Απάντηση: Ναι, επιστρέφει! Ωστόσο, η βασική συνέπεια θα είναι η μείωση των καταναλωτικών δαπανών, αφού οι χαμηλές τιμές εξαγωγών της Κίνας ευνόησαν την κατανάλωση στις ΗΠΑ, υπό ένα καθεστώς ολοένα χαμηλότερων τιμών – ένα φαινόμενο που πλέον ανατρέπεται. Συνεπάγεται, επίσης, πιο αδύναμο CNY και υψηλότερες προσδοκίες για τον πληθωρισμό (σε παγκόσμιο επίπεδο), κάτι το οποίο φυσικά αποτελεί κλασική αντίδραση κλεισίματος κύκλου – και επιβεβαιώνει τη βασική μακροοικονομική θέση μου, γράφει ο Steen Jakobsen.
του Steen Jakobsen,
* Επικεφαλής Οικονομολόγος & Επικεφαλής Επενδύσεων της Saxo Bank
Απάντηση: Ναι, επιστρέφει!
Ωστόσο, η βασική συνέπεια θα είναι η μείωση των καταναλωτικών δαπανών, αφού οι χαμηλές τιμές εξαγωγών της Κίνας ευνόησαν την κατανάλωση στις ΗΠΑ, υπό ένα καθεστώς ολοένα χαμηλότερων τιμών – ένα φαινόμενο που πλέον ανατρέπεται. Συνεπάγεται, επίσης, πιο αδύναμο CNY και υψηλότερες προσδοκίες για τον πληθωρισμό (σε παγκόσμιο επίπεδο), κάτι το οποίο φυσικά αποτελεί κλασική αντίδραση κλεισίματος κύκλου – και επιβεβαιώνει τη βασική μακροοικονομική θέση μου:
Από μακροοικονομικής άποψης, βρισκόμαστε μπροστά σε μια δραστική αλλαγή εποχής − απομακρυνόμενοι από το «εύκολο χρήμα» και καταλήγοντας, μέσω της ύφεσης, στο «helicopter money».
Το διάγραμμα παρουσιάζει τον δείκτη τιμών παραγωγού σε ετήσια βάση στην Κίνα (θετικός πλέον), και πώς συσχετίζεται με τον πληθωρισμό τιμών καταναλωτή του ΟΟΣΑ. Είναι ολοφάνερο ότι η Κίνα έχει παίξει ουσιαστικό ρόλο στον αντιπληθωρισμό (ή αποπληθωρισμό) – και σε αυτήν οφείλεται επίσης ο υποτονικός πληθωρισμός, παρά τα τεράστια προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι οι πτωτικές τιμές της Κίνας επιμήκυναν την πολιτική του «παρατείνω και προσποιούμαι», καθώς οι τιμές εισαγωγών σε καθαρά ελλειμματικές χώρες όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμ. Βασίλειο, η Νότιος Αφρική και άλλες, κατέρρευσαν, καθιστώντας εφικτή τη σταθεροποίηση ή ακόμα και την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης σε ένα περιβάλλον με συνθήκες μικρότερης ανάπτυξης και μειωμένων εσόδων.
Εφόσον επιβεβαιωθεί τους επόμενους μήνες, η τάση αυτή ενδέχεται να αποτελέσει προάγγελο ανανεωμένων φόβων περί πληθωρισμού. Προσωπικά, το θεωρώ άλλη μια ένδειξη του τέλους του κύκλου. Όπως σχολίασε ο Albert Edwards, αλλά και άλλοι, είναι αρκετά σύνηθες ο πληθωρισμός να αυξάνεται και να εξελίσσεται σε ύφεση. Στα τέλη ενός κύκλου, οι τιμές αυξάνονται μέχρι που δεν βρίσκουν πλέον νέα ζήτηση.
Η συνολική μακροοικονομική μας πρόβλεψη:
Το δ' τρίμηνο, αλλά και το α' τρίμηνο του 2017, θα παρατηρηθούν συνθήκες μειωμένης ρευστότητας στην αγορά, σε συνδυασμό με αύξηση των επιτοκίων από τη Fed τον Δεκέμβριο. Αυτό θα σηματοδοτήσει την κορύφωση της δύναμης του δολαρίου και την πλέον ήπια βελτίωση ανάπτυξης, η οποία ήδη διαμορφώνεται το δ' τρίμηνο.
Τηρήστε θέση αγοράς στο USD έναντι μιας ομάδας ελλειμματικών νομισμάτων: ZAR, TRY, AUD και CAD. UW: Μετοχές & σταθερό εισόδημα, και OW: Μετρητά. Αγορά δικαιωμάτων προαίρεσης για την προοπτική υποχώρησης των SPX και DAX, και ανόδου της GBP (με διάρκεια 1 έτος) και του CHF.
Το β' και το γ' τρίμηνο του 2017, οι ΗΠΑ θα αρχίσουν να εμφανίζουν σημάδια ύφεσης – αυτό φυσικά συμπίπτει χρονικά με έναν κύκλο εκλογών, με τις κάλπες να στήνονται σε ΗΠΑ, Ιταλία, Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία, γεγονός που θα αφήσει πολύ στενά περιθώρια για δημοσιονομική στήριξη αυτή την περίοδο και ως εκ τούτου θα εδραιώσει συνθήκες αβεβαιότητας.
Ελάχιστα άτομα στις αγορές είναι διατεθειμένα να συνειδητοποιήσουν ότι λίγες εβδομάδες πριν, η Τράπεζα της Ιαπωνίας άλλαξε τη ρητορική του «χαμηλότερα για περισσότερο» σε «προετοιμασία για χρήματα εξ ουρανού» – και ίσως να πρόκειται για τη μόνη σημαντική αλλαγή πολιτικής από το ξέσπασμα της μεγάλης χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Ο νέος στόχος του 0% στα 10ετή ιαπωνικά κρατικά ομόλογα (από αρνητικά πρόσημα) λειτουργεί για την κυβέρνηση της χώρας ως πίσω πόρτα ώστε να δημιουργήσει περισσότερα δημοσιονομικά ελλείμματα, και ως εκ τούτου να στραφεί πλήρως προς την κατεύθυνση του helicopter money.
Με έναν στόχο μηδενικών αποδόσεων στα κρατικά ομόλογα, τίποτα δεν σταματά πλέον τον πρωθυπουργό Shinzo Abe από το να δημιουργήσει νέα ελλείμματα.
Η Ιαπωνία παραμένει στην πρωτοπορία της πειραματικής οικονομικής και νομισματικής πολιτικής – αξίζει να παρατηρήσουμε ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα, η Τράπεζα της Αγγλίας και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ακολουθούν με χρόνια καθυστέρησης.
Αυτή η νέα κατεύθυνση (επιτόκια-στόχοι στις κρατικές αποδόσεις) θα αποτελέσει τελικά και την απάντηση της Ευρώπης και των ΗΠΑ όταν το 2017 θα έρθουν αντιμέτωπες με την επόμενη τραπεζική και οικονομική κρίση – αφού οι κλασικές νομισματικές πολιτικές που ακολουθούνται από την εποχή Greenspan, με μείωση των ελεγχόμενων επιτοκίων, δεν αποδίδουν.
Συμπέρασμα
Μπορεί ο δείκτης τιμών καταναλωτή της Κίνας να μοιάζει με μια σχετικά περίπλοκη οικονομική ένδειξη, ωστόσο μέσω των τιμών εξαγωγών επηρεάζει τον παγκόσμιο πληθωρισμό – και η Κίνα έχει λειτουργήσει ως ισχυρός υποστηρικτικός παράγοντας για τους καταναλωτές παγκοσμίως μέσω της μείωσης των τιμών εισαγωγών.
Τώρα αυτή η τάση αντιστρέφεται ενισχύοντας τον πληθωρισμό, και δημιουργεί την ανάγκη περαιτέρω υποτίμησης του CNY, ενώ θέτει ξανά σε τροχιά τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, τη στιγμή που οι κεντρικές τράπεζες είναι έτοιμες να περιορίσουν τα ατέλειωτα προγράμματα στήριξης με μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης.
Αυτό συνεπάγεται υψηλότερες τιμές, χαμηλότερη ανάπτυξη και ισχυρότερο USD – σχεδόν την τέλεια συνταγή για μια ύφεση.
Η ύφεση αποτελεί το οικονομικό ισοδύναμο ενός «ξεκαθαρίσματος». Εκτιμώ ότι ο κόσμος χρειάζεται μια προσαρμογή στην πραγματικότητα − και μια ύφεση θα το πετύχει αυτό, όμως θα συνοδευτεί από τεράστιες πολιτικές κινητοποιήσεις, περαιτέρω προβλήματα με το κοινωνικό συμβόλαιο και αυξημένη μεταβλητότητα.
Θα αφήσω τον τελευταίο λόγο στον Lao Tzu: «Η ζωή είναι μια σειρά από φυσικές και αυθόρμητες αλλαγές. Μην τις αντιστέκεστε – αυτό δημιουργεί μόνο πόνο. Αφήστε την πραγματικότητα να είναι η πραγματικότητα. Αφήστε τα πράγματα να ρέουν φυσικά μπροστά προς όποια κατεύθυνση θέλουν.»