των προνοιακών επιδομάτων», τη δαπάνη των οποίων την εντάσσουν στον γενικότερο έλεγχο των δημοσιονομικών στοιχείων της κυβέρνησης που αφορούν το 2016 αλλά και το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2017. Υπενθυμίζεται ότι στο προσχέδιο του προϋπολογισμού υπάρχει συγκεκριμένη αναφορά για εξοικονομήσεις κονδυλίων μόνιμου χαρακτήρα, οι οποίες θα προέλθουν από την αναμόρφωση και τον εξορθολογισμό του προνοιακού χάρτη της χώρας, με βάση και τη σχετική μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Αναζητούνται 760 εκατ. ευρώ

Ουσιαστικά ο εξορθολογισμός των προνοιακών επιδομάτων που αφορά την εξοικονόμηση περίπου 760 εκατ. ευρώ και η καθολική εφαρμογή του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ) αποτελούν βασικό προαπαιτούμενο για την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης. Αυτός είναι και ο λόγος που η διαδικασία αναμόρφωσης του προνοιακού χάρτη της χώρας αποτελεί μια εξαιρετικά δύσκολη αλλά ευαίσθητη μεταρρύθμιση, καθώς αφορά τις πιο ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, με στόχο την εξοικονόμηση πόρων που αντιστοιχούν στο 0,5% του ΑΕΠ της χώρας.

Πάντως, στο προσχέδιο του προϋπολογισμού έχουν προβλεφθεί για το 2017 αυξημένα κονδύλια για κοινωνικά επιδόματα κατά 871 εκατ. ευρώ.

Το εγχείρημα γίνεται ακόμη πιο δύσκολο, καθώς οι δανειστές ζητούν μέτρα μόνιμου χαρακτήρα, τα οποία θα πρέπει να εφαρμοστούν όχι μόνο το 2017 αλλά και τα επόμενα χρόνια.

Στην επιστολή του υπουργείου Οικονομικών που συνόδευε το προσχέδιο του προϋπολογισμού υπάρχει αναφορά για την πλήρη επέκταση του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης με κονδύλια που φτάνουν τα 760 εκατ. ευρώ για να καλυφθούν οι ανάγκες περισσοτέρων από 250.000 νοικοκυριών που βιώνουν συνθήκες ακραίας φτώχειας. Αξίζει να επισημάνουμε ότι από το προσχέδιο προκύπτει ότι το μέτρο θα εφαρμοστεί «σταδιακά» σε όλους τους δήμους της χώρας και όχι από την 1η Ιανουαρίου 2017 όπως προβλέπουν οι μνημονιακές ρυθμίσεις.