Νέα «τρύπα» στα φορολογικά έσοδα

Από την έντυπη έκδοση 

Του Θάνου Τσίρου
[email protected]

Πολύ μεγάλη υστέρηση στα φορολογικά έσοδα αναμένεται να αποτυπώσουν τα αναλυτικά στοιχεία για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού κατά τον μήνα Αύγουστο. Μέσω άτυπης ενημέρωσης, το υπουργείο Οικονομικών έδωσε χθες στη δημοσιότητα στοιχεία για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, τα οποία και δείχνουν ότι ο Αύγουστος -αν και «άδειος» από σημαντικές φορολογικές υποχρεώσεις- ήταν ο δεύτερος κατά σειρά αρνητικός μήνας.

Το «μαξιλάρι» των φορολογικών εσόδων, που έφτασε στα 730 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο, περιορίστηκε στα 530 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο, ενώ μετά και τις επιδόσεις του Αυγούστου είναι πολύ πιθανό να έχει απομείνει ποσό της τάξεως των 200-250 εκατ. ευρώ. Έτσι, ουσιαστικά η εκτέλεση του προϋπολογισμού ξεκινάει τον Σεπτέμβριο σχεδόν από μηδενική βάση, με τους εισπρακτικούς στόχους να βρίσκονται πολύ ψηλά και την επίτευξη του βασικού στόχου να είναι αμφίβολη.

Η νέα υστέρηση, όπως αναφέρεται και στο κείμενο του υπουργείου Οικονομικών, εν πολλοίς αποδίδεται στη χρονική μετάθεση κατά έναν μήνα της είσπραξης της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ. Αντί για τον Αύγουστο που είχε προϋπολογιστεί πως θα ξεκινήσει η διαδικασία είσπραξης, η πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ θα καταβληθεί στα τέλη Σεπτεμβρίου. Μάλιστα, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι οι υπηρεσίες του υπουργείου είχαν προϋπολογίσει να συγκεντρώσουν 738 εκατ. ευρώ όταν το συνολικό ποσό της βεβαίωσης είναι 3,17 δισ. ευρώ. Προφανώς, οι υπηρεσίες του ΥΠΟΙΚ είχαν εκτιμήσει ότι πολύς κόσμος θα πληρώσει είτε εφάπαξ είτε μέσω πιστωτικής κάρτας, κάτι που δημοσιονομικά έχει ακριβώς το ίδιο αποτέλεσμα.

Η μη είσπραξη της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ είναι πράγματι ένας συγκυριακός λόγος που οδηγεί στο να εμφανιστεί υστέρηση εσόδων έναντι του στόχου. Από την άλλη, στο κείμενο της άτυπης ενημέρωσης δεν αναφέρεται αν στα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού έχουν ενσωματωθεί και τα 280 εκατ. ευρώ που συγκέντρωσε το Δημόσιο από τη μεταβίβαση των μετοχών του ΟΛΠ στην Cosco. O προϋπολογισμός της φετινής χρονιάς προβλέπει ότι τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις (λογιστικά ενσωματώνονται στα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού όπου ανήκουν και τα φορολογικά έσοδα) θα πρέπει να ανέλθουν στο 1,803 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους. Ωστόσο, από τη μηνιαία κατανομή προκύπτει ότι οι υπηρεσίες έχουν προϋπολογίσει να εισπράξουν το μεγαλύτερο ποσό του ετήσιου στόχου στο δίμηνο Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου.

Τυχόν είσπραξη νωρίτερα από αυτό το διάστημα -όπως και έγινε στην περίπτωση του ΟΛΠ- δημιουργεί «άσπρη τρύπα» στα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού καλύπτοντας την όποια σημαντική υστέρηση στα φορολογικά έσοδα.

Με βάση αυτές τις δύο βασικές παροχές (μη είσπραξης πρώτης δόσης ΕΝΦΙΑ και είσπραξη αντιτίμου για τις μετοχές του ΟΛΠ) τα βασικά μεγέθη στο σκέλος των εσόδων αποτυπώθηκαν ως εξής:

• Το γενικό σύνολο των καθαρών εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού για τον μήνα Αύγουστο ανέρχεται σε 3,804 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 3,869 δισ. ευρώ. Δηλαδή, παρατηρήθηκε μείωση κατά 65 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου ή 1,7% σε ποσοστιαία βάση. Σε σύγκριση με τον Αύγουστο 2015 -μήνα κατά τον οποίο τα καθαρά έσοδα ανήλθαν στα 3,829 δισ. ευρώ- καταγράφηκε μείωση κατά 25 εκατ. ευρώ. Το υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζει ότι η σύγκριση με τον αντίστοιχο περσινό Αύγουστο είναι ενθαρρυντική καθώς πέρυσι λόγω των συνεχών παρατάσεων της προθεσμίας υποβολής φορολογικών δηλώσεων, τόσο για τα φυσικά όσο και για τα νομικά πρόσωπα, εισπράχθηκαν σημαντικά ποσά μέσα στον Αύγουστο του 2015, κάτι που δεν επαναλήφθηκε και φέτος.
• Το γενικό σύνολο των εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού, προ επιστροφών, για τον μήνα Αύγουστο ανέρχεται σε 4,083 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 4,178 εκατ. ευρώ. «Η υστέρηση κατά 95 εκατ. ευρώ ή 2,3% έναντι του στόχου οφείλεται στο γεγονός ότι ο στόχος περιλάμβανε και την πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ 2016, εκτιμώμενου ύψους 738 εκατ. ευρώ, η οποία θα εισπραχθεί τον Σεπτέμβριο» αναφέρει η σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών. Σε σύγκριση με τον Αύγουστο 2015 (γενικό σύνολο εσόδων 4.055 εκατ. ευρώ) υπάρχει αύξηση κατά 28 εκατ. ευρώ ή 1%.

Οι επιστροφές φόρων τον Αύγουστο 2016 ανήλθαν σε 278 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου 309 εκατ. ευρώ (μείωση κατά 31 εκατ. ευρώ). Σε αυτό το ποσό περιλαμβάνονται και οι επιστροφές που προέρχονται από την ειδική χρηματοδότηση. Τον Αύγουστο 2015 οι επιστροφές ήταν 226 εκατ. ευρώ.

Η υπόλοιπη χρονιά

Μετά και τις επιδόσεις του Αυγούστου, το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να συγκεντρώσει 19,352 δισ. ευρώ σε επίπεδο καθαρών εσόδων τακτικού προϋπολογισμού στους τέσσερις μήνες που υπολείπονται μέχρι το τέλος του έτους.

Ο πήχης είναι πολύ ψηλά αν κρίνει κανείς ότι αντιστοιχούν καθαρά έσοδα 4,838 δισ. ευρώ ανά μήνα για το διάστημα Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου, όταν στο 8μηνο τα έσοδα ανά μήνα έφτασαν στα 3,719 δισ. ευρώ.

Πιο απλά αυτό σημαίνει ότι κάθε μήνα στο τελευταίο 4μηνο η κυβέρνηση θα πρέπει να εισπράττει 30% περισσότερα έσοδα -κατά κύριο λόγο φορολογικά- συγκριτικά με τη μέση μηνιαία είσπραξη του 8μήνου.

Ο Σεπτέμβριος θα είναι καθοριστικός καθώς:

• Θα φανεί αν η μεγάλη υστέρηση που παρατηρήθηκε τον Ιούλιο στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (σ.σ.: έφτασε στα 270 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου) θα έχει και συνέχεια κατά τη διαδικασία καταβολής της 2ης δόσης.
• Θα καταγραφούν οι δυνατότητες είσπραξης του φετινού ΕΝΦΙΑ. Το ποσό της εκκαθάρισης έχει κατέβει χαμηλά (3,178 δισ. ευρώ) και ο συντελεστής εισπραξιμότητας θα πρέπει να ξεπεράσει το 83% για να εκπληρωθεί ο δημοσιονομικός στόχος.
• Θα φανεί αν έχει «ξεφουσκώσει» η πρόσκαιρη αύξηση των εσόδων λόγω των καπνικών προϊόντων ή αν θα εξακολουθήσει να παρατηρείται υστέρηση έναντι των μηνιαίων στόχων όσον αφορά τον ΦΠΑ των καπνικών προϊόντων ή τον ειδικό φόρο κατανάλωσης.
• Θα φανεί αν συνεχίζεται η μείωση της κατανάλωσης στα πετρελαιοειδή που «πληγώνει» τα φορολογικά έσοδα.

Χαμηλώνει το «μαξιλάρι» στο 8μηνο

Σε επίπεδο 8μήνου τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού ανήλθαν στα 29,755 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 29,419 δισ. ευρώ. Δηλαδή, εξακολουθεί να καταγράφεται υπέρβαση έναντι του στόχου της τάξεως των 336 εκατ. ευρώ, ποσό βέβαια που είναι ψαλιδισμένο έναντι του 7μήνου (σ.σ.: στο επτάμηνο τα έσοδα είχαν φτάσει στα 25,951 δισ. ευρώ και η υπέρβαση έναντι του στόχου έφτανε στα 401 εκατ. ευρώ).

Η υπέρβαση έναντι του στόχου σε επίπεδο 8μήνου οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στα μη φορολογικά έσοδα (απολήψεις από Ε.Ε. και λοιπά μη φορολογικά έσοδα), τα οποία ήδη από το 7μηνο εμφάνιζαν υπέρβαση 454 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Τα έσοδα προ επιστροφών φόρου ανήλθαν στα 31,699 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 31,085 δισ. ευρώ (σ.σ.: έχει αναθεωρηθεί σε σχέση με τον στόχο που είχε οριοθετηθεί κατά τον Νοέμβριο του 2015 όταν και η κυβέρνηση κατέθετε τον προϋπολογισμό στη Βουλή), με την υπέρβαση έναντι του αναθεωρημένου στόχου να περιορίζεται τον Αύγουστο στα 614 εκατ. ευρώ, έναντι 709 εκατ. ευρώ που ήταν τον Ιούλιο.

Εννοείται πως τα έσοδα προ επιστροφών φόρου περιλαμβάνουν τα μη φορολογικά έσοδα, κάτι που δικαιολογεί σε μεγάλο βαθμό και τη συγκεκριμένη υπέρβαση. Οι επιστροφές φόρου στο 8μηνο ανήλθαν στο 1,998 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 1,809 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι έχουν διανεμηθεί 189 εκατ. ευρώ περισσότερα σε σχέση με τον στόχο που είχε οριοθετηθεί. Στο 7μηνο η υπέρβαση έναντι του στόχου έφτανε στα 220 εκατ. ευρώ, αλλά το ποσό περιορίστηκε λόγω του «φρένου» που μπήκε στις επιστροφές κατά τον μήνα Αύγουστο.