Κανένα πρόβλημα υγείας δεν προκαλούν οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας, που φθάνουν, αισίως, τις 5.800 σε όλη την Ελλάδα, διαβεβαίωσαν, για μια ακόμη φορά, οι εκπρόσωποι των τεσσάρων δικτύων (Cosmote, Vodafone, TIM και Q-Telecom), επικαλούμενοι επιστημονικές μετρήσεις και τις απόψεις των αρμόδιων φορέων, όπως του Δημόκριτου, Πανεπιστημίων κά.
Μετά από σχετική έρευνα στο κοινό, που έδειξε πως η "κινητή τηλεφωνία δημιουργεί φαινόμενα τεχνοφοβίας" οι εκπρόσωποι των τεσσάρων δικτύων παρουσίασαν, χθες, αναλυτικά τις επιστημονικές θέσεις των αρμόδιων οργανισμών σε διεθνές επίπεδο για την ασφαλή έκθεση του πληθυσμού στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, το πλαίσιο λειτουργίας των σταθμών βάσης κινητής τηλεφωνίας καθώς και το ισχύον νομικό καθεστώς στην Ελλάδα.
Οπως τόνισαν η κινητή τηλεφωνία αποτελεί έναν από τους πλέον δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, συνεισφέροντας κατά 2,2% στο ΑΕΠ ετησίως. Εξυπηρετεί 10 εκ. πολίτες περίπου και απασχολεί 30.000 εργαζόμενους. Ωστόσο, μετά από 12 χρόνια παρουσίας στη χώρα μας, η κινητή τηλεφωνία εξακολουθεί να αποτελεί τεχνολογική καινοτομία, η λειτουργία της οποίας συχνά συνοδεύεται από φαινόμενα τεχνοφοβίας, καθώς διαπιστώνεται έλλειμμα έγκαιρης, έγκυρης και συστηματικής ενημέρωσης του κοινού από τους επίσημους φορείς για την επιστημονική αλλά και διεθνή πραγματικότητα.
Ενδιαφέρον, επί του προκειμένου, παρουσιάζει η πανελλαδική έρευνα RISK της MRB Hellas αναφορικά με το βαθμό ενημέρωσης του κοινού για θέματα υγείας και κινητής τηλεφωνίας, τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια της χθεσινής συνέντευξης τύπου. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα, το 66,1% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι δεν έχει λάβει επαρκή πληροφόρηση από επίσημους φορείς σε σχέση με την κινητή τηλεφωνία και την υγεία, ενώ μόλις το 18% των ερωτηθέντων φαίνεται να συμφωνεί ότι η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπουν οι σταθμοί βάσης και οι κεραίες δεν ενέχει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Ωστόσο, το 71% θεωρεί ότι η κινητή τηλεφωνία είναι επιβεβλημένη για την επικοινωνία σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης. Οι ίδιοι οι πολίτες, πάντα βάσει της έρευνας, θεωρούν ότι η ενημέρωση που έχουν λάβει από τους αρμόδιους φορείς είναι ελλιπής, γεγονός που καταδεικνύει την ευθύνη της Πολιτείας, αλλά και του κλάδου της κινητής τηλεφωνίας για τη συστηματική και υπεύθυνη πληροφόρηση των πολιτών σε ένα τόσο καίριο ζήτημα.
Οι εκπομπές ραδιοκυμάτων
Αναφορικά με τις αρχές λειτουργίας της κινητής τηλεφωνίας στη διάρκεια της παρουσίασης επεξηγήθηκε ότι τα ραδιοκύματα που εκπέμπουν οι σταθμοί βάσης αποτελούν μη-ιοντίζουσα ακτινοβολία, η οποία δεν διαφέρει από τα ραδιοκύματα που εκπέμπουν οι τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί αναμεταδότες, τα συστήματα επικοινωνίας της Αστυνομίας, της Πυροσβεστικής και άλλων υπηρεσιών εκτάκτου ανάγκης αλλά και τα ασύρματα τηλέφωνα, οι οικιακές συσκευές κα. Οι αυστηρές οδηγίες προστασίας του κοινού από την έκθεση σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που έχουν εκδώσει οι αρμόδιοι διεθνείς επιστημονικοί οργανισμοί, η Διεθνής Επιτροπή Προστασίας από Μη-Ιοντίζουσες Ακτινοβολίες (ICNIRP) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), αξιολογώντας το σύνολο της επιστημονικής έρευνας, διασφαλίζουν πλήρως τη δημόσια υγεία σε σχέση με τις αποδεδειγμένες επιδράσεις της λειτουργίας των δικτύων κινητής τηλεφωνίας. Με βάση τις οδηγίες αυτές έχει συνταχθεί η σχετική Σύσταση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία καθορίζει τα όρια ασφαλούς έκθεσης του κοινού στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, εφαρμόζοντας την αρχή της προφύλαξης. Έτσι τα όρια που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση περιέχουν συντελεστή ασφαλείας 50 (50 φορές πιο αυστηρά από τα αποδεδειγμένα όρια) λαμβάνοντας υπόψη τις πλέον ευαίσθητες ομάδες κοινού όπως τα μικρά παιδιά, οι ασθενείς και οι υπερήλικες. Επιπρόσθετα, για τη θέσπιση ορίων ασφαλούς έκθεσης λαμβάνεται διεθνώς υπόψη η πυκνότητα ισχύος του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου, δηλαδή η ποσότητα της εκπεμπόμενης ακτινοβολίας και σε καμία περίπτωση η απόσταση. Σημειώνεται, όπως τονίσθηκε, ότι οι τεχνικές προδιαγραφές σε παγκόσμιο επίπεδο επιβάλλουν την εγκατάσταση σταθμών βάσης κυρίως εντός του πολεοδομικού ιστού, καθώς επίσης, ότι δεν υπάρχουν δίκτυα κινητής τηλεφωνίας που λειτουργούν ή μπορούν να λειτουργήσουν και να παρέχουν κάλυψη επικοινωνίας όταν εγκαθίστανται μόνο εκτός κατοικημένων περιοχών. Οι χρήστες κινητής τηλεφωνίας πρέπει να γνωρίζουν ότι η απόσταση των σταθμών βάσης μεταξύ τους εξαρτάται από τον όγκο της τηλεπικοινωνιακής κίνησης της κάθε περιοχής καθώς και το γεγονός ότι η ισχύς που εκπέμπουν οι σταθμοί βάσης μειώνεται όσο πιο πυκνή είναι η διάταξη των σταθμών. Χαρακτηριστικά αναφέρθηκε ότι η ισχύς που εκπέμπουν οι κεραίες σε αστικές περιοχές είναι από 10 έως 20 Watt. Συνεπώς, όπως επισημάνθηκε, όσο πυκνότερο είναι ένα δίκτυο τόσο χαμηλότερη είναι και η εκπεμπόμενη ακτινοβολία από τους σταθμούς βάσης.
Νομικό πλαίσιο
Ως ιδιαίτερα αυστηρό για την προστασία της δημόσιας υγείας χαρακτήρισαν οι εκπρόσωποι των τεσσάρων εταιρειών, το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα, καθώς, όπως αναφέρθηκε, "η πολιτεία εφήρμοσε την αρχή της προφύλαξης και σε εθνικό επίπεδο" θεσπίζοντας όρια ασφαλούς έκθεσης του πληθυσμού στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία κατά 20% πιο αυστηρά σε σύγκριση με τη Σύσταση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατά συνέπεια τα όρια ασφαλούς έκθεσης που ισχύουν στην Ελλάδα είναι από τα αυστηρότερα παγκοσμίως. Τροχοπέδη, ωστόσο, για την ανάπτυξη της κινητής τηλεφωνίας και την απρόσκοπτη επικοινωνία των χρηστών αποτελεί ο πολύπλοκος, γραφειοκρατικός και χρονοβόρος χαρακτήρας της διαδικασίας για την αδειοδότηση και την εγκατάσταση των σταθμών βάσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι με την έκδοση αδειών ασχολούνται έως και 18 διαφορετικές υπηρεσίες, ενώ ο συνολικός χρόνος για την ολοκλήρωση της έκδοσης των απαιτούμενων αδειών για έναν σταθμό βάσης μπορεί να ανέρχεται σε 2,5 χρόνια. Σε πολλές περιπτώσεις, όπως αναφέρθηκε, υπάρχουν αντιφατικές απαιτήσεις από υπηρεσίες που είναι υπεύθυνες για την έκδοση της ίδιας άδειας, ενώ ορισμένες υπηρεσίες καθυστερούν ή αρνούνται την έκδοση αδειών παρά την κείμενη νομοθεσία, στηριζόμενες σε εντελώς αυθαίρετες αιτιάσεις. Θέσεις διεθνών οργανισμών Η ασφαλής λειτουργία των σταθμών βάσης κινητής τηλεφωνίας έχει πολλές φορές επισημανθεί από τους αρμόδιους διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς όπως o Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Ομάδα Ανεξάρτητων Ειδικών του Sir William Stewart στη Μεγάλη Βρετανία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Δανικό Εθνικό Συμβούλιο Υγείας, οι αρχές προστασίας από τις ακτινοβολίες της Φιλανδίας, της Ισλανδίας, της Νορβηγίας και της Σουηδίας, οι οποίοι έχουν τοποθετηθεί σχετικά με την ασφαλή λειτουργία των σταθμών βάσης κινητής τηλεφωνίας. Σύμφωνα με τους οργανισμούς αυτούς, οι διεθνείς οδηγίες, όπως έχουν αναπτυχθεί από την ICNIRP, είναι βασισμένες σε προσεκτική ανάλυση του συνόλου της επιστημονικής βιβλιογραφίας (θερμικών και μη θερμικών επιδράσεων) και προσφέρουν προστασία από τα ραδιοκύματα με μεγάλα περιθώρια ασφάλειας. Όπως επισημάνθηκε, οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα, κατά την εγκατάσταση και λειτουργία των δικτύων τους, τηρούν απόλυτα τα όρια ασφαλούς έκθεσης που ορίζει ο νόμος.
Προτάσεις των εταιρειών
Ολοκληρώνοντας την ενημέρωση προς τα ΜΜΕ, οι εκπρόσωποι των εταιρειών του κλάδου της κινητής τηλεφωνίας, κατέθεσαν τις προτάσεις τους προκειμένου να υπάρξει συστηματικότερη, πιο ολοκληρωμένη και κυρίως επιστημονικά τεκμηριωμένη πληροφόρηση του κοινού σχετικά με τους σταθμούς βάσης και τη λειτουργία των δικτύων. Αναλυτικότερα, με βάση δύο κύριους άξονες, τον έλεγχο και την ενημέρωση,προτείνουν:
- Συστηματικές μετρήσεις Η/Μ ακτινοβολίας.
- Εντατικοποίηση των μετρήσεων Η/Μ πεδίων από αναγνωρισμένους φορείς.
- Συστηματική δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων στους φορείς αλλά και τους κατοίκους των περιοχών όπου πραγματοποιήθηκαν οι μετρήσεις.
- Ανάληψη πρωτοβουλίας και από την Τοπική Αυτοδιοίκηση για διενέργεια συστηματικών μετρήσεων και τακτική ενημέρωση των κατοίκων της περιοχής.
- Αμεση ανταπόκριση των εταιρειών σε τυχόν αιτήματα κατοίκων και για ad hoc μετρήσεις σε περιοχές της χώρας. Συνεχή ενημέρωση και αξιολόγηση για τις διεθνείς εξελίξεις και πρακτικές.
- Συνέχιση της ενημέρωσης των εταιρειών αναφορικά με τις διεθνείς εξελίξεις και συστηματική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων σε συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα αλλά και τους αρμόδιους, αναγνωρισμένους φορείς της Πολιτείας.
- Ενημερωτικές ημερίδες, συνέδρια με πρωτοβουλία των Νομαρχιών ή της αρμόδιας επιστημονικής κοινότητας με τη συμμετοχή εκπροσώπων των πολιτών, των ΜΜΕ, της Πολιτείας κλπ.
- Πρόσκληση σε διεθνώς αναγνωρισμένους επιστήμονες ή εκπροσώπους φορέων (π.χ. Π.Ο.Υ., ICNIRP, NRPB) στο πλαίσιο ενημερωτικών συναντήσεων με τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας ή / και συμμετοχή τους σε συνέδρια, ημερίδες κλπ.
Τις εταιρείες εκπροσώπησαν η διευθύντρια Εταιρικών Σχέσεων της Cosmote κ. Μαριλένα Φατσέα, ο διευθυντής Marketing της Q-Telecom κ. Δημήτρης Χαντζιάρας, ο διευθυντής Επικοινωνίας της ΤΙΜ, κ. Γιώργος Τσαπρούνης και ο διευθυντής Εταιρικών Σχέσεων της Vodafone, κ. Δημήτρης Μιχόπουλος.
XΑΡΗΣ ΚΟΝΤΟΚΟΛΙΑΣ