Σχέδιο για τη φορολόγηση των δραστηριοτήτων ευκαιριακής μίσθωσης ακινήτων -οι οποίες περιλαμβάνουν κυρίως ενοικιάσεις εξοχικών κατοικιών σε τουρίστες κατά τους θερινούς μήνες οι οποίες δεν δηλώνονται στις φορολογικές αρχές- έχει εκπονήσει το υπουργείο Οικονομικών.
Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Σχέδιο για τη φορολόγηση των δραστηριοτήτων ευκαιριακής μίσθωσης ακινήτων -οι οποίες περιλαμβάνουν κυρίως ενοικιάσεις εξοχικών κατοικιών σε τουρίστες κατά τους θερινούς μήνες οι οποίες δεν δηλώνονται στις φορολογικές αρχές- έχει εκπονήσει το υπουργείο Οικονομικών.
Στόχος είναι να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού σε βάρος των νομίμως λειτουργούντων τουριστικών καταλυμάτων, η παραοικονομία και η φοροδιαφυγή και εν τέλει να εξασφαλιστούν πρόσθετα φορολογικά έσοδα ύψους 250 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Οι δραστηριότητες ευκαιριακής μίσθωσης ακινήτων χαρακτηρίζονται συνήθως με τον όρο «σκιώδης φιλοξενία» (shadow hospitality).
Στις περιπτώσεις αυτές, η σύνδεση εκμισθωτή-μισθωτή γίνεται κυρίως μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η οποία διευκολύνει τη συναλλαγή και αμείβεται για τη «μεσιτεία» της. Ο τζίρος αυτών των δραστηριοτήτων στη χώρα μας εκτιμάται στο 1,4 δισ. ευρώ ετησίως.
Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν διαπιστώσει ότι η «σκιώδης φιλοξενία» έχει συμβάλει στην υποκατάσταση των νόμιμων καταλυμάτων από άτυπα. Ορισμένες μελέτες μάλιστα εκτιμούν τον βαθμό υποκατάστασης στο 70%.
Η υποκατάσταση αυτή έχει οδηγήσει σε απώλειες θέσεων εργασίας στον ξενοδοχειακό κλάδο και έχει συμβάλει στην αύξηση της αδήλωτης εργασίας, της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής. Ειδικά, η μη φορολόγηση του εισοδήματος των δραστηριοτήτων «σκιώδους φιλοξενίας» προκαλεί απώλεια φορολογικών εσόδων ύψους 250 εκατ. ευρώ περίπου.
Πρόθεση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών είναι η σύλληψη και η φορολόγηση του διαφυγόντος εισοδήματος και ταυτόχρονα η προστασία του υγιούς ανταγωνισμού. Στο πλαίσιο αυτό, η ηγεσία του υπουργείου έχει ήδη εκπονήσει, σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία, σχέδιο δράσης για τη φορολογική αντιμετώπιση του φαινομένου της «σκιώδους φιλοξενίας».
Το σχέδιο περιλαμβάνει:
* Τη δημιουργία μητρώου καταλυμάτων που εκμισθώνονται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και τη σύνδεση κάθε καταλύματος με αντίστοιχο Αριθμό Ταυτότητας Ακινήτου.
* Τη σύναψη συμφωνιών με τις επιμέρους ηλεκτρονικές πλατφόρμες για την παροχή πληροφοριών στη φορολογική διοίκηση ως προς τα εκμισθωμένα ακίνητα.
* Τη διενέργεια ελέγχων από μικτά κλιμάκια για την εξασφάλιση συμμόρφωσης ως προς το δημιουργούμενο μητρώο.
* Την επιβολή διοικητικών και φορολογικών προστίμων σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης.
Ταυτόχρονα το υπουργείο Οικονομικών σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού προωθούν νομοθετικές ρυθμίσεις για τη συνολική αντιμετώπιση του φαινομένου της «σκιώδους φιλοξενίας». Το «πακέτο» των προωθούμενων ρυθμίσεων αποτελεί ήδη αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς.
Σύμφωνα με πληροφορίες, με τις προωθούμενες ρυθμίσεις διαμορφώνεται το κανονιστικό πλαίσιο για την οικονομία του διαμοιρασμού ακινήτων, με σκοπό την ενσωμάτωση, την παρακολούθηση και τον έλεγχο των περιπτώσεων ευκαιριακής και βραχυπρόθεσμης εκμίσθωσης ακινήτων. Επιπρόσθετα, επιχειρείται η αντιμετώπιση διαπιστωμένων φαινομένων παραοικονομίας.
Βάσει των προωθούμενων ρυθμίσεων, όλοι όσοι επιθυμούν να μισθώσουν βραχυπρόθεσμα το ακίνητό τους οφείλουν να τηρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος, οι οποίες στοχεύουν στην προάσπιση του υγιούς ανταγωνισμού και στη διασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου ποιότητας των προς εκμίσθωση ακινήτων.
Τα βασικά σημεία τού υπό διαπραγμάτευση σχεδίου ρυθμίσεων έχουν αναλυτικά ως εξής:
* Ο υποψήφιος εκμισθωτής πρέπει να είναι φυσικό πρόσωπο και να εγγραφεί σε ειδικό μητρώο της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, το οποίο θα αποτελεί την ταυτότητα του προς εκμίσθωση ακινήτου και θα συνοδεύει κάθε συναλλαγή. Η μη συμμόρφωση θα επισύρει βαρύτατο πρόστιμο ύψους 50.000 ευρώ.
* Τίθεται όριο στον αριθμό των εκμισθούμενων ακινήτων ανά εκμεταλλευτή και στην ετήσια διάρκεια της μίσθωσης.
* Επιβάλλεται φόρος βραχυχρόνιας μίσθωσης ίσος με το 5% επί της αξίας της διανυκτέρευσης, ο οποίος θα αποδίδεται στο Ελληνικό Δημόσιο από οποιονδήποτε λειτουργεί ως ενδιάμεσος (κυρίως τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες).
* Οι εκμεταλλευτές των ακινήτων μέσω της οικονομίας διαμοιρασμού θα θεωρούνται ότι αποκτούν εισόδημα από ακίνητα και όχι από επιχειρηματική εκμετάλλευση. Έτσι, η πλειοψηφία των εκμισθωτών που διαθέτουν ένα ή δύο ακίνητα τα οποία εκμισθώνουν και αποκτούν εισόδημα έως και 12.000 ευρώ τον χρόνο θα φορολογούνται με τον χαμηλό φορολογικό συντελεστή 15%. Αντίθετα όσοι υποκρύπτονται πίσω από την οικονομία του διαμοιρασμού και λειτουργούν σκιώδη ξενοδοχειακά καταλύματα αποκτώντας υψηλά εισοδήματα χωρίς, μέχρι σήμερα, να αποδίδουν φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, θα επιβαρύνονται με φορολογικούς συντελεστές 35% και 45% επί των ακαθάριστων κερδών τους, γεγονός που θα λειτουργεί ως αντικίνητρο.
Ο προγραμματισμός της κυβέρνησης προβλέπει επίσης:
1. Ολοκλήρωση διαπραγμάτευσης και ψήφισης της νομοθεσίας, σε συνεργασία με το συναρμόδιο υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού.
2. Συνεργασία με τεχνικές διευθύνσεις και παρόχους υπηρεσιών (ηλεκτρονικές πλατφόρμες) για την επιβολή φόρου επί της ηλεκτρονικής συναλλαγής σε πραγματικό χρόνο.
3. Σύναψη συμφωνίας με βασικούς παρόχους (ηλεκτρονικές πλατφόρμες) για την παροχή στις ελληνικές φορολογικές και ελεγκτικές αρχές των στοιχείων των εκμισθούμενων κατοικιών (δειγματοληπτικά).
Πάγιο αίτημα των ξενοδόχων
Να ενταχθεί η οικονομία του διαμοιρασμού στον τουρισμό σε ένα πλαίσιο λειτουργίας, ώστε να λειτουργεί με τους ίδιους όρους με τον υπόλοιπο κλάδο στη χώρα, επιθυμεί το σύνολο των φορέων του κλάδου στην Ελλάδα.
Από στοιχεία του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) και τα αποτελέσματα σχετικής έρευνας του Συνδέσμου Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) για την παραξενοδοχία, τουλάχιστον 8.000 ακίνητα λειτουργούν σε «σκιώδη οικονομία» μόνο στην πρωτεύουσα.
Την ίδια ώρα η βιωσιμότητα των ξενοδοχείων της Αθήνας και όχι μόνο λόγο και της υπερφορολόγησης είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κίνηση, σημειώνει ο πρόεδρος της ΕΞΑΑ Αλέξανδρος Βασιλικός.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΞΕΕ, το 2015 ο τζίρος που διέφυγε στην Ελλάδα ξεπέρασε τα 2 δισ., ενώ υπολογίζεται ότι αυξάνεται ετησίως κατά 30%-50%.
Η απώλεια για το Δημόσιο από τη φιλοξενία τουριστών σε παράνομα καταλύματα ανέρχεται σε 350 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε η Grant Thornton για λογαριασμό του ΞΕΕ. Πιο συγκεκριμένα, προκαλεί την απώλεια 12 εκατ. διανυκτερεύσεων από νόμιμες επιχειρήσεις φιλοξενίας, με τα ξενοδοχεία να καταγράφουν 554 εκατ. ευρώ λιγότερα έσοδα από τη διαμονή, ενώ χάνονται 15.000 θέσεις εργασίας.
Η απουσία φορολόγησης των εισοδημάτων ιδιοκτητών που διαθέτουν ακίνητα σε πλατφόρμες οικονομίας διαμοιρασμού προκαλεί απώλεια 260 ως 276 εκατ. ευρώ στο Ελληνικό Δημόσιο ετησίως, αν το κράτος φορολογούσε όπως στα εισοδήματα από ενοίκια.
Η συνεισφορά της οικονομίας διαμοιρασμού στον ΦΠΑ τουριστικών υπηρεσιών υπολογίζεται στα 27 έως 28 εκατ. ευρώ, ενώ αν εφαρμοστεί στα ακίνητα της οικονομίας διαμοιρασμού αντίστοιχη φορολόγηση με τα τυπικά ξενοδοχειακά καταλύματα, τα δημόσια έσοδα μπορεί να ενισχυθούν περαιτέρω κατά 322 έως 353 εκατ. ευρώ ετησίως.
«Δεν υπάρχει κανένα νομοθετικό πλαίσιο που να ορίζει τη λειτουργία τους» λέει ο πρόεδρος του ΞΕΕ Γιώργος Τσακίρης, χαρακτηρίζοντας το θέμα μείζον για τη βιωσιμότητα των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, παρά την ανοδική πορεία των αφίξεων και των εσόδων. Από 1ης Νοεμβρίου 2015, με την εφαρμογή του νόμου 4336, επιτρέπεται η βραχυχρόνια μίσθωση σε όλους τους ιδιοκτήτες ακινήτων χωρίς την υποχρέωση λήψης του Ειδικού Σήματος Λειτουργίας τουριστικού καταλύματος.
«Αν δεν ληφθούν μέτρα, τουλάχιστον το 40%-50% των νόμιμων ενοικιαζόμενων δωματίων και διαμερισμάτων πρόκειται να μπουν στη διαδικασία της αστικής μίσθωσης» υπογραμμίζει ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Επιχειρηματιών Τουριστικών Καταλυμάτων Ελλάδος (ΣΕΤΚΕ) Παναγιώτης Τοκούζης.