Επίσημη θέσπιση νέων μορφών χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και άρση εμποδίων που ειδικά τα τελευταία χρόνια λειτούργησαν αποτρεπτικά στην έκδοση ομολογιακών δανείων από εταιρείες οι οποίες αναζητούσαν εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης «φέρνει» σχέδιο νόμου που πρόκειται να ψηφιστεί άμεσα στη Βουλή, κατόπιν επίμονου αιτήματος του Χρηματιστηρίου και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.
Από την έντυπη έκδοση
Της Ιουλίας Ζαφόλια
[email protected]
Επίσημη θέσπιση νέων μορφών χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και άρση εμποδίων που ειδικά τα τελευταία χρόνια λειτούργησαν αποτρεπτικά στην έκδοση ομολογιακών δανείων από εταιρείες οι οποίες αναζητούσαν εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης «φέρνει» σχέδιο νόμου που πρόκειται να ψηφιστεί άμεσα στη Βουλή, κατόπιν επίμονου αιτήματος του Χρηματιστηρίου και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.
«Η δημιουργία μιας υγιούς και εύρωστης αγοράς εταιρικών ομολόγων είναι που πρέπει να επιδιώξουμε και να διαφυλάξουμε όλοι οι συμμετέχοντες στην ελληνική αγορά» τόνιζε την προηγούμενη εβδομάδα ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών Σωκράτης Λαζαρίδης, με αφορμή την εισαγωγή του εταιρικού ομολόγου της MLS Πληροφορική στην Εναλλακτική Αγορά.
«Ο ρόλος της χρηματιστηριακής αγοράς στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων είναι συμπληρωματικός του ρόλου των τραπεζών. Στοχεύει άλλωστε στην παροχή μακροπρόθεσμων κεφαλαίων, ενώ οι τράπεζες βασικά στον βραχυπρόθεσμο δανεισμό. Η ανάπτυξη μιας υγιούς αγοράς εταιρικών ομολόγων θα βοηθήσει στην κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών των επιχειρήσεων. Το Χρηματιστήριο Αθηνών είναι έτοιμο να υποδεχθεί τόσο στην Κύρια όσο και στην Εναλλακτική Αγορά του νέες εκδόσεις. Υπάρχουν όμως κάποια εμπόδια ακόμη, όπως εκείνο του Δικαιοπρακτικού Επιτοκίου», δήλωνε πρόσφατα στη «Ν» ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Χαράλαμπος Γκότσης.
Δέσμη ρυθμίσεων, αλλά και «κλείσιμο» μιας σειράς χρηματιστηριακών εκκρεμοτήτων περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου «Τροποποίηση ν. 4099/2012/Α 250 (προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2014/91/ΕΕ /257) και άλλες διατάξεις» που ψηφίζεται από τη Βουλή εντός των επόμενων ημερών. Αφορά εν μέρει προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας σε Ευρωπαϊκή Οδηγία και, μεταξύ άλλων, προβλέπει συγκεκριμένες υποχρεώσεις για τους Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες (ΟΣΕΚΑ), κατάργηση του δικαιοπρακτικού επιτοκίου στις περιπτώσεις εταιρικών ομολόγων και επίσημη θέσπιση του crowdfunding.
Ομολογιακά δάνεια
Το πολυετές αίτημα εκπροσώπων του Χρηματιστηρίου, περί απελευθέρωσης του επιτοκίου σε περιπτώσεις ομολογιακών δανείων, θα γίνει επιτέλους πραγματικότητα, καθώς στο εν λόγω σχέδιο νόμου προβλέπεται η εξαίρεση από το ανώτατο όριο του δικαιοπρακτικού επιτοκίου (5,3%) στις περιπτώσεις α) ομολογιακών δανείων που διατίθενται με δημόσια προσφορά, β) ομολογιακών δανείων που διατίθενται με ιδιωτική τοποθέτηση σε ειδικούς επενδυτές.
Εισάγεται επισήμως, ως εναλλακτική μορφή άντλησης κεφαλαίων, η συμμετοχική χρηματοδότηση (crowdfunding), ένας νέος τρόπος άντλησης κεφαλαίων από μεγάλο αριθμό ενδιαφερομένων, κυρίως μέσω του Διαδικτύου.
Πρόκειται για μορφή χρηματοδότησης ιδιαίτερα δημοφιλή στο εξωτερικό, που πλέον κρίνεται ως αναγκαία πρόσθετη εναλλακτική για όσες επιχειρήσεις αναζητούν πηγές χρηματοδότησης εκτός τραπεζικού συστήματος. Ενδυναμώνεται επίσης ο ρόλος των Venture Capitals, με συμμετοχή μέλους αυτών στη Συμβουλευτική Επιτροπή της Ε.Κ.
Υποχρεώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων
Τα πιστωτικά ιδρύματα των οποίων οι κινητές αξίες έχουν εισαχθεί προς διαπραγμάτευση σε οργανωμένη αγορά υποχρεούνται να καταρτίζουν τριμηνιαίες οικονομικές καταστάσεις για το πρώτο και το τρίτο τρίμηνο και να τις δημοσιοποιούν εντός 3 μηνών από τη λήξη της αντίστοιχης περιόδου. Στόχος της συγκεκριμένης υποχρέωσης είναι η ενίσχυση της διαφάνειας μέσω της παροχής επιπρόσθετων περιοδικών χρηματοοικονομικών πληροφοριών, που συμβάλλουν στη λήψη επενδυτικών αποφάσεων. Η παραπάνω υποχρέωση αφορά αποκλειστικά τις ενοποιημένες τριμηνιαίες οικονομικές καταστάσεις που καταρτίζονται βάσει των διεθνών λογιστικών προτύπων. Από τα πιστωτικά ιδρύματα των οποίων οι κινητές αξίες έχουν εισαχθεί προς διαπραγμάτευση σε οργανωμένη αγορά, δεν υποχρεούνται στην κατάρτιση ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων:
α) εάν έχουν την καταστατική τους έδρα στην Ελλάδα, οι τριμηνιαίες οικονομικές καταστάσεις καταρτίζονται βάσει των διεθνών λογιστικών προτύπων που εφαρμόζονται στην ενδιάμεση χρηματοοικονομική πληροφόρηση.
β) σε όλες τις άλλες περιπτώσεις και εφόσον οι τριμηνιαίες οικονομικές καταστάσεις δεν καταρτίζονται βάσει των παραπάνω διεθνών λογιστικών προτύπων προβλέπουν κατ’ ελάχιστον: την τριμηνιαία κατάσταση οικονομικής θέσης και την τριμηνιαία κατάσταση αποτελεσμάτων και σχετικές επεξηγηματικές σημειώσεις.
Ορίζεται επίσης ότι στην περίπτωση αυτή, κατά την κατάρτιση της τριμηνιαίας κατάστασης οικονομικής θέσης και της τριμηνιαίας κατάστασης αποτελεσμάτων, τα πιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να ακολουθούν για την κατάρτιση και την αποτίμηση τις αρχές που ακολουθούν για την κατάρτιση των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων. Οι τριμηνιαίες οικονομικές καταστάσεις υπογράφονται από τους υπεύθυνους για την κατάρτισή τους και εγκρίνονται από το διοικητικό συμβούλιο του εκδότη.
Crowdfunding
Το crowdfunding υλοποιείται μέσω μιας ιστοσελίδας, στην οποία φιλοξενείται πλατφόρμα συγκεκριμένων προδιαγραφών. Σε αυτήν παρουσιάζονται στο επενδυτικό κοινό τα υποψήφια προς χρηματοδότηση έργα νεοσύστατων ή υφιστάμενων εταιρειών. Στόχος είναι η προσέλκυση του επενδυτικού κοινού, προκειμένου να συμμετάσχει στο κεφάλαιο της εταιρείας που παρουσιάζεται. Οι ΑΕΠΕΥ και τα πιστωτικά ιδρύματα που προτίθενται να λειτουργήσουν ηλεκτρονική πλατφόρμα crowdfunding πρέπει να γνωστοποιούν στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ή την Τράπεζα της Ελλάδος την πρόθεσή τους αυτή, ενώ υποβάλλονται ταυτόχρονα τα σχετικά με τη δραστηριοποίηση αυτή στοιχεία και κυρίως: η απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του με την οποία αποφασίστηκε η δραστηριότητα αυτή, το νέο οργανόγραμμα, τα πρόσωπα που θα απασχολούνται και τα προσόντα τους, καθώς επίσης το αντίστοιχο τμήμα του εσωτερικού κανονισμού που περιγράφει τον τρόπο οργάνωσης και τα κριτήρια επιλογής των εκδοτών.
Η Ε.Κ. ή η ΤτΕ μπορούν να διαφωνήσουν εάν κρίνουν ότι δεν πληρούνται οι οργανωτικές προϋποθέσεις, μέσα σε διάστημα 2 μηνών από την υποβολή όλων των προβλεπόμενων στοιχείων. Καθορίζεται επίσης το περιεχόμενο της πληροφόρησης που θα πρέπει να παρέχουν στους πελάτες ή στους δυνητικούς πελάτες.
Ενθάρρυνση των καταγγελιών
Καταγράφονται οι διοικητικές κυρώσεις και τα διοικητικά μέτρα τα οποία μπορεί να λάβει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Θεσπίζεται η υποχρέωση της Ε.Κ. να δημοσιεύει στο διαδικτυακό της τόπο τις αποφάσεις με τις οποίες επιβάλλονται κυρώσεις.
Σε άλλο άρθρο, σκοπείται η ενθάρρυνση των καταγγελιών από υπαλλήλους ΑΕΔΑΚ και θεματοφυλάκων όταν περιέρχεται σε γνώση τους ενδεχόμενη παράβαση.
Παρέχεται η εξουσιοδότηση στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς να καθορίσει τους μηχανισμούς και τη διαδικασία ενθάρρυνσης καταγγελιών μέσω ειδικών διαδικασιών για τη λήψη αυτών, κατάλληλη προστασία έναντι αντιποίνων για τους εργαζόμενους που καταγγέλλουν παραβάσεις, καθώς και προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, τόσο του προσώπου που καταγγέλλει όσο και του προσώπου το οποίο αφορά η καταγγελία.
Επένδυση των ΑΕΕΑΠ
Παρέχεται η δυνατότητα στην ΑΕΕΑΠ να συμμετέχει με ποσοστό τουλάχιστον 25% σε άλλη εταιρεία, σκοπός της οποίας είναι η απόκτηση, διαχείριση και εκμετάλλευση ακινήτων, περιλαμβανομένης της διενέργειας επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία και σκοπός της συμμετοχής της ΑΕΕΑΠ στο κεφάλαιο της εταιρείας αυτής είναι η εφαρμογή κοινής επιχειρηματικής στρατηγικής για την ανάπτυξη ακινήτου /ακινήτων ελάχιστης αξίας 10 εκατ. ευρώ.
Κανόνες για τους θεματοφύλακες
Θεσπίζεται η υποχρέωση των ΑΕΔΑΚ να καταρτίζουν και να διατηρούν για τις κατηγορίες των μελών του προσωπικού των οποίων οι επαγγελματικές δραστηριότητες έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στο προφίλ κινδύνου των ΟΣΕΚΑ που διαχειρίζονται, πολιτικές και πρακτικές αποδοχών συμβατές με την ορθή και αποτελεσματική διαχείριση κινδύνου. Καθορίζονται επίσης πρόσθετοι κανόνες σχετικά με τα καθήκοντα των θεματοφυλάκων, ορίζονται τα νομικά πρόσωπα που μπορούν να ενεργούν ως θεματοφύλακες και αποσαφηνίζεται η ευθύνη των θεματοφυλάκων σε περιπτώσεις που περιουσιακά στοιχεία του ΟΣΕΚΑ, που τελούν υπό θεματοφυλακή, απολεσθούν ή σε περίπτωση κακής εκτέλεσης των καθηκόντων επίβλεψης που αναλαμβάνουν οι θεματοφύλακες.
Θεσπίζονται επίσης οι αρμοδιότητες και οι εξουσίες της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ως εποπτικής αρχής, η πρόσβαση σε υπάρχοντα αρχεία τηλεφωνικών συνδιαλέξεων και δεδομένα και οι κυρώσεις που μπορεί να επιβάλει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς σε περιπτώσεις παράβασης στις ΑΕΔΑΚ αλλά και στους θεματοφύλακες.
Τέλος, θεσμοθετείται η ενθάρρυνση των καταγγελιών για ενδεχόμενες παραβάσεις, ενώ θεσπίζονται διαδικασίες για την προστασία όσων υπαλλήλων καταγγέλλουν παραβάσεις που διαπράττονται από ΑΕΔΑΚ και θεματοφύλακες.
Πολιτικές διαχείρισης κινδύνων
Προβλέπεται η υποχρέωση των ΑΕΔΑΚ να θεσπίζουν και να εφαρμόζουν πολιτικές και πρακτικές αποδοχών που συνάδουν με την ορθή και αποτελεσματική διαχείριση κινδύνων και δεν ενθαρρύνουν την ανάληψη κινδύνων ασύμβατων προς το προφίλ κινδύνου, τους κανονισμούς και τα καταστατικά έγγραφα ΟΣΕΚΑ που διαχειρίζονται. Οι πολιτικές αυτές εφαρμόζονται στις κατηγορίες υπαλλήλων που περιλαμβάνουν ανώτερα διοικητικά στελέχη, πρόσωπα που ασκούν λειτουργίες ελέγχου και αναλαμβάνουν κινδύνους και οποιοδήποτε υπάλληλο που λαμβάνει αποδοχές που τον τοποθετούν σε μισθολογικό κλιμάκιο ίδιο με τα ανώτερα διοικητικά στελέχη και τα πρόσωπα που αναλαμβάνουν κινδύνους. Περιγράφονται ακόμα οι αρχές με τις οποίες πρέπει να συμμορφώνονται οι ΑΕΔΑΚ κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή των πολιτικών και πρακτικών αποδοχών. Προβλέπεται επίσης η συγκρότηση επιτροπής αποδοχών για τις ΑΕΔΑΚ που είναι σημαντικές από την άποψη του μεγέθους τους ή του μεγέθους των ΟΣΕΚΑ που διαχειρίζονται, της εσωτερικής τους οργάνωσης και της φύσης, του εύρους και της πολυπλοκότητας των δραστηριοτήτων τους.
Σε ειδικό άρθρο προβλέπεται ποιες λειτουργίες του θεματοφύλακα μπορούν να ανατεθούν σε τρίτους. Πιο συγκεκριμένα, για τη διαδικασία ανάθεσης καθορίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες τα καθήκοντα φύλαξης του θεματοφύλακα μπορούν να ανατίθενται σε υποθεματοφύλακα. Ευθυγραμμίζεται δηλαδή η νομοθεσία των ΟΣΕΚΑ με τη σχετική νομοθεσία για τους Διαχειριστές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΔΟΕΕ).
Ο ρόλος των ΕΠΕΥ
Διευρύνεται σε όλες τις ΕΠΕΥ -και όχι μόνο σε αυτές που παρέχουν την υπηρεσία αναδοχής, όπως ισχύει έως σήμερα- η δυνατότητα απόκτησης της ιδιότητας εκπροσώπου των ομολογιούχων, με δεδομένο ότι ο ρόλος αυτός είναι συνυφασμένος με τις υπηρεσίες θεματοφυλακής που ήδη παρέχουν και όχι με τις υπηρεσίες αναδοχής. Αντίστοιχη δυνατότητα αποκτά πλέον το Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων.
Μέριμνα των ΑΕΔΑΚ
Προβλέπεται ρητά ότι η ΑΕΔΑΚ για κάθε ένα από τα Αμοιβαία Κεφάλαια που διαχειρίζεται θα μεριμνά για τον ορισμό ενός και μόνο θεματοφύλακα, ύστερα από άδεια της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, με έδρα στην Ελλάδα ή σε άλλο κράτος μέλος με υποκατάστημα στην Ελλάδα. Σκοπός της διάταξης αυτής είναι να εξασφαλίζεται ότι ένα Α/Κ δεν μπορεί να έχει περισσότερους του ενός θεματοφύλακες. Θεματοφύλακας μπορείς να είναι πιστωτικό ίδρυμα που εδρεύει στην Ελλάδα ή σε άλλο κράτος μέλος και ασκεί στην Ελλάδα δραστηριότητες μέσω υποκαταστήματος, καθώς και ΑΕΠΕΥ που πληρούν τις προϋποθέσεις για την παροχή της υπηρεσίας θεματοφυλακής. Δημιουργείται ένας ενιαίος κατάλογος για τα καθήκοντα επίβλεψης από τους θεματοφύλακες των ΟΣΕΚΑ. Τα καθήκοντα αυτά περιλαμβάνουν συμμόρφωση με τους ισχύοντες κανόνες κατά την πώληση, έκδοση, επαναγορά, εξαγορά και ακύρωση μεριδίων ενός ΟΣΕΚΑ, την επιβεβαίωση ότι το αντίτιμο καταβάλλεται μέσα στις συνήθεις προθεσμίες, την επιβεβαίωση ότι τα κέρδη της εταιρείας επενδύσεων διατίθενται σύμφωνα με τον νόμο.
Ενίσχυση της Συμβουλευτικής Επιτροπής με αύξηση μελών
Διευρύνεται η σύνθεση των μελών της Συμβουλευτικής Επιτροπής στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς με ένα επιπλέον μέλος, την Ένωση Ελληνικών Εταιρειών Επιχειρηματικών Κεφαλαίων. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η δυνατότητα της Συμβουλευτικής Επιτροπής να γίνεται αποδέκτης εμπεριστατωμένων απόψεων σχετικά με τις συνεχείς εξελίξεις στον ευρύτερο χώρο των επιχειρηματικών κεφαλαίων δεδομένης της τεχνογνωσίας της Ένωσης Ελληνικών Εταιρειών Επιχειρηματικών Κεφαλαίων για θέματα σχετικά με τα εναλλακτικά χρηματοδοτικά εργαλεία. Τα επιχειρηματικά κεφάλαια (venture capitals) είναι μεσο-μακροπρόθεσμες επενδύσεις υψηλής απόδοσης και υψηλού κινδύνου, με συμμετοχή στα ίδια κεφάλαια νέων ή ταχέως αναπτυσσόμενων μη εισηγμένων επιχειρήσεων. Αποτελούν εναλλακτικό τρόπο χρηματοδότησης της ίδρυσης, ανάπτυξης ή εξαγοράς μίας εταιρείας, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγαλύτερη διαφοροποίηση της χρηματοδότησης των εταιρειών, να μειώνεται το κόστος άντλησης κεφαλαίων, ιδίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, και να βελτιώνεται η ροή κεφαλαίων από τους επενδυτές.