Με κλειστά χαρτιά το κουαρτέτο για το ασφαλιστικό

Από την έντυπη έκδοση

Των Στέλιου Παπαπέτρου, Γιώργου Κούρου

Στην τελική ευθεία εισέρχεται πλέον η διαπραγμάτευση για το ασφαλιστικό, με τις δύο πλευρές να κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους για τα μείζονα θέματα που θα κρίνουν το τελικό αποτέλεσμα. Σε σύγκριση με όλες τις προηγούμενες φάσεις των διαπραγματεύσεων (1ο και 2ο μνημόνιο), αυτή τη φορά οι εκπρόσωποι των θεσμών ουσιαστικά τήρησαν «σιγή ασυρμάτου» σχετικά με τις προθέσεις τους επί των προτάσεων της ελληνικής κυβέρνησης.

Από τα μέσα Ιανουαρίου που παρέλαβαν το επίσημο κείμενο των 172 σελίδων με τις προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, κανείς από τους εκπροσώπους των θεσμών δεν προέβη σε οποιαδήποτε δημόσια δήλωση ή σχόλιο. Επίσης, δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο το γεγονός πως αυτή τη φορά δεν υπήρξε καμία διαρροή εγγράφου ή e-mail, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν κατά τη διάρκεια των αντίστοιχων διαπραγματεύσεων.

Με τον χρόνο να μετρά αντίστροφα μέχρι την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης εντός του Μαρτίου, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας εμφανίζεται έτοιμη, καθώς θεωρεί ότι όλο το προηγούμενο διάστημα έγινε σοβαρή δουλειά στην ποσοτικοποίηση των προτάσεων, καθώς και των εναλλακτικών - παραμετρικών λύσεων που θα προτείνει στους πιστωτές. Παράλληλα, τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Εργασίας έχουν τονίσει κατ’ επανάληψη ότι η διασφάλιση των κύριων συντάξεων και η αποφυγή νέων οριζόντιων μειώσεων αποτελούν «κόκκινη γραμμή». Ομως, με βάση τη συμφωνία του περσινού καλοκαιριού για την αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων στο ασφαλιστικό και τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η χώρα έναντι των πιστωτών, φαίνεται ότι η τελική έκβαση της διαπραγμάτευσης θα κριθεί στους εξής 5 βασικούς άξονες:

1. Μείωση κατά 1,8 δισ. ευρώ της συνταξιοδοτικής δαπάνης για το 2016. Η αποκωδικοποίηση και η ποσοτικοποίηση των μέτρων που προτείνει η ελληνική κυβέρνηση για να καλυφθεί αυτή η δαπάνη θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό την έκβαση της διαπραγμάτευσης.
2. Καθιέρωση εθνικής σύνταξης 384 ευρώ χωρίς εισοδηματικά κριτήρια με 15 έτη ασφάλισης. Θεωρείται δεδομένο ότι οι εκπρόσωποι των πιστωτών και ιδιαίτερα ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ θα εκφράσουν ισχυρότατες αντιρρήσεις σε αυτή την πρόταση.
3. Αύξηση ασφαλιστικών εισφορών κατά 1,5% στις επικουρικές συντάξεις (1% εργοδότες + 0,5% εργαζόμενοι). Στο θέμα αυτό κατά πάγια αρχή τους οι δανειστές έχουν ισχυρές αντιρρήσεις.
4. Επικουρικά ταμεία. Κατάργηση ρήτρας μηδενικού ελλείμματος και αντικατάστασή της από τη ρήτρα βιωσιμότητας. Η δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού που θα λειτουργεί σαν «κόφτης» των ελλειμμάτων του ΕΤΕΑ μέσα από τις περικοπές των συντάξεων είναι η πιο πιθανή εξέλιξη.
5. Ποσοστά αναπλήρωσης της ανταποδοτικής σύνταξης και επανυπολογισμός συντάξεων. Οι πιστωτές επιμένουν στη μείωση των ποσοστών αναπλήρωσης για όσους έχουν λιγότερα από 20 έτη εργασιακού βίου.
6. Σύνδεση ασφαλιστικών εισφορών με συνταξιοδοτικές παροχές. Αποτελεί πάγιο αίτημα των δανειστών η μεγαλύτερη δυνατή σύνδεση των εισφορών που πληρώνει ο ασφαλισμένος με τη σύνταξη που λαμβάνει και η δημιουργία ισχυρών αντικινήτρων για πρόωρη έξοδο από την εργασία. Στο πλαίσιο αυτό αναμένονται περικοπές στα ταμεία που χορηγούν το εφάπαξ, καθώς και στα μερίσματα που λαμβάνουν 280.000 συνταξιούχοι από το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων.

«Κόκκινες γραμμές» θέτουν και οι θεσμοί

Ριζικές αλλαγές στο ισχύον φορολογικό πλαίσιο φέρνει η εκ νέου άφιξη του κουαρτέτου και η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, με στόχο την ολοκλήρωση της αξιολόγησης που θα ανοίξει τον δρόμο για τη συζήτηση απομείωσης του χρέους.

Οι δανειστές έχουν καταστήσει σαφές ότι ένα από τα βασικότερα αντικείμενα που θα τεθούν άμεσα στο τραπέζι των συζητήσεων είναι τα θέματα της φορολογίας, τα οποία άπτονται από την υποβολή των φετινών φορολογικών δηλώσεων μέχρι και το νέο καθεστώς φορολόγησης των εισοδημάτων από φέτος και εφεξής.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι δανειστές έχουν εκ των προτέρων καταστήσει σαφές ότι είναι αντίθετοι με οποιεσδήποτε «παροχές», όπως π.χ. προς τους αγρότες το αφορολόγητο και η σταδιακή αύξηση της φορολογίας τους, ή «εκπτώσεις», όπως π.χ. με την οικειοθελή αποκάλυψη κρυφών καταθέσεων και εισοδημάτων που θα επενδυθούν ή κατατεθούν σε λογαριασμό στην Ελλάδα. Επίσης δεν βλέπουν με καλό μάτι τις υπέρμετρες επιβαρύνσεις στην άμεση φορολογία, καθώς θεωρούν ότι αποτελούν κίνητρο για φοροδιαφυγή, ενώ ταυτόχρονα ελλοχεύει και ο κίνδυνος να γιγαντωθεί το «κίνημα δεν πληρώνω», με αποτέλεσμα τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο να «εκτοξευτούν» στα περίπου 89 δισ. ευρώ.

Εναλλακτικές λύσεις

Ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος εμφανίζεται έτοιμος για τη διαπραγμάτευση, αφού θεωρεί ότι όλο το προηγούμενο διάστημα έγινε σοβαρή δουλειά στην ποσοτικοποίηση των προτάσεων, καθώς και στο θέμα των εναλλακτικών - παραμετρικών λύσεων που θα προτείνει στους πιστωτές.