Η «χαρτογράφηση» των φόρων του 2017

Από την έντυπη έκδοση 

Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]

Σε φοροεισπρακτικά μέτρα τα οποία «φρενάρουν» την προσπάθεια επαναφοράς της ελληνικής οικονομίας σε τροχιά ανάκαμψης και ταυτόχρονα θίγουν κυρίως όσους δεν αποκρύπτουν τα εισοδήματά τους από την εφορία βασίζονται οι προβλέψεις του προσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού 2017 για τα φορολογικά έσοδα του επόμενου έτους.

Πουθενά στο κείμενο του προσχεδίου δεν υπάρχει αναφορά σε διαρθρωτικά μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου, στοιχείο το οποίο καταδεικνύει ότι η νοοτροπία του μη συνυπολογισμού των επιπτώσεων της άδικης υπερφορολόγησης στην οικονομική δραστηριότητα και της φοροαφαίμαξης των συνεπών και ειλικρινών φορολογουμένων εξακολουθεί να διέπει τους συντάκτες και του νέου κρατικού προϋπολογισμού.

Σύμφωνα με το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού, το 2017 το ΥΠΟΙΚ θα επιδιώξει να εισπράξει επιπλέον φορολογικά έσοδα 2,513 δισ. αποκλειστικά μέσω της εφαρμογής των ήδη ψηφισθέντων μνημονιακών μέτρων, που προβλέπουν μειώσεις στο αφορολόγητο όριο εισοδήματος των μισθωτών και των συνταξιούχων, αυξήσεις στους συντελεστές φορολόγησης των εισοδημάτων από μισθούς, συντάξεις, ακίνητα και αγροτικές δραστηριότητες, αύξηση του συντελεστή προκαταβολής φόρου εισοδήματος για ατομικές επιχειρήσεις και αγρότες, αυξήσεις ειδικών φόρων κατανάλωσης σε καύσιμα, μπίρα, τσιγάρα και λοιπά προϊόντα καπνού, αύξηση του βασικού συντελεστή ΦΠΑ από το 23% στο 24%, κατάργηση των μειωμένων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ για όλα τα νησιά του Αιγαίου και επιβολή νέων φόρων σε καφέ, ηλεκτρονικά τσιγάρα, συνδρομητική τηλεόραση και σταθερή τηλεφωνία.

Η μεγαλύτερη φοροαφαίμαξη προβλέπεται να λάβει χώρα σε βάρος των μισθωτών, των συνταξιούχων, των μη κατά κύριο επάγγελμα αγροτών, των ιδιοκτητών ακινήτων και των αυτοαπασχολούμενων με μεσαία και υψηλά εισοδήματα οι οποίοι θα δουν τους φόρους επί των εισοδημάτων τους να αυξάνονται συνολικά κατά 1,45 δισ. ευρώ, λόγω των μειώσεων στα αφορολόγητα όρια και των αλλαγών στις κλίμακες υπολογισμού του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.

Σύμφωνα λοιπόν με τα όσα αναφέρονται στο προσχέδιο, η αύξηση των φορολογικών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού 2017 θα προέλθει από την εφαρμογή των φοροεισπρακτικών μέτρων που έχουν ήδη ψηφιστεί από τον φετινό Μάιο και προβλέπουν:

• Αύξηση των συντελεστών φορολόγησης του αγροτικού εισοδήματος από το 13% στα επίπεδα του 22%-45% για πάνω από 575.000 φορολογούμενους που δεν θεωρούνται κατά κύριο επάγγελμα αγρότες.
• Αύξηση των συντελεστών φορολόγησης των ετήσιων εισοδημάτων από ακίνητα, από 11% σε 15% για ποσά μέχρι 12.000 ευρώ και από 33% σε 35% για τα πέραν των 12.000 ευρώ ποσά.
• Περαιτέρω αύξηση του συντελεστή υπολογισμού της προκαταβολής φόρου εισοδήματος των ατομικών επιχειρήσεων και των αγροτών από το 75% στο 100% του κύριου φόρου.
• Αύξηση της φορολογίας εισοδήματος για τα εταιρικά αυτοκίνητα. Τα εισοδήματα από τη χρήση εταιρικών αυτοκινήτων κατά το 2016 τα οποία θα φορολογηθούν το 2017 θα υπολογίζονται σε ποσοστό 80% επί του ετήσιου μισθώματος έναντι 30% που ίσχυε μέχρι και για το 2015.
• Αύξηση του βασικού συντελεστή ΦΠΑ από το 23% στο 24%. Ο αυξημένος συντελεστής θα αποδώσει πολύ περισσότερα έσοδα το 2017, καθώς θα ισχύσει για 12 μήνες μέσα στο επόμενο έτος, έναντι 7 μηνών το 2016 (από 1/6 έως 31/12).
• Επιβολή αυξήσεων στους φόρους που επιβαρύνουν τα τσιγάρα και τα λοιπά προϊόντα καπνού. Από την 1η-1-2017 ο πάγιος φόρος κατανάλωσης που επιβαρύνει τον λεπτοκομμένο καπνό θα αυξηθεί από τα 156,70 στα 170 ευρώ ανά κιλό. Ο αναλογικός φόρος θα αυξηθεί από 20% στο 26% της λιανικής τιμής πώλησης.
• Επιβολή φόρου στα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Από την 1η Ιανουαρίου 2017 θα επιβληθεί ΕΦΚ και στα υγρά που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Το ύψος του φόρου θα είναι 10 λεπτά ανά ml υγρού.
• Επιβολή τέλους στη σταθερή τηλεφωνία. Με την είσοδο του νέου έτους θα επιβληθεί τέλος 5% σε κάθε μηνιαίο ή διμηνιαίο λογαριασμό τηλεπικοινωνιακών τελών σταθερής τηλεφωνίας. Το νέο αυτό τέλος θα επιβάλλεται από την 1η/1/2017 επί των καθαρών (προ ΦΠΑ) τηλεπικοινωνιακών τελών κάθε μηνιαίου ή διμηνιαίου λογαριασμού.
• Επιβολή του τέλους 10% στη συνδρομητική τηλεόραση. Το μέτρο αυτό θα ισχύει καθ’ όλη τη διάρκεια του 2017, ενώ φέτος θα ισχύσει για 7 μήνες (από την 1η Ιουνίου έως την 31η Δεκεμβρίου). Το τέλος 10% επιβάλλεται στον συνολικό μηνιαίο λογαριασμό κάθε σύνδεσης σε συνδρομητική τηλεόραση, προ ΦΠΑ. Εάν ο λογαριασμός εκδίδεται για περισσότερους μήνες, επιβάλλονται τόσα τέλη όσα και οι μήνες.
• Αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στην μπίρα κατά 92,3%. Το μέτρο αυτό θα ισχύει για ολόκληρο το 2017, ενώ φέτος θα ισχύσει για 7 μήνες (από την 1η Ιουνίου έως την 31η Δεκεμβρίου). Από την 1η-6-2016 ο ΕΦΚ στην μπίρα έχει αυξηθεί από τα 2,60 στα 5 ευρώ ανά βαθμό PLATO κατά όγκο και εκατόλιτρο και από 1,3 σε 2,5 ευρώ ανά βαθμό PLATO κατά όγκο και εκατόλιτρο για τα μικρά ζυθοποιεία.
• Αύξηση του φόρου στα μερίσματα. Από την 1η-1-2017 ο φόρος στα μερίσματα αυξάνεται από 10% σε 15%.
• Αύξηση του ΦΠΑ σε πολλά νησιά του Αιγαίου: Από την 1η-1-2017 θα καταργηθούν οι μειωμένοι κατά 30% συντελεστές ΦΠΑ σε όλα τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου που ακόμη διατηρούνται. Ουσιαστικά από το νέο έτος ο ΦΠΑ θα αυξηθεί από τα επίπεδα του 5%, του 9% και του 17% στα επίπεδα του 6%, του 13% και του 24% σε πολλά νησιά του Αιγαίου, μεταξύ των οποίων η Λέσβος, η Χίος, η Σάμος και η Λήμνος.

Καύσιμα και καφές

• Αύξηση του φόρου στο αγροτικό πετρέλαιο κατά 65% από το 0,2 στο 0,33 ευρώ το λίτρο. Το μέτρο αυτό θα ισχύσει για όλο το 2017, ενώ φέτος εφαρμόζεται από την 1η Οκτωβρίου.
• Αύξηση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης κατά 0,05 ευρώ το λίτρο, από το 0,23 στο 0,28 ευρώ το λίτρο, η οποία θα ισχύσει για 6,5 μήνες το 2017, ενώ φέτος θα ισχύσει μόνο για 2,5 μήνες.
• Επιβολή αυξήσεων στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης που επιβαρύνουν τα λοιπά καύσιμα. Από την 1η-1-2017:

1. Ο ΕΦΚ που επιβαρύνει τη βενζίνη θα αυξηθεί κατά 0,03 ευρώ το λίτρο, από το 0,67 στο 0,7 ευρώ το λίτρο.
2. Ο ΕΦΚ στο πετρέλαιο κίνησης θα αυξηθεί κατά 0,08 ευρώ το λίτρο, από το 0,33 στο 0,41 ευρώ το λίτρο.
3. Ο ΕΦΚ στο υγραέριο κίνησης θα αυξηθεί κατά 0,10 ευρώ το λίτρο, από το 0,33 στο 0,43 ευρώ το λίτρο.

• Επιβολή φόρου στον καφέ. Από την 1η Ιανουαρίου 2017 θα επιβάλλεται ειδικός φόρος κατανάλωσης στον εισαγόμενο και εγχωρίως παραγόμενο καφέ. Ειδικότερα από την 1η-1-2017 θα επιβληθεί ΕΦΚ στην εισαγωγή και στην εγχώρια παραγωγή καφέ, με συντελεστές από 2 έως 3 ευρώ ανά κιλό στον καβουρντισμένο καφέ και με συντελεστή 4 ευρώ ανά κιλό στον στιγμιαίο καφέ και στα παρασκευάσματα από εκχυλίσματα, αποστάγματα ή συμπυκνώματα του καφέ.

Οι επιβαρύνσεις στους μισθωτούς και στους συνταξιούχους
Σύμφωνα με τα φοροεισπρακτικά μέτρα που ψηφίστηκαν τον Μάιο προβλέπεται μείωση του αφορολόγητου ορίου από τα 9.545 ευρώ στα 8.636 ευρώ για τους μισθωτούς χωρίς παιδιά και τους συνταξιούχους, στα 8.863 ευρώ για τους μισθωτούς με ένα προστατευόμενο τέκνο και στα 9.090 ευρώ για τους μισθωτούς με δύο προστατευόμενα τέκνα και ταυτόχρονη εφαρμογή επαχθέστερων κλιμάκων υπολογισμού του φόρου εισοδήματος και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης επί των μισθών και των συντάξεων.

Με βάση τις ρυθμίσεις αυτές, οι οποίες αυξάνουν σημαντικά τις φορολογικές επιβαρύνσεις για τους περισσότερους μισθωτούς και συνταξιούχους, θα υπολογιστεί η μηνιαία παρακράτηση φόρου εισοδήματος επί των μισθών και των συντάξεων και τους 12 μήνες του 2017, ενώ φέτος ο υπολογισμός της παρακράτησης με τις νέες αυτές ρυθμίσεις έγινε μόνο για 7 μήνες (από την 1η Ιουνίου έως την 31η Δεκεμβρίου).

Επιπλέον, με βάση αυτές τις ρυθμίσεις θα γίνει το 2017 η τελική εκκαθάριση του φόρου εισοδήματος επί του συνόλου των αποδοχών που εισέπραξαν οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι το 2016.

Δεδομένου ότι για τους πρώτους 5 μήνες του 2016 η παρακράτηση φόρου εισοδήματος από τους μισθούς και τις συντάξεις έγινε με το παλαιότερο πιο ευνοϊκό σύστημα αφορολόγητων ορίων και φορολογικών συντελεστών, το δε νέο σύστημα εφαρμόστηκε για τον υπολογισμό της παρακράτησης φόρου εισοδήματος μόνο την περίοδο από 1η-6-2016 έως 31-12-2016, η τελική εκκαθάριση του φόρου εισοδήματος για όλο το 2016, η οποία θα γίνει το 2017 με το νέο σύστημα θα έχει ως συνέπεια οι περισσότεροι μισθωτοί και συνταξιούχοι να κληθούν να καταβάλουν πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις με τα εκκαθαριστικά σημειώματα που θα εκδοθούν την ερχόμενη άνοιξη με την ηλεκτρονική υποβολή των φορολογικών δηλώσεων για τα εισοδήματα του 2016.