Εντονος προβληματισμός επικρατεί στο υπουργείο Εργασίας, όχι μόνο για την εξέλιξη της σημερινής συνεδρίασης του Κυβερνητικού Συμβουλίου Κοινωνικής Πολιτικής που θα καθορίσει την «καυτή» ατζέντα της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, αλλά κυρίως για την επιδιωκόμενη συναίνεση σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, η οποία θα προσδιορίσει και το μέγεθος των αντιδράσεων προς τις επιδιωκόμενες αλλαγές.
Από την έντυπη έκδοση
Του Στέλιου Παπαπέτρου
Εντονος προβληματισμός επικρατεί στο υπουργείο Εργασίας, όχι μόνο για την εξέλιξη της σημερινής συνεδρίασης του Κυβερνητικού Συμβουλίου Κοινωνικής Πολιτικής που θα καθορίσει την «καυτή» ατζέντα της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, αλλά κυρίως για την επιδιωκόμενη συναίνεση σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, η οποία θα προσδιορίσει και το μέγεθος των αντιδράσεων προς τις επιδιωκόμενες αλλαγές.
Τα χρονικά περιθώρια για την κατάθεση του σχετικού νομοσχεδίου εντός του Δεκεμβρίου είναι εξαιρετικά ασφυκτικά. Ηδη, ο χρόνος μετρά αντίστροφα. Αναζητείται, λοιπόν, ένα πλαίσιο «minimum συναίνεσης» μέσα σε ένα δύσβατο πολιτικό και κοινωνικό τοπίο, ενώ 9 προβλήματα ζητούν λύση:
1 Μειώσεις συντάξεων ώστε να εξοικονομηθούν πόροι περίπου 1,1 δισ. ευρώ μέσα στο 2016, για να καλυφθεί ο στόχος περιορισμού της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1,8 δισ. ευρώ (1% του ΑΕΠ) για την επόμενη χρονιά. Το υπουργείο Εργασίας εκτιμά ότι τα υπόλοιπα 700 εκατ. ευρώ έχουν ήδη εξασφαλισθεί από την ετήσια παρακράτηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, από την εισφορά για τον κλάδο υγείας, ενώ υπάρχει πρόσθετη εξοικονόμηση πόρων από την πρόσφατη αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.
2 Καθιέρωση εθνικής σύνταξης. Η κυβέρνηση προτείνει η εθνική σύνταξη των 384 ευρώ να χορηγείται χωρίς οικονομικά κριτήρια. Ουσιαστικά θα χορηγείται σε όσους έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους και πάνω σε αυτή τη σύνταξη θα ενσωματώνεται το αναλογικό κομμάτι που θα αντιστοιχεί στα συνολικά έτη ασφάλισης. Πριν από τη συμπλήρωση του 67ου έτους ο δικαιούχος θα λαμβάνει μόνο τη σύνταξη που αναλογεί στα έτη ασφάλισής του, σύμφωνα πάντα με τους περιορισμούς και τα «πέναλτι» που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία.
3 Αλλαγή τρόπου υπολογισμού των συντάξεων. Οι συντάξεις σήμερα αντιστοιχούν κατά μέσο όρο σε πραγματικές τιμές στο 65% του συντάξιμου μισθού. Οι εισηγήσεις που δέχεται ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος είναι το ποσοστό αναπλήρωσης να μην υπερβαίνει το 60% του συντάξιμου μισθού, ενώ δεν αποκλείεται το ποσοστό αυτό να μειωθεί και σε επίπεδα γύρω στο 55%. Ολα θα εξαρτηθούν από το συνολικό όφελος της συνταξιοδοτικής δαπάνης που θα προκύψει με βάση τις αναλογιστικές μελέτες.
4 Περικοπές σε συνολικό άθροισμα συντάξεων άνω των 1.000 ευρώ. Με βάση τις έως τώρα δημόσιες τοποθετήσεις του υπουργού Εργασίας, οι συνταξιούχοι που κινδυνεύουν με νέες μειώσεις ανήκουν στις εξής κατηγορίες: α) κύριες συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ, β) άθροισμα κύριων και επικουρικών συντάξεων άνω των 1.000 ευρώ και γ) όσοι λαμβάνουν από 2 - 10 συνταξιοδοτικές παροχές κάθε είδους.
5 Ενοποιήσεις ταμείων κύριας ασφάλισης. Η πρόταση του κ. Κατρούγκαλου προς τους εκπροσώπους των θεσμών περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός ενιαίου «υπερ-ταμείου» κύριας ασφάλισης για ΙΚΑ-ΟΑΕΕ-ΕΤΑΑ-ΕΤΑΠ-ΜΜΕ. Ανοιχτό παραμένει το θέμα ενοποίησης του ΟΓΑ με τα υπόλοιπα ταμεία ή διατήρησής του ως αυτοτελούς ασφαλιστικού φορέα. Σε ό,τι αφορά τα επικουρικά ταμεία, η πρόταση του υπουργείου Εργασίας είναι να μην ενσωματωθούν με τα ταμεία της κύριας σύνταξης, αλλά να ενοποιηθούν όλα κάτω από την «ομπρέλα» του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης.
6 ΟΓΑ: μια δημοσιονομική βόμβα 76,9 δισ. ευρώ. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος του προβλήματος με τον ΟΓΑ, αρκεί να επισημάνουμε ότι, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, στην περίοδο 2000-2015 από το σύνολο των 214,1 δισ. ευρώ μεταφοράς πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό προς το σύνολο των ασφαλιστικών ταμείων, μόνο στον ΟΓΑ μεταφέρθηκε το ιλιγγιώδες ποσό των 76,9 δισ. ευρώ! Μόνο για το 2015 η κρατική επιχορήγηση ανέρχεται σε 3,2 δισ. ευρώ. Συνεπώς, εν έτει 2015 ο ασφαλιστικός οργανισμός των αγροτών που ιδρύθηκε στα πρότυπα του βρετανικού μοντέλου ασφάλισης πριν από πολλές δεκαετίες, αποτελεί από μόνος του μια αρρύθμιστη δημοσιονομική βόμβα στα θεμέλια του ασφαλιστικού συστήματος. Εκτός των άλλων, δεδομένη θεωρείται η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών στον ΟΓΑ, καθώς έχει τις μικρότερες ασφαλιστικές εισφορές από όλα τα υπόλοιπα ταμεία. Για έναν νεοασφαλιζόμενο αγρότη οι μηνιαίες εισφορές ασφάλισης ανέρχονται στα 64 ευρώ.
7 Ρήτρα ανάπτυξης και αύξηση ασφαλιστικών εισφορών. Το υπουργείο Εργασίας έχει εισηγηθεί την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών από 1% έως 1,5%, κατανεμημένη σε εργοδότες και εργαζόμενους. Ταυτόχρονα θα ενσωματώσει στο νέο ασφαλιστικό σύστημα και ρήτρα ανάπτυξης, δηλαδή σύνδεση των αλλαγών με την αύξηση του ΑΕΠ, τη μείωση του ποσοστού ανεργίας, την αντιμετώπιση της ανασφάλιστης εργασίας και τη ροή εσόδων των ασφαλιστικών φορέων. Πάντως, οι εκπρόσωποι των πιστωτών διαφωνούν με την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών.
8 Σοβαρές μειώσεις θα υποστούν οι συνταξιούχοι του πρώην ΤΕΒΕ (ΟΑΕΕ), οι οποίες εκτιμάται ότι θα κυμανθούν μεσοσταθμικά στο 6%. Στο συγκεκριμένο ταμείο οι συνταξιούχοι του ΤΕΒΕ λαμβάνουν ως τμήμα της σύνταξής τους ένα επιπλέον ποσό 220 ευρώ το οποίο δεν αντιστοιχεί σε ασφαλιστικές εισφορές.
9 Επίσης, θα υπάρξουν μειώσεις στα ταμεία πρόνοιας που χορηγούν το εφάπαξ καθώς και στο Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων (ΜΤΠΥ) του Δημοσίου που χορηγεί το μέρισμα. Ηδη, το υπουργείο Εργασίας απέστειλε χθες εγκύκλιο στα ταμεία πρόνοιας προκειμένου να του αποστείλουν στοιχεία για να προσδιοριστεί μέσα από νέες αναλογιστικές μελέτες ο μαθηματικός τύπος με βάση τον οποίο θα υπολογίζονται στο εξής τα εφάπαξ.